Διαμάχη για τον Πειραιά με επίκεντρο το ΚΑΣ

Πολιτική διαμάχη έχει ξεσπάσει μετά την απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), η οποία κηρύσσει ως αρχαιολογικό χώρο την εντός των τειχών αρχαία πόλη του Πειραιά. Η ΝΔ έκανε λόγο για «διορισμένο από την κυβέρνηση ΚΑΣ που με τις γνωμοδοτήσεις του υπονομεύει την ανάπτυξη της χώρας», με το υπουργείο Πολιτισμού να απαντά ότι «το Συμβούλιο δεν είναι ούτε “αριστερό” ούτε “δεξιό”», διαβεβαιώνοντας ότι «δεν εμποδίζονται οι επενδύσεις».

Το σκεπτικό της απόφασης

Σύμφωνα με το ΚΑΣ, «η εξέταση της κήρυξης-οριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου προηγήθηκε της εξέτασης του “master plan” του ΟΛΠ, το οποίο αποτελεί χωρική ρύθμιση, προκειμένου με την οριοθέτηση περιοχών που περιέχουν αρχαιότητες να κατοχυρωθεί θεσμικά η έγκρισή του, όπως προβλέπει ο αρχαιολογικός νόμος», υπενθυμίζοντας ότι η ίδια διαδικασία ακολουθήθηκε στο πρόσφατο παρελθόν και στην αντίστοιχη περίπτωση του Ελληνικού, «θωρακίζοντας θεσμικά την επένδυση».
Ουσιαστικά, ο αρχαιολογικός χώρος ορίζεται βόρεια και δυτικά από το χερσαίο τμήμα του Κονώνειου Τείχους και τον σταθμό του ΗΣΑΠ, καθώς και από ζώνη 20 μ. εξωτερικά από το τείχος, στα σημεία όπου αυτό δεν είναι ορατό, και στα ανατολικά από την περιοχή όπου εκτιμάται ότι βρισκόταν το Κονώνειο Τείχος. Στα νότια το όριο είναι η θαλάσσια ακτή, από τη Ναυτική Διοίκηση Αιγαίου ως το Μικρολίμανο. Εξαιρούνται η θαλάσσια περιοχή του κεντρικού λιμένα και οι σύγχρονες επιχώσεις, ενώ εντός κήρυξης παραμένουν οι δύο πλαζ (Βοτσαλάκια και Φρεαττύδα), καθώς και η Ηετιώνεια Πύλη.
Σημειώνεται ότι η έκταση του αρχαιολογικού χώρου που υιοθετήθηκε από τα μέλη του ΚΑΣ είναι περίπου η μισή από εκείνη που είχε προτείνει η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων και η οποία ήταν περίπου 11,5 τ.χλμ.

ΚΑΣ: Δεν εμποδίζεται η επένδυση στο λιμάνι

Μάλιστα, το Συμβούλιο έσπευσε να ανακοινώσει ότι «με την κήρυξη αρχαιολογικού χώρου δεν επηρεάζεται η καθημερινότητα της πόλης, ούτε εμποδίζεται η επένδυση στο λιμάνι. Κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι υπάρχουν σε πολλά αστικά κέντρα της χώρας, όπως το κέντρο της Αθήνας, χωρίς να εμποδίζεται η οικοδομική ή άλλη οικονομική δραστηριότητα».
Αυτό άλλωστε διαβεβαίωσε και ο υφυπουργός Πολιτισμού, Κώστας Στρατής, στην ΕΡΤ1, επισημαίνοντας ότι «στην Αθήνα, στην Πάτρα, στα Χανιά, έχουμε κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους μέσα σε αστικά κέντρα, χωρίς να έχει σταματήσει η οικοδομική ή άλλη οικονομική δραστηριότητα».
Το παράδειγμα των Χανίων ανέφερε και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, σε συνέντευξή του στον ραδιοφωνικό σταθμό Focus FM 103.6. «Ζω στα Χανιά, που είναι όλη η πόλη αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, οπότε σας βεβαιώνω ότι ο χαρακτηρισμός δεν εμποδίζει, αλλά δημιουργεί ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να κινηθεί ο επενδυτής ή αυτός που φτιάχνει την κατοικία του» υπογράμμισε ο υπουργός.
Σχετικά με το «master plan» του ΟΛΠ, το ΚΑΣ «εξέτασε μόνο όσες επενδύσεις εμπίπτουν στο πεδίο των αρμοδιοτήτων του, σε συνέχεια σχετικής απόφασης της Επιτροπής Σχεδιασμού Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ). Το Συμβούλιο γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της έγκρισης των υποχρεωτικών επενδύσεων που εξέτασε, οι οποίες αφορούν στην κατ’ εξοχήν λιμενική λειτουργία, με όρους που διασφαλίζουν την αρχαιολογική παρακολούθηση κατά το στάδιο εκτέλεσης των εργασιών και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων, όπως εξάλλου προβλέπεται για όλα τα μεγάλα έργα», όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση.
Επιπλέον, το Συμβούλιο γνωμοδότησε κατά της χρήσης ναυπηγοεπισκευαστικών ζωνών στον αρχαιολογικό χώρο της Κυνόσουρας και των Αμπελακίων στη Σαλαμίνα, καθώς εντάσσονται σε αδόμητη ζώνη απολύτου προστασίας Α΄ και Β΄, και ζήτησε την απομάκρυνση των υφιστάμενων ναυπηγείων.
Αναφορικά με την περιοχή της Νότιας Ζώνης του Λιμένα, όπου προβλέπεται να κατασκευαστεί ένας μεγάλος επιβατικός σταθμός κρουαζιέρας, το ΚΑΣ αποφάσισε να περιοριστεί η χρήση του μόνο για τις ανάγκες της κρουαζιέρας, αποκλείοντας με αυτόν τον τρόπο τη δημιουργία ενός εμπορικού κέντρου περίπου 24.000 τ.μ.

