Τηλεκπαίδευση μετ’ εμποδίων για τα παιδιά αλλά και τους γονείς

Την περασμένη Τετάρτη ξεκίνησε για δεύτερη φορά μέσα στο έτος, ελέω κορονοϊού, η τηλεκπαίδευση για τα δημοτικά σχολεία και, αν μη τι άλλο, οι τρεις πρώτες ημέρες ήταν για γερά νεύρα, δοκιμάζοντας την υπομονή δασκάλων, γονιών και μικρών μαθητών.

Το παγκόσμιο φαινόμενο της τηλεκπαίδευσης, που έχει γίνει πλέον επιτακτικό για τις χώρες που έχουν εισέλθει στο δεύτερο κύμα της πανδημίας, είναι μάλλον ένα αναγκαίο κακό. Αναγκαίο γιατί δεν γίνεται να διακοπεί εντελώς η εκπαιδευτική διαδικασία και κακό γιατί δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη διά ζώσης εκπαίδευση. Οι τρεις πρώτες ημέρες ανέδειξαν πολλά προβλήματα, τα οποία, αν δεν επιλυθούν, θα οδηγήσουν τους μικρούς μαθητές στην υποτίμηση της ίδιας της έννοιας της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Τεχνικά προβλήματα

Αρχικά, πρόβλημα στην τηλεκπαίδευση για τα δημοτικά και τα νηπιαγωγεία υπήρξε το ίδιο το σύστημα. Η πλατφόρμα Webex της εταιρείας Cisco δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στις περιστάσεις. Πολλά παιδιά δεν κατόρθωσαν να συνδεθούν ποτέ, κάποια παιδιά συνδέθηκαν, αλλά κάθε τρεις και λίγο πετάγονταν έξω από το σύστημα, και κάποια άλλα συνδέθηκαν την πρώτη ώρα κι έπειτα η οθόνη της συσκευής τους έμεινε να προβάλλει τον ατέρμονα κύκλο του «connecting…» χωρίς αποτέλεσμα.

Τη δεύτερη και την τρίτη ημέρα τα πράγματα κύλησαν λίγο πιο ομαλά, ωστόσο και πάλι υπήρξαν σοβαρά προβλήματα στη σύνδεση και στο δίκτυο, με αποτέλεσμα η πρώτη μισή ώρα του μαθήματος να καταναλώνεται σε ζητήματα τεχνικής φύσεως.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι τα 30 λεπτά μαθήματος σε μαθητές της πρώτης και της δεύτερης τάξης του δημοτικού δεν αρκούν. Τα παιδιά, λόγω ηλικίας, δυσκολεύονται να πειθαρχήσουν, δεδομένου ότι βρίσκονται στον προσωπικό τους χώρο. Πολύς χρόνος καταναλώνεται σε ερωτήσεις του τύπου «γιατί δεν λειτουργεί το μικρόφωνό μου;» ή «γιατί δεν λειτουργεί η κάμερα;» κ.λπ. Μέσα σε 30 λεπτά ο εκπαιδευτικός καλείται να διδάξει το μάθημα, να λύσει τα τεχνικά προβλήματα και τις απορίες γονιών και μαθητών, να ελέγξει τις εργασίες των παιδιών και παράλληλα να τους εξηγεί διαρκώς γιατί πρέπει να έχουν κλειστά τα μικρόφωνα.

Από την άλλη, δεν είναι λίγοι οι γονείς και μαθητές που δεν διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία, με αποτέλεσμα ένα απλό τεχνικό ζήτημα να στοιχίζει στον μαθητή την παρακολούθηση του μαθήματός του. Από τα «ανεπαρκή», αγχωτικά 30λεπτα, που θα έπρεπε να είναι αφιερωμένα αποκλειστικά και μόνο στο μάθημα, σπαταλάται πολύτιμος χρόνος, γιατί το σύστημα δεν αντέχει. Και μαζί με το σύστημα που δεν αντέχει, μειώνονται οι αντοχές εκπαιδευτικών, γονιών και μαθητών, για τους οποίους η τηλεκπαίδευση την εποχή της πανδημίας καθίσταται ένας επιπλέον παράγοντας άγχους παρά μια καλή λύση ανάγκης.

Ελλείψεις στον εξοπλισμό

Ακόμα ένα σημείο αντιπαράθεσης όσον αφορά την τηλεκπαίδευση είναι ο εξοπλισμός. Το ότι μια οικογένεια διαθέτει ένα laptop ή έναν σταθερό υπολογιστή, δύο κινητά και ένα tablet είναι ένας κανόνας που δεν ισχύει για όλους. Υπάρχουν οικογένειες που δεν διαθέτουν συσκευή ώστε να εξυπηρετηθεί ο μαθητής, υπάρχουν οικογένειες με δύο και τρία παιδιά στο σχολείο, για τα οποία οι συσκευές δεν αρκούν. Το laptop ή τον σταθερό υπολογιστή του σπιτιού σε πολλές περιπτώσεις τον διεκδικούν και οι ευρισκόμενου σε καθεστώς τηλεργασίας γονείς, οπότε οι συσκευές τεχνολογίας γίνονται μήλον της έριδος για τα μέλη της οικογένειας.

