Κόλαση οι συνθήκες διαβίωσης στο πρώην Λοιμωδών

Αποτροπιασμό και φρίκη προκαλούν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν παιδιά με αυτισμό και νοητικά προβλήματα στις εγκαταστάσεις του πρώην Λοιμωδών στην Αγία Βαρβάρα. Όπως καταγγέλλουν γονείς και συγγενείς, τα παιδιά παραμένουν συνεχώς στο κρεβάτι τους, γεμάτα ακαθαρσίες και πολλά από αυτά δεμένα, με τη χρήση ηρεμιστικών να αποτελεί μονόδρομο.

Το χρονικό της μεταστέγασης

Τον Οκτώβριο του 2017 τα παιδιά ηλικίας 35 έως 52 ετών μεταφέρθηκαν από το Θεραπευτήριο Σκαραμαγκά στο παλαιό Λοιμωδών και σε άλλες κλινικές. Η απόφαση ελήφθη μετά από πορίσματα του Συνηγόρου του Πολίτη βάσει των οποίων «οι φιλοξενούμενοι δεν επωφελούνταν από τη λειτουργία της μονάδας, καθώς η φροντίδα τους ήταν πλημμελής και μη εξειδικευμένη επιστημονικά». Παράλληλα, τονιζόταν η ανάγκη αποϊδρυματοποίησης, προκειμένου να είναι πιο κοντά στην πόλη και στους δικούς τους ανθρώπους. Ωστόσο, όπως εξηγεί στην FS o Παναγιώτης Μπαλακτάρης, νομικός εκπρόσωπος του Συλλόγου «Οικογένεια» Γονέων και Κηδεμόνων των Παιδιών με Χρόνιες Παθήσεις του Θεραπευτηρίου Σκαραμαγκά, παρ’ ότι ο Συνήγορος του Πολίτη έκανε λόγο για σταδιακή μεταστέγαση –δύο ή τρία παιδιά ανά έξι μήνες–, «τα παιδιά μεταφέρθηκαν σε μία μέρα. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι τη συγκεκριμένη μέρα οι γονείς είχαν πάει έξω από το Θεραπευτήριο Σκαραμαγκά για να διαμαρτυρηθούν διότι δεν ήθελαν να μετακινηθούν τα παιδιά, ενώ δεν είχαν λάβει και σχετική ενημέρωση, με την πολιτεία να ζητάει ακόμα και τη σύλληψή τους στα όρια του αυτοφώρου».

Το κολαστήριο της Δυτικής Αττικής

Τις τραγικές συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν τα παιδιά περιγράφει στην FS ο Γιώργος Γεωργούλας, πρόεδρος του Συλλόγου «Οικογένεια» Γονέων και Κηδεμόνων των Παιδιών του Θεραπευτηρίου Σκαραμαγκά: «Συγκεκριμένα, φιλοξενούνται στους χώρους του παλαιού νοσοκομείου σε μονόκλινα δωμάτια-θαλάμους 2 μ. επί 4 μ., με έναν διάδρομο, ένα μπάνιο χωρίς κάγκελα στο παράθυρο κι ας βρίσκεται στον πρώτο όροφο και μια υποτυπώδη χαμηλοτάβανη τραπεζαρία προκάτ με γυψοσανίδες και παράθυρα χωρίς να υπάρχει καλοριφέρ, όπως στους υπόλοιπους χώρους. Υπάρχουν και δύο μισές ξύλινες πόρτες, η μία χωρίζει τον όροφο σε δύο μέρη, όπου στο δεύτερο τμήμα φιλοξενούνται επικίνδυνα ψυχιατρικά περιστατικά, και η δεύτερη απομονώνει την υποτυπώδη τραπεζαρία, αυξάνοντας τον ανυπόφορο περιορισμό των παιδιών μας. Τα παιδιά μας δεν προαυλίζονται, τα παραπληγικά δεν τα σηκώνουν, παρόλο που τους έχουμε προμηθεύσει αναπηρικά αμαξίδια ειδικού τύπου και γερανάκι ανύψωσης, με αποτέλεσμα να τρώνε και να ζουν στο κρεβάτι, με ό,τι κινδύνους συνεπάγεται αυτό (κατάκλιση, λοίμωξη του αναπνευστικού από φαγητό στον πνεύμονα κ.λπ.)».
Σύμφωνα με τον ίδιο, τα παιδιά, όταν απομακρύνθηκαν από το Ίδρυμα Σκαραμαγκά, χωρίστηκαν: «Οκτώ άτομα είναι στο “Αναρρωτήριο”, έντεκα άτομα είναι στο κτίριο των “Χανσενικών”, ένα από τα δύο άτομα (γιατί το δεύτερο πέθανε τον περασμένο Αύγουστο) είναι στο Ίδρυμα “Αριστεύς” στη Λάρισα, έξι άτομα είναι στο Ίδρυμα Μελισσίων, που επίσης φιλοξενεί ηλικιωμένους και άστεγους, ένα άτομο είναι στο ψυχιατρείο “Δρομοκαΐτειο”, όπου κατέληξε με χειροπέδες και μοναδική συνοδεία τους αστυνομικούς μετά την αποτυχημένη προσπάθεια αποασυλοποίησης σε ιδιωτική ειδική δομή για αυτιστικά παιδιά, και άγνωστο πόσα ζουν ακόμα από την προηγούμενη αποτυχημένη μεταστέγαση, προ επτά περίπου ετών, που τα σκόρπισαν σε διάφορα ιδρύματα (μεταξύ αυτών είναι και το Ίδρυμα Λεχαινών), και από τα 31 άτομα υπάρχουν επιβεβαιωμένοι πάνω από 8 θάνατοι».

