Προσφυγικό: Εφιαλτικοί αριθμοί, ανοιχτοί σε πολιτικές ερμηνείες - Free Sunday
Προσφυγικό: Εφιαλτικοί αριθμοί, ανοιχτοί σε πολιτικές ερμηνείες

Προσφυγικό: Εφιαλτικοί αριθμοί, ανοιχτοί σε πολιτικές ερμηνείες

Οι αριθμοί που έχουν σχέση με το προσφυγικό-μεταναστευτικό είναι ανοιχτοί σε πολιτικές ερμηνείες, δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι είναι εφιαλτικοί σε ό,τι αφορά τους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από αυτούς.


Τεράστιο κύκλωμα

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Europol, έχει αναπτυχθεί ένα τεράστιο κύκλωμα εκμετάλλευσης γύρω από τις ανάγκες των προσφύγων και των μεταναστών. Οι ειδικοί της Europol εκτιμούν ότι το 90% των προσφύγων και των μεταναστών που ήρθαν στην Ε.Ε. το 2015 –ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο– έκαναν χρήση ενός πανίσχυρου διεθνούς εγκληματικού κυκλώματος, το οποίο λειτουργεί εξαιρετικά αποτελεσματικά μέσα και έξω από την Ε.Ε.

Το κύκλωμα αυτό, το οποίο φυσικά έχει πάρα πολλές διακλαδώσεις, απασχολεί συνολικά 40.000 άτομα. Τα μέλη του προέρχονται κυρίως από τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Ρουμανία σε ό,τι αφορά τις χώρες-μέλη της Ε.Ε., τη Σερβία και την Τουρκία σε ό,τι αφορά χώρες που θέλουν να ενταχθούν στην Ε.Ε., την περιοχή του Κοσόβου, την Αίγυπτο, το Ιράκ, το Πακιστάν, τη Συρία και την Τυνησία σε ό,τι αφορά χώρες εκτός Ε.Ε.

Με βάση την ανάλυση των ειδικών της Europol, 44% των κυκλωμάτων που ασχολούνται με τη διακίνηση προσφύγων και μεταναστών αποτελούνται από πολίτες χωρών που δεν είναι μέλη της Ε.Ε., 30% των κυκλωμάτων αποτελούνται από πολίτες χωρών-μελών της Ε.Ε. και 26% των κυκλωμάτων αποτελούνται από ένα μείγμα πολιτών χωρών-μελών της Ε.Ε. και πολιτών χωρών που δεν ανήκουν στην Ε.Ε.

Είναι τιμητικό για τη χώρα μας το γεγονός ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Europol οι Έλληνες δεν πρωταγωνιστούν στα κυκλώματα διακίνησης. Διαβάζοντας όμως την επίσημη έκθεση διαπιστώνουμε ότι κυκλώματα Ιρακινών, Πακιστανών και Βούλγαρων έχουν αναπτυχθεί στη χώρα μας γι’ αυτόν ακριβώς τον σκοπό. Η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη θεωρούνται κέντρα ανάπτυξης κυκλωμάτων διακίνησης, όπως άλλωστε το Βερολίνο, η Βουδαπέστη, η Κοπεγχάγη, η Φρανκφούρτη, το Αμβούργο, το Λονδίνο, η Μαδρίτη, το Μιλάνο, το Μόναχο, το Παρίσι, η Ρώμη, η Στοκχόλμη, η Βιέννη και η Βαρσοβία.

Οι εκτιμήσεις των ειδικών της Europol ανεβάζουν τον κύκλο εργασιών του διεθνούς κυκλώματος διακίνησης σε 3-6 δισ. ευρώ για το 2015 και προειδοποιούν ότι αν δεν ανακοπεί ο ρυθμός ανάπτυξης του κυκλώματος, ο τζίρος του θα πολλαπλασιαστεί κατά τη διάρκεια του 2016. Το εγκληματικό κύκλωμα που έχει αναπτυχθεί γύρω από τη διακίνηση προσφύγων και μεταναστών διασυνδέεται με άλλες εγκληματικές δραστηριότητες. Η Europol εκτιμά ότι 22% των υπόπτων για συμμετοχή στη διακίνηση προσφύγων και μεταναστών εμπλέκονται και στο εμπόριο ναρκωτικών, 20% των υπόπτων εμπλέκονται στο εμπόριο ανθρώπων και 20% σε εγκλήματα που έχουν σχέση με την περιουσία.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι πίσω από τις εικόνες ανθρωπιστικής κρίσης βρίσκονται πανίσχυρα εγκληματικά κυκλώματα και τεράστια οικονομικά συμφέροντα. Οι διακινητές θα έπρεπε να είχαν αντιμετωπιστεί με αυστηρότητα από την κυβέρνηση Τσίπρα και τις αρμόδιες αρχές, διότι όπου δραστηριοποιούνται αναπτύσσουν και άλλες εγκληματικές δραστηριότητες. Το ελληνικό παράδοξο σε αυτή την περίπτωση βρίσκεται στη μη συμμετοχή Ελλήνων, τουλάχιστον σε πρωταγωνιστικό ρόλο, σε κυκλώματα που δραστηριοποιούνται σε γειτονικές χώρες και μέσα στην Ελλάδα και μας προκαλούν ανεπανόρθωτη κοινωνική, διεθνοπολιτική και οικονομική ζημιά.


Ο ρόλος της Τουρκίας

Σε επαφές που είχαμε ευρωβουλευτές του ΕΛΚ, στις Βρυξέλλες, με ανώτατο Τούρκο αξιωματούχο ανταλλάξαμε απόψεις και στοιχεία για τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές. Συνοψίζω τις επίσημες θέσεις της τουρκικής πλευράς ως εξής.

