Στον… μέσο όρο το πολιτιστικό αποτύπωμα της Αθήνας - Free Sunday
Στον… μέσο όρο το πολιτιστικό αποτύπωμα της Αθήνας

Στον… μέσο όρο το πολιτιστικό αποτύπωμα της Αθήνας

Λίγο πάνω από τον μέσο όρο της Ευρώπης τοποθετεί την Αθήνα ένας νέος, σύνθετος δείκτης, ο οποίος δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο της στρατηγικής της για τον πολιτισμό και τη δημιουργική οικονομία και ο οποίος μετρά το πολιτιστικό και δημιουργικό αποτύπωμα 190 πόλεων της Γηραιάς Ηπείρου, οι οποίες είτε έχουν γίνει Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης, είτε ανήκουν στο Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων της UNESCO, είτε, τέλος, φιλοξενούν τουλάχιστον δύο διεθνή φεστιβάλ κατ’ έτος.

Από την Ελλάδα, οι πόλεις που έχουν συμπεριληφθεί στον συγκεκριμένο δείκτη είναι, εκτός της Αθήνας, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα και η Καλαμάτα (και οι τρεις υπήρξαν Πολιτιστικές Πρωτεύουσες στο παρελθόν), ωστόσο οι επιδόσεις τους είναι σημαντικά χαμηλότερες της πρωτεύουσας.

Τι μετρά ο δείκτης

Ο ευρωπαϊκός Δείκτης Πολιτιστικών και Δημιουργικών Πόλεων, όπως προαναφέρθηκε, είναι σύνθετος δείκτης, ο οποίος μετρά διάφορες πτυχές της πολιτιστικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής αστικών κέντρων της Ευρώπης. Στηρίζεται πάνω σε τρεις πυλώνες, αυτούς της Πολιτιστικής Ζωντάνιας (Cultural Vibrancy), της Δημιουργικής Οικονομίας (Creative Economy) και του Περιβάλλοντος Διευκόλυνσης/Ενεργοποίησης (Enabling Environment). O πρώτος πυλώνας αναφέρεται στην ύπαρξη πολιτιστικών κέντρων και δράσεων (αξιοθέατα, μουσεία, σινεμά, θέατρα, χώροι συναυλιών κ.λπ.) και στη συμμετοχή σε αυτά, καθώς και στο πόσο ενδιαφέρον προκαλούν (τουρισμός, επισκεψιμότητα κ.λπ.). Όσον αφορά τον δεύτερο πυλώνα, της Δημιουργικής Οικονομίας, αυτός αναφέρεται στις εργασίες που στηρίζονται στη γνώση και τη δημιουργία (δουλειές στον πολιτισμό, στα media κ.λπ.), στην παραγωγή έργων πνευματικής ιδιοκτησίας, στην καινοτομία και στην παραγωγή νέων θέσεων εργασίας στον δημιουργικό τομέα. Τέλος, ο πυλώνας του Enabling Environment αφορά το ανθρώπινο κεφάλαιο και την εκπαίδευση (πτυχιούχοι στους τομείς των τεχνών και των ανθρωπιστικών επιστημών, αλλά και στην πληροφορική, παρουσία των ΑΕΙ σε λίστες κατάταξης), την ανεκτικότητα της κοινωνίας (αλλοδαποί πτυχιούχοι, ποσοστό αλλοδαπών στον πληθυσμό, ενσωμάτωση, εμπιστοσύνη), τη διασύνδεση (αεροδρόμια, δρόμοι, σιδηρόδρομοι) και την ποιότητα της διακυβέρνησης.
Συνολικά, ο δείκτης περιλαμβάνει 29 υπο-δείκτες, καθώς και ποιοτικά χαρακτηριστικά που αφορούν, μεταξύ άλλων, την πολιτική για τον πολιτισμό και τις τέχνες, τις υποδομές, τα βασικά αξιοθέατα κ.λπ.