Ανεπαρκές και ανειδίκευτο προσωπικό

«Το νοσηλευτικό προσωπικό είναι ανειδίκευτο στις αυξημένες ανάγκες, χωρίς να μπορεί να ανταποκριθεί, αφού στην πλειοψηφία τους είναι βοηθοί νοσηλευτή ή βοηθοί πλυντηρίων που έγιναν νοσηλευτές κ.λπ. Μεγαλύτερο και καθοριστικό πρόβλημα είναι ο δραματικά μειωμένος αριθμός του προσωπικού, που είναι αδύνατο να καλύψει τόσο αυξημένες ανάγκες με βάρδιες του ενός ή των δύο ατόμων, που δεν επαρκεί ούτε καν για επίβλεψη. Οι ατομικοί φροντιστές που θα έλυναν σχεδόν εντελώς το πρόβλημα δεν υπάρχουν καθόλου» τονίζει ο κ. Γεωργούλας. Μάλιστα, σε επιστολή προς την αναπληρώτρια υπουργό Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Θεανώ Φωτίου, γινόταν εκτενής περιγραφή των συνθηκών διαβίωσης.
«Τα παιδιά μας αντιμετωπίζονται σαν ετοιμοθάνατοι ασθενείς, κλεισμένα στα δωμάτια χωρίς προαυλισμό, ψυχαγωγία και εκτόνωση, βουλιάζοντας καθημερινά στον μαρασμό, αφού δεν υπάρχουν εσωτερικοί χώροι προαυλισμού και όλοι οι χώροι είναι κοινόχρηστοι με τους υπόλοιπους τροφίμους του παραρτήματος, που αποτελούνται από ηλικιωμένους, άστεγους, πρώην ασθενείς της νόσου Χάνσεν και επικίνδυνα ψυχιατρικά περιστατικά, με τελείως διαφορετικές ανάγκες, κάνοντας τη συμβίωση αδύνατη» αναφερόταν, μεταξύ άλλων, στην επιστολή. «Ενδεικτικό της ποιότητας φροντίδας, αλλά ασήμαντο σε σχέση με τα υπόλοιπα, είναι το γεγονός ότι κάποιες φορές τούς φορούν ανάποδα τα μπλουζάκια, το μέσα έξω, χωρίς να το αντιλαμβάνονται καθώς τα ντύνουν. Σημαντικές και σοβαρές εξετάσεις, όπως π.χ. ορμονολογικές και αρκετές άλλες, μένουν σε μόνιμη εκκρεμότητα».
Στον έναν από τους δύο χώρους η χορήγηση πόσιμου νερού γίνεται από το μπάνιο, αφού δεν υπάρχει κάποιο κουζινάκι ή ψύκτης. Επιπλέον, με βάση τα στοιχεία του περασμένου Ιουλίου, υπήρχε μόνο ένας φυσίατρος, ένας ψυχίατρος και ένας καρδιολόγος μερικές φορές την εβδομάδα, οι οποίοι κάλυπταν τις ανάγκες ολόκληρου του παραρτήματος των 160 ατόμων.

