Προς το τέλος τους βαίνουν οι πανελλαδικές

Με το σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων να βρίσκεται σε οριακό σημείο και να έχει ως μοναδικό ατού τον αδιάβλητο χαρακτήρα του, ο υπουργός Παιδείας και κορυφαία στελέχη του υπουργείου έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι πλέον εξετάζεται τρόπος οι υποψήφιοι να εισάγονται στα πανεπιστήμια και ΤΕΙ της χώρας μόνο με τον βαθμό του απολυτηρίου τους.

«Στόχος η αναβάθμιση του σχολείου»

Η αλήθεια είναι ότι το υπάρχον σύστημα των πανελλαδικών μοιάζει να έχει «εξαντληθεί» και, παράλληλα, να δημιουργεί στρεβλώσεις σχεδόν στο σύνολο του εκπαιδευτικού συστήματος, καθώς και το λύκειο μοιάζει με απλό προσάρτημα του φροντιστηρίου ή των ιδιαίτερων μαθημάτων, αλλά και τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα συχνά υποδέχονται φοιτητές που βρέθηκαν σε αυτά χάρη στον τρόπο με τον οποίο είχαν συμπληρώσει το μηχανογραφικό τους και όχι επειδή το επιθυμούσαν πραγματικά. Από την άλλη, η εισαγωγή φοιτητών σε σχολές με βαθμολογία κάτω από το 10 (ενίοτε πολύ πιο κάτω) δίνει μια αίσθηση απαξίωσης των σπουδών.
Ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης κατά τη δημοσιοποίηση των στατιστικών στοιχείων των βάσεων εισαγωγής βρήκε την ευκαιρία να αναφερθεί στο σύστημα εισαγωγής, λέγοντας ότι «έχουμε συνείδηση ότι το σύστημα των εισαγωγικών για τα πανεπιστήμια έχει εξαντλήσει τη δυναμική του και στηρίζεται, δυστυχώς, σε μια παγκόσμια πρωτοτυπία, που είναι η υποβάθμιση του σχολείου και η ενίσχυση της παράλληλης εκπαίδευσης, πράγμα που σημαίνει περαιτέρω οικονομική αιμορραγία της οικογένειας». Ταυτόχρονα προανήγγειλε εθνικό διάλογο ώστε «να υπάρξει, χωρίς βιασύνη αλλά και χωρίς μεγάλες αναβολές, ένα νέο σύστημα επιλογής για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, το οποίο θα αναβαθμίζει το σχολείο. Συνεπώς το νέο σύστημα προϋποθέτει μια αναμόρφωση του λυκείου και κυρίως των δύο μεγαλυτέρων τάξεών του. Επιπλέον, η ευθύνη επιλογής για την τριτοβάθμια εκπαίδευση θα αποδίδεται στο σχολείο και όχι σε άλλα σχήματα εκτός του σχολείου».

Σύστημα αλά International Baccalaureate

Ακόμα πιο σαφής ήταν ο γ.γ. του υπουργείου Παιδείας Γιάννης Παντής, ο οποίος μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΜΠΕ έκανε λόγο για θέσπιση σε βάθος διετίας ενός νέου σχολικού συστήματος, το οποίο θα ενισχύει το λύκειο, ώστε να μπορεί να εισάγεται κάποιος σε ένα τμήμα της αρεσκείας του βάσει του βαθμού του, στα πρότυπα του International Baccalaureate. Ο κ. Παντής ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «θα υπάρξει σύντομα μια πρόταση –ελπίζω μέσα στη χρονιά– που θα είναι πάνω στην εντολή που έχουμε από τον υπουργό. Θα πάμε, δηλαδή, μέσω του σχολικού συστήματος να μπαίνουν τα παιδιά στα πανεπιστήμια. Δεν θα χρειάζεται παράλληλο σύστημα», προσθέτοντας ότι κατ’ αυτό τον τρόπο «θα αναβαθμιστεί ο ρόλος του λυκείου. Με το απολυτήριο του λυκείου και τον βαθμό ουσιαστικά θα μπορεί κάποιος να πηγαίνει στις σχολές εκείνες που θα έχει τη δυνατότητα λόγω βαθμού να μπει». Πάντως, μιλώντας στον «Ελεύθερο Τύπο», ο γ.γ. του υπουργείου Παιδείας τόνισε ότι «το σύστημα πρέπει να αλλάξει και ο βαθμός απολυτηρίου θα αποτελεί τον βαθμό με τον οποίο θα εισάγονται οι υποψήφιοι στις σχολές. Στόχος με τις αλλαγές αυτές είναι η αναβάθμιση του λυκείου και πρώτα πρέπει να προχωρήσουμε στην αναμόρφωσή του. Γι’ αυτό είναι δύσκολο να ορίσω πότε θα μπορούσε να εφαρμοστεί το νέο εισαγωγικό σύστημα».

