Η… μοίρα των νέων στην Ελλάδα

Σταθερή στην πρώτη θέση βρίσκεται η Ελλάδα όσον αφορά την ανεργία. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που ανακοίνωσε η Eurostat, η ανεργία διαμορφώθηκε τον Ιούλιο στο 19%, που είναι και το υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε., ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκεται με μεγάλη διαφορά η Ισπανία, με την ανεργία να φτάνει στο 14,9%. Μάλιστα, στη «νεοφιλελεύθερη», σύμφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ, Γερμανία η ανεργία είναι μόλις στο 3,4%, ενώ η «αριστερή» Ελλάδα κατέχει το ευρωπαϊκό ρεκόρ.

Παρά τη βελτίωση, δηλαδή, των συνθηκών εργασίας που διατυμπανίζει η κυβέρνηση, αλλά και παρά τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, την οποία επίσης «διαφημίζει» η κυβέρνηση, η αλήθεια κάθε άλλο παρά ρόδινη είναι. Ειδικότερα, στην Ελλάδα ο αριθμός των ανέργων τον Ιούλιο διαμορφώθηκε στους 898.000, ενώ το ποσοστό ανεργίας στους άνδρες διαμορφώθηκε στο 15,1% και στις γυναίκες στο 23,7%.

Η ανεργία θερίζει τους νέους

Την ίδια στιγμή η ανεργία συνεχίζει να θερίζει τη νέα γενιά, καθώς, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το ποσοστό ανεργίας των νέων (κάτω των 25 ετών) στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στο 37,9% τον Ιούλιο του 2018, από 41,1% τον Ιούλιο του 2017. Την πρωτιά και σε αυτόν τον τομέα έχει η Ελλάδα και ακολουθούν η Ισπανία (με 34,3%) και η Ιταλία (με 31,6%).

Κι εκεί που η κυβέρνηση κάνει… προπαγάνδα κατά του νεοφιλελευθερισμού, αποδεικνύεται ότι τέτοιου τύπου οικονομίες δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα. Οι περιπτώσεις της Γερμανίας και της Ολλανδίας είναι χαρακτηριστικές: παρουσιάζουν τα χαμηλότερα ποσοστά στην ανεργία των νέων, με 6,3% και 7,5% αντίστοιχα.

Για την ιστορία και μόνο σημειώνεται ότι τον Σεπτέμβριο η ανεργία των νέων στην Ευρωζώνη μειώθηκε στο 16,8% και στην Ε.Ε. στο 14,9%.

Στα τάρταρα οι μισθοί

Την ίδια ώρα συνεχίζεται ο εργασιακός μεσαίωνας. Σύμφωνα με μελέτη του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, το 72,8% των εργαζομένων στην Ελλάδα λαμβάνει καθαρές μηνιαίες αποδοχές κάτω από 1.000 ευρώ, ενώ μόλις το 10% πάνω από 1.300 ευρώ. Σε κλαδικό επίπεδο, οι χαμηλότερες αποδοχές εμφανίζονται στον κλάδο της γεωργίας, όπου ο καθαρός μέσος μισθός ανέρχεται σε 607 ευρώ, ενώ ακολουθούν οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό (668 ευρώ) και οι διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες (674 ευρώ).

Αναφορικά με την εξέλιξη του μέσου μισθού ανά ομάδα επαγγέλματος για την ίδια περίοδο, οι χαμηλότερες αποδοχές καταγράφονται στους ανειδίκευτους εργάτες, με μέσο μισθό 633 ευρώ, ενώ ακολουθούν τα επαγγέλματα που σχετίζονται με τη γεωργία (683 ευρώ) και οι απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών και το εμπόριο (726 ευρώ).

Παράλληλα, η μερική και εκ περιτροπής απασχόληση υπερτερούν σταθερά. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του συστήματος Εργάνη, από το σύνολο των 2.057.917 προσλήψεων οι πλήρους απασχόλησης είναι λιγότερες από τις μισές, για την ακρίβεια 966.808. Αντιθέτως, οι 1.091.109 θέσεις εργασίας αφορούν κακοπληρωμένες ευέλικτες θέσεις εργασίας, εκ των οποίων οι 833.250 είναι μερικής απασχόλησης και οι 257.859 εκ περιτροπής απασχόλησης.