Μονόδρομος η χρήση ηρεμιστικών

Οι καταθλιπτικοί χώροι «απογειώνουν τις κρίσεις βίας και αγανάκτησης (όπως θα συνέβαινε στον καθέναν μας), με αποτέλεσμα η καθήλωση με ιμάντες και η χρήση ηρεμιστικών να φαίνεται μονόδρομος» καταγγέλλει ο κ. Γεωργούλας. Σύμφωνα με τον ίδιο, «υπάρχουν αρκετά ανεξήγητα περιστατικά, όπως η μόνιμη άρνηση της διοίκησης με υπεκφυγές και ανυπόστατα και παράλογα επιχειρήματα στο να απαντήσει στα έγγραφα ερωτήματα των γονέων και δικαστικών συμπαραστατών που ρωτούν τι φάρμακα χορηγούνται στα παιδιά τους και με ποια αιτιολόγηση. Εκτός από την εικόνα παιδιών τα οποία αρκετά συχνά είναι ζαλισμένα, με θολά μάτια, υπάρχει και περιστατικό νοσηλείας παιδιού μας διασωληνωμένου στην εντατική σε κώμα με πτώση του νατρίου στον οργανισμό του σε σημείο κινδύνου για εγκεφαλική βλάβη ή θάνατο. Η πτώση του νατρίου είναι μία από τις παρενέργειες των φαρμάκων που λαμβάνουν αρκετά από τα παιδιά μας».
Επίσης, ο κ. Γεωργούλας καταγγέλλει ότι «για πάνω από έναν χρόνο δεν υπήρχε ειδικότητα παθολόγου (και στο διάστημα αυτό υπήρξε θάνατος) και τώρα υπάρχει για όλο το παράρτημα Δυτικής Αττικής των 150 περιθαλπόμενων με τρίωρες επισκέψεις τρεις φορές την εβδομάδα, που δεν καλύπτει την καθημερινή μόνιμη επίβλεψη που απαιτείται λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας».

ΕΔΕ για τον θάνατο ενός κοριτσιού

Εν τω μεταξύ, το επόμενο διάστημα αναμένονται τα αποτελέσματα εισαγγελικής έρευνας για τον θάνατο μιας κοπέλας με αυτισμό η οποία κατέληξε μετά από λοίμωξη που υπέστη στο θεραπευτήριο του πρώην Λοιμωδών.
Όπως περιγράφει ο κ. Γεωργούλας, «η οικογένεια του παιδιού, που θεωρούσε, όπως όλοι μας, ότι βρίσκεται σε ασφαλή κρατική δομή, ενημερώθηκε για τον θάνατό του από δημοσιεύματα και όχι από το ίδρυμα, που είχε προχωρήσει τη διαδικασία ταφής εν αγνοία τους. Σύμφωνα με ανακοίνωση του ιδρύματος, δεν είχε αυτισμό, είχε σοβαρό πρόβλημα με την καρδιά της και δεν είχε δεθεί ποτέ με ιμάντα, το οποίο είναι απόλυτα ψευδές, γιατί υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που το αποδεικνύουν, όπως και ξυλοδαρμούς. Εξωφρενικό είναι και το γεγονός ότι μία κοινωνική λειτουργός που δηλώνει υπάλληλος της διοίκησης ζητούσε επίμονα τις πρωτότυπες ταυτότητες των παιδιών με επιχείρημα σε τρεις τουλάχιστον μητέρες ότι σε περίπτωση θανάτου δεν θα τα παραλαμβάνει το γραφείο τελετών χωρίς την ταυτότητα».

