Το ΕΚΠΑ και η Ελληνική Επανάσταση - Free Sunday
Το ΕΚΠΑ και η Ελληνική Επανάσταση

Το ΕΚΠΑ και η Ελληνική Επανάσταση

Με μια σειρά εκδηλώσεων οι οποίες, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν συνέδρια, εκθέσεις, διαλέξεις και καλλιτεχνικά δρώμενα, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) θα τιμήσει το 2021 τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.

Η Επανάσταση ως γεγονός

Το Πανεπιστήμιο προετοιμάζει τη συμβολή του στους εορτασμούς με σκοπό την ανάδειξη της σημασίας της Επανάστασης ως ελληνικού και διεθνούς γεγονότος. Ο πρύτανης του ιδρύματος Θάνος Δημόπουλος και τα μέλη της Επιτροπής Εορτασμού παρουσίασαν σε συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε στο εντευκτήριο «Κωστής Παλαμάς τις δράσεις που θα λάβουν χώρα το 2021.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Δημόπουλος, «η συμβολή του ΕΚΠΑ είναι απόρροια της δεσπόζουσας θέσης του Πανεπιστημίου στον πνευματικό και πολιτιστικό χάρτη της χώρας με τη συνολική ιστορία και την προσφορά του. Μέσα από συνέδρια, εκδηλώσεις, εκθέσεις, καλλιτεχνικά δρώμενα, το αρχαιότερο πανεπιστήμιο της χώρας θέλει να τιμήσει την Επανάσταση του 1821 και παράλληλα να συμβάλει στον αναστοχασμό και στη διεύρυνση του διαλόγου για την πορεία του ελληνικού κράτους από τις αρχές του 19ου αιώνα σε εκείνες του 21ου».

Οι δράσεις

Οι άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθούν οι εκδηλώσεις είναι η Επανάσταση του 1821 ως διεθνές γεγονός, η Επανάσταση ως η στιγμή γέννησης του ελληνικού κράτους, το ΕΚΠΑ και η Επανάσταση, η Επανάσταση του 1821 και η τέχνη. Στο πλαίσιο αυτό προγραμματίζονται διεθνή συνέδρια, διαλέξεις - ανοιχτά μαθήματα, ερευνητικά προγράμματα και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.
Συγκεκριμένα, το 2021 θα δοθούν 21 διαλέξεις για το ευρύ κοινό από το ειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό του ΕΚΠΑ. Οι διαλέξεις θα πραγματοποιούνται, ανά δεκαπενθήμερο, στο κτίριο των Προπυλαίων. Οι θεματικές τους θα αφορούν κατ’ αρχάς τις ευρωπαϊκές δυνάμεις και την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο α΄ μισό του 19ου αιώνα, καθώς και την προεπαναστατική ελληνική κοινωνία και την ιδεολογική προετοιμασία για τον Αγώνα.
Επίσης, θα διεξαχθεί κύκλος ανοιχτών μαθημάτων σε όλη την Ελλάδα από την αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστορίας Μαρία Ευθυμίου, ενώ υπάρχουν ήδη προτάσεις από το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών για την παρουσίαση διηγημάτων από τους φοιτητές στην «Aula» της Φιλοσοφικής Σχολής και σε επιλεγμένους χώρους στην Αθήνα που σχετίζονται με την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης
Παράλληλα, το Τμήμα Μουσικών Σπουδών θα επικεντρωθεί σε μια σειρά από ερευνητικές, επιμορφωτικές και καλλιτεχνικές δράσεις με θέμα «Οι μουσικές και οι χοροί της Επανάστασης και τα “ηχοτοπία” του 1821». Στόχος θα είναι η μελέτη και ανάδειξη του παραδοσιακού τρίπτυχου «ποίηση-μουσική-χορός» ως συμβόλου ταυτότητας, καλλιτεχνικής δημιουργίας και κιβωτού της συλλογικής μνήμης σε σχέση με τα ιστορικά και τα κοινωνικά συμφραζόμενα της περιόδου στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, ενώ θα δοθεί έμφαση στον «απόηχο» του 1821 στη λόγια-κλασική ελληνική μουσική, στο νεότερο ελληνικό τραγούδι, αλλά και στην παράδοση του λαϊκού θεάτρου σκιών.