ΝΔ: Υπόλογη η κυβέρνηση

«Εξωπραγματικό» χαρακτήρισε η εκπρόσωπος Τύπου της ΝΔ, Σοφία Ζαχαράκη, τον ισχυρισμό του ΚΑΣ ότι «σχεδόν ο μισός Πειραιάς είναι αρχαιολογικός χώρος», τονίζοντας πως «η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ με τις ιδεοληψίες της δεν μπορεί άλλο να ταλαιπωρεί την Ελλάδα. Το ΚΑΣ, όμως, το διορίζει η κυβέρνηση και επομένως εκείνη είναι υπόλογη για τις γνωμοδοτήσεις του, που υπονομεύουν κάθε οικοδομική δραστηριότητα στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας. Η ΝΔ θα διασφαλίσει την υλοποίηση επενδύσεων που θα αλλάξουν την εικόνα της χώρας και θα δημιουργήσουν χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας».
«Το ΚΑΣ δεν είναι ούτε “αριστερό” ούτε “δεξιό”» ήταν η απάντηση της υπουργού Πολιτισμού, Μυρσίνης Ζορμπά, τονίζοντας ότι «απαρτίζεται από διακεκριμένους επιστήμονες και είναι ένα σοβαρό και υπερκομματικό όργανο».
«Η ευαισθησία της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού για την προστασία του σημαντικού αρχαιολογικού πλούτου του Πειραιά εξαντλείται στην παρεμπόδιση αναπτυξιακών δράσεων και όχι φυσικά σε έργα ανάδειξής του» σημείωσε η βουλευτής της ΝΔ Όλγα Κεφαλογιάννη. Όπως είπε, «η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύει ακόμη μια φορά την απέχθειά της στις επενδύσεις, την ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Για άλλη μια φορά εκτίθεται η χώρα διεθνώς με τα πισωγυρίσματα, απομακρύνοντας με τη στάση της και κάθε άλλον υποψήφιο επενδυτή».

Γ. Μώραλης: Αιφνιδιασμός από την κυβέρνηση

Η απόφαση του ΚΑΣ μεταφέρθηκε και σε επίπεδο αυτοδιοίκησης. Ο δήμαρχος Πειραιά, Γιάννης Μώραλης, χαρακτήρισε «άκαμπτη και παράλογη» την αρχική στάση του ΚΑΣ, που ήθελε να χαρακτηριστεί ολόκληρη η πόλη «αρχαιολογικός χώρος».
Ωστόσο, όπως χαρακτηριστικά είπε, «με γρήγορες κινήσεις και τις κατάλληλες πρωτοβουλίες, παρά τον απόλυτο αιφνιδιασμό που επιχείρησε η κυβέρνηση και το υπουργείο Πολιτισμού, καταφέραμε ως Δημοτική Αρχή του Πειραιά να αποτρέψουμε την αδικαιολόγητη και δρομολογημένη, σύμφωνα με την εισήγηση, κήρυξη του συνόλου της πόλης του Πειραιά σε αρχαιολογική περιοχή».
Από την πλευρά του, ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιά θεωρεί «επιτακτική» την ανάγκη το υπουργείο Πολιτισμού και το ΚΑΣ να ενημερώσουν τις επιχειρήσεις και τους δημότες του Πειραιά για το ποιες περαιτέρω γραφειοκρατικές διαδικασίες θα επιφέρει στην καθημερινότητά τους ο συγκεκριμένος χαρακτηρισμός.
«Μετά από δέκα χρόνια διαρκούς οικονομικής ύφεσης και οκτώ χρόνια μεγάλης κυκλοφοριακής ταλαιπωρίας από τα έργα Τραμ και Μετρό, η πόλη μας έχει άμεση ανάγκη από το οξυγόνο της γρήγορης ανάπτυξης και της επαναφοράς της στην κανονικότητα» αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.

Καμπανάκι από Ελληνοκινεζικό Επιμελητήριο

Την ανησυχία του από τις αποφάσεις του ΚΑΣ εκφράζει το Επιμελητήριο Ελληνοκινεζικής Οικονομικής Συνεργασίας. Όπως αναφέρει, «οι πρόσφατες αποφάσεις του ΚΑΣ που μπλοκάρουν το επενδυτικό σχέδιο του Λιμανιού του Πειραιά, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες κινήσεις της κινεζικής πλευράς (υπογραφή επενδυτικών συμφωνιών Κίνας - Ιταλίας ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, συμφωνία για τη διαχείριση τεσσάρων ιταλικών λιμανιών από κινεζικές εταιρείες και η παραχώρηση του Λιμανιού της Τεργέστης στην Cosco), κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις πολυαναμενόμενες κινεζικές επενδύσεις στην Ελλάδα, στα πλαίσια των οικονομικών πολιτικών του Πεκίνου για τους Νέους Δρόμους του Μεταξιού», ενώ καλεί την κυβέρνηση «να κινητοποιηθεί άμεσα και αποφασιστικά, πριν να είναι πολύ αργά».