Η εικόνα της Αθήνας

Επιστρέφοντας στην Αθήνα, το «σκορ» της στον Δείκτη Πολιτιστικών και Δημιουργικών Πόλεων είναι 28,1. Τα πηγαίνει πολύ καλά στην ύπαρξη πολιτιστικών κέντρων και δράσεων (60), αλλά όχι τόσο καλά στη συμμετοχή (17,8), με το συνολικό σκορ στην Πολιτιστική Ζωντάνια να είναι 39,1. Πιο μέτρια είναι η επίδοσή της στη Δημιουργική Οικονομία (20,4), καθώς ενώ έχει καλό σκορ στις δημιουργικές δουλειές (35,6), υπολείπεται σημαντικά στην παραγωγή έργων πνευματικής ιδιοκτησίας και στην καινοτομία (μόλις 2,1), όπως και στην παραγωγή νέων θέσεων εργασίας στον δημιουργικό τομέα (14,3). Τέλος, στον τρίτο πυλώνα το σκορ είναι 21,6, καθώς τα πράγματα δείχνουν καλά για την εκπαίδευση (31,2), όχι και τόσο καλά για την ανεκτικότητα της κοινωνίας (11,4), λίγο καλύτερα για τη συνδεσιμότητα της πόλης (22,8), όπως και για την ποιότητα της διακυβέρνησης (22,9). Συγκριτικά, οι επιδόσεις της Θεσσαλονίκης (17,5), της Πάτρας (10) και της Καλαμάτας (11,8) υστερούν σημαντικά σχεδόν σε όλους τους τομείς που καθορίζουν το αποτέλεσμα του συγκεκριμένου δείκτη.

Οι «πόλεις αναφοράς»

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με τον Δείκτη Πολιτιστικών και Δημιουργικών Πόλεων, όσον αφορά τα μεγάλα αστικά κέντρα, το Παρίσι σαρώνει τα πάντα, με συνολικό σκορ 66 και εξαιρετικές επιδόσεις στις επιμέρους κατηγορίες. Ακολουθούν το Μόναχο με σκορ 41,2, το Λονδίνο με 36,1, το Μιλάνο με 35,3 και το Βερολίνο με 34. Όσον αφορά τα μικρότερα αστικά κέντρα, η πρώτη πεντάδα περιλαμβάνει την Κοπεγχάγη, τη Λισαβόνα, τη Στοκχόλμη, το Δουβλίνο και τη Στουτγάρδη, ενώ στις πόλεις με πληθυσμό έως 500.000 κατοίκους την πρωτιά παίρνει η Φλωρεντία με σκορ 37,6 και ακολουθούν η Καρλσρούη, η Βενετία, το Μπρίστολ και το Ταλίν. Το εντυπωσιακό είναι ότι στις μικρές πόλεις το καλύτερο σκορ το επιτυγχάνει το Λουντ της Σουηδίας με δείκτη 38,9. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι στον τομέα της αύξησης των θέσεων εργασίας στον πολιτισμό και στον δημιουργικό τομέα εξαιρετικά καλές επιδόσεις έχουν πόλεις στην Ανατολική Ευρώπη, όπως η Βουδαπέστη, το Βίλνιους, η Κρακοβία και το Βρότσλαβ στην Πολωνία, καθώς και το Τάρτου στην Εσθονία.
Όπως σημειώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που βρίσκεται πίσω από το εγχείρημα, ο πρώτος δείκτης, ο οποίος δημοσιοποιήθηκε το 2017, είχε σημαντικά αποτελέσματα σε διάφορες πόλεις. Για παράδειγμα, η Μαδρίτη δημιούργησε ένα ειδικό φυλλάδιο το οποίο παρουσίαζε τα διάφορα πολιτιστικά δρώμενα και κέντρα της ισπανικής πρωτεύουσας, καθώς ο δείκτης αποκάλυπτε ότι δεν είχε την κατάλληλη στρατηγική για να «πουλήσει» το brand της πόλης. Από την άλλη, τα στοιχεία του δείκτη χρησιμοποιήθηκαν από την πόλη Γκιόρ της Ουγγαρίας προκειμένου να εκπονήσει μια δεκαετή (2019-2028) στρατηγική πολιτισμικής και δημιουργικής οικονομίας, η οποία περιλαμβάνει επενδυτικές πολιτικές στον τομέα του πολιτισμού και των τεχνών.