Κέντρο Μελέτης

Αξιοσημείωτη είναι δε η ίδρυση Κέντρου Μελέτης της Ελληνικής Επανάστασης, με δεκαετή κατ’ αρχάς διάρκεια, προκειμένου να αποτελέσει μια κοινή ερευνητική δομή για τη σύγχρονη μελέτη και προβληματισμό σχετικά με το 1821 και να καταγράφει τις σχετικές έρευνες και μελέτες που είναι σε εξέλιξη σε όλα τα επιστημονικά πεδία, όπως επίσης και τις διδακτορικές διατριβές.
Ένας επιπλέον στόχος του κέντρου είναι η δημιουργία ενός ηλεκτρονικού ιστότοπου όπου θα αναρτώνται ειδήσεις (νέες εκδόσεις, άρθρα, συνέδρια κ.λπ.) από την Ελλάδα και το εξωτερικό για την ιστορία των επαναστάσεων της επίμαχης περιόδου και η οργάνωση ετήσιων θεματικών εκδηλώσεων προς το ευρύ κοινό. Οι συγκεκριμένες μπορούν ενδεχομένως να αναφέρονται στα γεγονότα-ορόσημα εκάστης επαναστατικής χρονιάς μέχρι το 1830. Για παράδειγμα, το 2022 στη μάχη του Πέτα και τους Φιλέλληνες, στην καταστροφή της Χίου και στο Πρώτο Πολίτευμα της Επιδαύρου. Το 2026 στην έξοδο του Μεσολογγίου και το 2027 στη ναυμαχία του Ναυαρίνου και τη διεθνοποίηση της Επανάστασης. Το Κέντρο Μελέτης απευθύνεται σε όλα τα μέλη της ακαδημαϊκή κοινότητας του ΕΚΠΑ, αλλά και σε όλους όσοι ασχολούνται ερευνητικά με το 1821 και ενδιαφέρονται να συνεργαστούν στην προσπάθεια.

Περιοδική έκθεση τεκμηρίων

Στο πλαίσιο του εορτασμού, το Μουσείο Ιστορίας και το Ιστορικό Αρχείο του ΕΚΠΑ διοργανώνουν περιοδική έκθεση στο Μουσείο με τίτλο «Η αξία της μνήμης – Η Επανάσταση του 1821 και το Πανεπιστήμιο Αθηνών».
Μέσα από σπάνιο αρχειακό υλικό, φωτογραφίες, διδακτικά εγχειρίδια, τεκμήρια από το αρχείο του ιδρύματος και αρχεία καθηγητών του, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει την όχι και τόσο γνωστή αλλά άρρηκτη σχέση της Επανάστασης του 1821 με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, του ιδρύματος που έθεσε τα θεμέλια της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα.
«Βούληση του ΕΚΠΑ είναι να μην αποτελέσουν οι εκδηλώσεις ένα “πανηγύρι” εγκωμίων με στόμφο, αλλά να αναδειχθεί η ουσία των σχέσεων, οι επιτυχίες, καθώς και οι αποτυχίες και οι αντιφάσεις, όπως και το ποιοι είναι οι Έλληνες σήμερα» σημείωσε ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος κατά την παρέμβασή του για τις επιμέρους δράσεις, ενώ ο καθηγητής Πασχάλης Κιτρομηλίδης και η καθηγήτρια Όλγα Κατσιαρδή-Hering τόνισαν, μεταξύ άλλων, την προσπάθεια ανάδειξης της Επανάστασης του 1821 ως διεθνούς γεγονότος, δίπλα στις άλλες μεγάλες επαναστάσεις.