Ρεκόρ και στο brain drain

Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, όλο και περισσότεροι νέοι Έλληνες φεύγουν στο εξωτερικό σε αναζήτηση εργασίας. Σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη έρευνα της ICAP People Solutions (2018), στην οποία σκιαγραφείται το προφίλ αυτών των ανθρώπων, ξεχωρίζει το υψηλό μορφωτικό τους επίπεδο (53% κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου, 20% πτυχιούχοι, 8% διδάκτορες), αλλά και η σχετικά μικρή τους ηλικία (οι μισοί είναι κάτω από 35 ετών). Αλλά δεν είναι μόνο ότι χιλιάδες νέοι Έλληνες διοχετεύουν επαγγελματικές δεξιότητες υψηλού επιπέδου εκτός συνόρων. Επιπλέον, φτιάχνουν τη ζωή τους μακριά από την Ελλάδα, αποταμιεύουν μακριά από την Ελλάδα, ξοδεύουν μακριά από την Ελλάδα.

Τα πτυχία χωρίς αντίκρισμα

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που εκπόνησαν το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και η Endeavor Greece, «παρά τα πρωτοφανή ποσοστά ανεργίας, οι περισσότεροι εργοδότες στη χώρα μας δηλώνουν δυσκολία να βρουν το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό για να καλύψουν συγκεκριμένες θέσεις απασχόλησης». Κι αυτό γιατί το 53% των αποφοίτων των ελληνικών πανεπιστημίων ολοκληρώνει ετησίως προγράμματα σπουδών που έχουν ελάχιστες προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης ή αφορούν τομείς που δεν συμβάλλουν με κανέναν τρόπο στην ανάγκη της χώρας για ανάπτυξη.

Τις σημαντικές επιπτώσεις της κρίσης στην απασχόληση ιδίως των πτυχιούχων ανέδειξε πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Συγκεκριμένα, τα ποσοστά ανεργίας στη συγκεκριμένη ομάδα έχουν στο διάστημα 2009-2017 υπερδιπλασιαστεί. Από τα ευρήματα της μελέτης προκύπτει ότι τα ποσοστά απασχόλησης και ανεργίας επιδεινώνονται για όσους αποφοίτησαν πιο πρόσφατα απ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Όπως αναφέρει το ΙΟΒΕ, το καλοκαίρι του 2018 οι άνεργοι απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης και μεταπτυχιακών ή διδακτορικών σπουδών ανέρχονται στους 250.000-260.000. Μετά την κρίση –από το 2009 κι έπειτα– τα ποσοστά ανεργίας των πτυχιούχων υπερδιπλασιάστηκαν (από 7% σε 17,1% το 2017). Η μεγαλύτερη αύξηση του αριθμού των ανέργων σημειώθηκε μεταξύ των αποφοίτων ανώτατης εκπαίδευσης (179,1%) και ακολούθησαν εκείνοι με εκπαίδευση λυκείου (αύξηση 138,4%) κι εκείνοι με εκπαίδευση δημοτικού (αύξηση 55,6%).

Γενικά, πάντως, τα ποσοστά απασχόλησης επιδεινώθηκαν για όσους αποφοίτησαν πιο πρόσφατα (ασχέτως βαθμίδας εκπαίδευσης), καταδεικνύοντας τις μεγαλύτερες δυσκολίες εύρεσης εργασίας που αντιμετωπίζουν όσοι ολοκληρώνουν τις σπουδές τους. Μάλιστα, η Ελλάδα καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. των «28» όσον αφορά την απασχόληση αποφοίτων της ανώτατης εκπαίδευσης: στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 66%, με την Κροατία να ακολουθεί δεύτερη με 73%, την ώρα που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 78%.