Τι σημαίνει «αναμόρφωση του λυκείου»

Η φράση περί αναμόρφωσης του λυκείου της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας παραπέμπει ευθέως στα συμπεράσματα της πρότασης Λιάκου και στο πόρισμα της επιτροπής Γαβρόγλου, τα οποία κάνουν λόγο για γυμνάσιο τεσσάρων τάξεων και λύκειο δύο τάξεων και για την καθιέρωση ενός τύπου «εθνικού απολυτηρίου». Όσον αφορά τις πανελλαδικές, η επιτροπή έχει υποστηρίξει ότι το σύστημα λειτουργεί επαρκώς μόνο για περίπου το 1/4 των υποψηφίων, που μπορεί να πραγματοποιήσει τις πρώτες του επιλογές, σημειώνοντας ότι «δημιουργείται κάθε χρόνο ένα ντόμινο με τη μορφή χιονοστιβάδας. Αυτή η χιονοστιβάδα, η οποία δημιουργείται από τους αποτυχόντες των τμημάτων υψηλής βαθμολογίας, κατρακυλά στα τμήματα χαμηλότερης βαθμολογίας, διώχνοντας από εκεί όσους τα είχαν προτιμήσει. Η χιονοστιβάδα διογκώνεται με νέους αποτυχόντες και κατρακυλώντας προς τα τμήματα χαμηλής βαθμολογίας διώχνει όσους επιθυμούν να σπουδάσουν σε αυτά, τοποθετώντας τυχαίως άλλους, που αδιαφορούν πλήρως γι’ αυτά». Στο πλαίσιο αυτό, η επιτροπή προτείνει να υιοθετηθεί συντελεστής βαρύτητας για την κατάταξη των υποψηφίων επί του γενικού βαθμού πρόσβασης ή άλλα κριτήρια επίδοσης, αναγνωρίζοντας, πάντως, ότι αναφύονται μείζονα ζητήματα, όπως η αντικειμενικότητα στη βαθμολόγηση και ο χρόνος ολοκλήρωσης της μετάβασης στο νέο σύστημα, αλλά και οι όποιες μεταβατικές διατάξεις κριθούν απαραίτητες.

Λείπουν σημαντικές λεπτομέρειες

Ούτως ή άλλως, η πρόταση του υπουργείου κάθε άλλο παρά ολοκληρωμένη μπορεί να θεωρηθεί. Για παράδειγμα, ακόμα δεν έχει γίνει γνωστό αν θα συμπληρώνεται μηχανογραφικό και με το νέο σύστημα ή αν θα διατηρηθεί το σύστημα των βάσεων εισαγωγής και υπό ποια μορφή. Ένα άλλο ζήτημα που ανακύπτει αφορά τα κριτήρια που θα θέτει –αν θέτει– κάθε σχολή και τμήμα για την εισαγωγή φοιτητών, ενώ και η κακή οικονομική κατάσταση των πανεπιστημίων και ΤΕΙ λειτουργεί αποτρεπτικά για ευρύτερες αλλαγές στο σύστημα εισαγωγής. Το σίγουρο είναι ότι ο διάλογος θα είναι θερμός.