Η απάντηση του υπουργείου

Τον περασμένο Μάρτιο και ενώ είχαν αρχίσει να δημοσιεύονται στον Τύπο οι φωτογραφίες των παιδιών, το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης σε ανακοίνωσή του έκανε λόγο για «διατάραξη της λειτουργίας της Μονάδας και της ηρεμίας των περιθαλπόμενων για λόγους πολιτικών ή άλλων σκοπιμοτήτων που έχει συνέπειες στους ίδιους τους ωφελούμενους. Σύμφωνα με τα διεθνή πρωτόκολλα και τις γραπτές οδηγίες των θεραπόντων ιατρών, ακολουθείται η πρακτική της καθήλωσης εξατομικευμένα. Δηλαδή για άτομα που αποδεδειγμένα μπορούν να βλάψουν ανεπανόρθωτα τον εαυτό τους όταν βρίσκονται σε κατάσταση υπερδιέγερσης. Η καθήλωση, που ακολουθούσαν ως μέτρο αντιμετώπισης των διεγέρσεων από ετών και στη Μονάδα του Σκαραμαγκά, στις νέες μονάδες σταδιακά μειώνεται, όσο το επιτρέπουν οι συνθήκες».
Μάλιστα, λαμβάνοντας ως μέτρο σύγκρισης το Ίδρυμα Σκαραμαγκά, χαρακτήριζε τις συνθήκες «βελτιωμένες», με τον προαυλισμό να γίνεται «όταν το επιτρέπουν οι συνθήκες σε κήπο με ειδικές προδιαγραφές ή στον ελεύθερο χώρο του παραρτήματος. Καθημερινά γίνεται εργοθεραπεία και φυσιοθεραπεία, καθημερινά γίνεται ιατρικός έλεγχος και δύο φορές την ημέρα τουλάχιστον γίνεται έλεγχος ζωτικών σημείων. Οι γονείς έχουν την υποστήριξη ψυχολόγου και κοινωνικού λειτουργού και όλου του προσωπικού, που επί 30 (ή και 41) χρόνια φροντίζει τα παιδιά τους, κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες. Το κράτος βελτίωσε τη ζωή των φιλοξενουμένων, όπως έχει καθήκον και υποχρέωση».

Υπόμνημα προς τον ΟΑΕΔ

Σε υπόμνημα των γονέων και κηδεμόνων προς το διοικητικό συμβούλιο του ΟΑΕΔ, καθώς το Ίδρυμα Σκαραμαγκά είναι ιδιοκτησία του Οργανισμού, περιλαμβάνονται προτάσεις για την αξιοποίηση του κτιριακού συγκροτήματος όπου έζησαν τα παιδιά. Μεταξύ άλλων, ζητούν εκ νέου δωρεάν παραχώρηση αορίστου χρόνου ολόκληρου του κτιριακού συγκροτήματος.
Σύμφωνα με τον κ. Γεωργούλα, «θα μπορούσε να έχει τη μορφή εξοχικών κατοικιών ή χωριού-πάρκου ΑμεΑ με όλες τις παροχές, με χώρους ψυχαγωγίας εσωτερικούς και εξωτερικούς και δυνατότητα επίσκεψης, μερικής ή ολικής φιλοξενίας παιδιών ή ενηλίκων με παρόμοιες βαριές αναπηρίες, ανακουφίζοντας τα ίδια και τις οικογένειές τους που ζουν εγκλωβισμένοι στα σπίτια, αφού, δυστυχώς, ορισμένες παθήσεις βαριάς αναπηρίας μπορούν να γίνουν επικίνδυνες για τα ίδια και τους γύρω τους. Η θέση μας είναι να ζουν σε έναν όμορφο και ασφαλή χώρο που δεν θα θυμίζει ίδρυμα, άσυλο ή νοσοκομείο και θα τους παρέχει όλα όσα χρειάζονται για να έχουν μια αξιοπρεπή, ανθρώπινη και ευτυχισμένη ζωή και όχι να ζουν σε χώρους νοσοκομείου-ιδρύματος με διαβίωση ετοιμοθάνατου ασθενή».
Όσο για τις επόμενες κινήσεις του συλλόγου; «Θα κάνουμε οτιδήποτε χρειαστεί με την πολύτιμη βοήθεια όλων όσοι επιθυμούν να βοηθήσουν. Σκοπός μας είναι να προσφέρουμε σε αυτά τα υπέροχα πλάσματα τη ζωή που δικαιούνται και τους αξίζει, τη στιγμή που κάποιοι τα έχουν καταδικάσει σε σύγχρονους οσιομάρτυρες» καταλήγει ο κ. Γεωργούλας.