Πρώτον, το πρόβλημα είναι μεγάλων διαστάσεων και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί σε διάστημα λίγων μηνών, επειδή έχει σχέση με ευρύτερες εξελίξεις, όπως είναι ο εμφύλιος στη Συρία.

Δεύτερον, η Τουρκία έχει δραστηριοποιηθεί για να περιορίσει τις προσφυγικές, μεταναστευτικές ροές και σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία ανεβαίνει συνεχώς ο αριθμός αυτών που εμποδίζονται να φτάσουν στα παράλια και να περάσουν απέναντι στα ελληνικά νησιά.

Τρίτον, οι εκτιμήσεις της τουρκικής, της ελληνικής και της ευρωπαϊκής πλευράς για τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές σε πολλές περιπτώσεις διαφέρουν. Αναπόφευκτα η καταγραφή δεν είναι πλήρης και γι’ αυτό σημασία έχει περισσότερο η δυναμική που αναπτύσσεται προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.

Τέταρτον, υπολογίζεται ότι στην Τουρκία έχουν καταφύγει 2,7 εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία, με περίπου 10% από αυτούς να βρίσκονται σε καταυλισμούς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα μείνουν μόνιμα εκεί. Το τουρκικό κράτος αλλάζει τη νομοθεσία του, για να διευκολύνει την απασχόληση των προσφύγων. Υπάρχουν στην Τουρκία 700.000 προσφυγόπουλα, από τα οποία το 50% πηγαίνει στο σχολείο, ενώ γεννήθηκαν στην Τουρκία 150.000 παιδιά προσφύγων.

Πέμπτον, συνεχίζεται η ροή προσφύγων από τη Συρία στην Τουρκία, αλλά η αντιμετώπισή τους από το τουρκικό κράτος έχει γίνει πιο αυστηρή. Από τους 70.000 πρόσφυγες που προσπάθησαν να εισέλθουν στην Τουρκία μετά τις πρόσφατες ένοπλες συγκρούσεις στο Χαλέπι, επιτράπηκε η είσοδος μόνο στο 10% από αυτούς –όλοι γυναικόπαιδα–, ενώ το 90% βρήκε σχετική ασφάλεια σε καταυλισμούς που στήθηκαν στα σύνορα με την Τουρκία, αλλά από την πλευρά της Συρίας.

Έκτον, είναι δύσκολος ο ακριβής υπολογισμός του οικονομικού και δημοσιονομικού κόστους αυτής της κατάστασης, αλλά τα μεγέθη, σε ό,τι αφορά την Τουρκία, είναι της τάξης των 9-10 δισ. ευρώ. Η Ε.Ε. έχει δεσμευτεί για την καταβολή 3 δισ. ευρώ, αυτή όμως θα πάρει κάποιον χρόνο, γιατί, σε συμφωνία με την τουρκική πλευρά, τα χρήματα θα πάνε για προγράμματα και δράσεις υπέρ των προσφύγων και χρειάζεται χρόνος για την επεξεργασία και εφαρμογή τους.


Ο βασικός στόχος

Με το προσφυγικό, μεταναστευτικό ζήτημα να έχει διεθνείς ρίζες και την Τουρκία να δέχεται τόσο μεγάλη πίεση, είναι πρακτικά αδύνατο να μηδενιστούν, στο άμεσο μέλλον, οι προσφυγικές, μεταναστευτικές ροές. Ο βασικός στόχος, ο οποίος μοιάζει φιλόδοξος, όχι όμως εξωπραγματικός, είναι να περιοριστούν οι ροές κατά 40% σε ετήσια βάση, ώστε να φτάσουμε σε έναν αριθμό 600.000 έως 700.000 ατόμων, τα οποία θα μπορούν να ενσωματωθούν οικονομικά και κοινωνικά στη Γερμανία, στη Σουηδία και στην Αυστρία, στις χώρες της Ε.Ε. που έχουν την πολιτική βούληση και την οικονομική δυνατότητα να κινηθούν στη σωστή κατεύθυνση.

Το πρόβλημα είναι ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ υιοθέτησε μια πολιτική σκόπιμης αδράνειας και ανοιχτών συνόρων που συνέβαλε στον πολλαπλασιασμό του προβλήματος σε ό,τι αφορά την Ε.Ε. και ειδικά την Ελλάδα. Επί κυβέρνησης Σαμαρά είχαμε καταφέρει να έχουμε πολύ μικρότερες ροές απ’ ό,τι η Ιταλία, με αποτέλεσμα να σηκώνει η γειτονική χώρα, η οποία έχει μεγαλύτερες δυνατότητες, το βάρος της αναζήτησης μιας ευρωπαϊκής πολιτικής για το ζήτημα. Παλαιότερα οι ροές περνούσαν κυρίως μέσω Ισπανίας, αλλά οι κυβερνήσεις της πήραν τα κατάλληλα μέτρα και πέτυχαν τον μηδενισμό τους. Στη συνέχεια πρωταθλήτρια στις ροές αναδείχθηκε η Ιταλία και από το 2015 η αρνητική πρωτιά ανήκει στη χώρα μας.

Το πρόβλημα δεν μπορεί να εξαφανιστεί, μπορεί όμως να περιοριστεί, στη βάση της διμερούς και ευρωπαϊκής συνεργασίας, παρά τις προφανείς δυσκολίες και τις αντιθέσεις, και όχι βέβαια στη βάση των καταγγελιών και των κινήσεων εντυπωσιασμού που έχουν σχέση με τη διαχείριση της κοινής γνώμης κάθε χώρας ξεχωριστά.