Μία από τις δράσεις του υπουργείου Παιδείας στο πλαίσιο της τηλεκπαίδευσης είναι η παροχή, μέσω ΕΣΠΑ και ιδιωτικών δωρεών, 90.000 φορητών συσκευών τεχνολογίας σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, ωστόσο η διάθεσή τους δεν έχει λάβει χώρα έγκαιρα, έτσι για πολλούς μαθητές έχουν ήδη χαθεί τρεις εκπαιδευτικές ημέρες.

Και με τα παιδιά που επίσης δυσκολεύονται, αλλά τα προβλήματά τους δεν αναδεικνύονται από τα μέσα ενημέρωσης, τι γίνεται; Δεν θα έπρεπε να έχει υπάρξει ήδη από το πρώτο lockdown, του Μαρτίου του 2020, ακριβής καταγραφή όσων δεν διαθέτουν συσκευές ή όσων κατοικούν σε περιοχές όπου δεν υπάρχει δίκτυο, ώστε κατά το δεύτερο lockdown να λειτουργήσει σωστά η τηλεκπαίδευση για όλους;

Πρωτοβουλίες

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, από την περασμένη εβδομάδα, διευθυντές σχολείων της χώρας επικοινωνούν με γονείς ρωτώντας αν διαθέτουν συσκευές που περισσεύουν, προκειμένου να συγκεντρώσουν tablets, laptops και κινητά παλαιότερης τεχνολογίας για να τα διαθέσουν στους μη έχοντες. Στο μεταξύ, μέχρι να αποκτήσουν όλοι πρόσβαση, οι μέρες περνούν και παιδιά, που έχουν τα ίδια δικαιώματα με τα υπόλοιπα στην εκπαιδευτική διαδικασία, μένουν εκτός σχολείου.

Η τηλεκπαίδευση είναι αναπόφευκτη, δεδομένης της πανδημίας. Είναι όμως πρόχειρα δομημένη, παρ’ ότι υπήρχε χρόνος για να οργανωθεί καλύτερα. Τα δημοτικά άνοιξαν τον Σεπτέμβριο με καθημερινή διδασκαλία, με τους εκπαιδευτικούς να ανταποκρίνονται με επιτυχία στα καθήκοντά τους και τα παιδιά να προσαρμόζονται αδιαμαρτύρητα στις επιταγές για συνεχή χρήση μάσκας και τήρηση αποστάσεων ακόμη και στο διάλειμμά τους. Τα παιδιά του δημοτικού, που όπως αναφέρθηκε δεν ευθύνονται για τη διασπορά του κορονοϊού στις μικρές ηλικίες, στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων, όπως και οι εκπαιδευτικοί. Παρ’ όλα αυτά, ανεστάλη η διά ζώσης εκπαίδευση, προκειμένου να μειωθεί η κινητικότητα γονιών και συνοδών.

Αν είχαν ληφθεί νωρίτερα άλλου είδους περιοριστικά μέτρα, για παράδειγμα στη διασκέδαση ή στον εκκλησιασμό και τις τελετές, μήπως τώρα τα σχολεία θα παρέμεναν ανοιχτά; Αν είχαν ξεκινήσει τη λειτουργία τους εκ περιτροπής, όπως το διάστημα Μαΐου-Ιουνίου, δεν θα ήταν περιορισμένη η κινητικότητα των γονιών και ως εκ τούτου λιγότερα τα κρούσματα; Αν περιμέναμε από το καλοκαίρι ότι κάποια στιγμή θα ερχόταν το δεύτερο κύμα της πανδημίας και ενδεχομένως θα πηγαίναμε σε δεύτερο lockdown, γιατί υπάρχει αυτή η τεράστια δυσκολία ορθής λειτουργίας του συστήματος τηλεκπαίδευσης; Γιατί υπάρχουν μαθητές που δεν έχουν συσκευές; Γιατί είναι τόσο δύσκολο να ρυθμιστεί μια καλή ταχύτητα δικτύου ώστε να μη διακόπτεται η ομιλία του δασκάλου την ώρα που παραδίδει μάθημα;

Αφού γνώριζαν το πρόβλημα, γιατί δεν προετοίμασαν τη λύση του; Γιατί σπαταλήθηκε δημόσιο χρήμα σε υφασμάτινες παιδικές μάσκες κόστους 6,2 εκατ. ευρώ, όπως αναφέρθηκε, οι οποίες δόθηκαν σε λάθος διαστάσεις και ουδέποτε διορθώθηκαν, αντί να εξοπλιστούν με συσκευές τεχνολογίας τα σχολεία;

Υπάρχει καλή θέληση για άρτια τηλεκπαίδευση, ωστόσο δεν αρκεί. Η έλλειψη οργάνωσης και η προχειρότητα στην εκπαιδευτική διαδικασία έχει τεράστιο κόστος, το οποίο δύσκολα διορθώνεται. Ας ελπίσουμε τα 1,6 εκατομμύρια άτομα που συμμετέχουν στην τηλεκπαίδευση να επιστρέψουν σύντομα εκεί όπου ανήκουν, στους χώρους των σχολείων.