Σίλας Σεραφείμ: «Είμαστε ανιστόρητοι»

Ο stand-up comedian Σίλας Σεραφείμ παραδίδει μαθήματα Ιστορίας στο Μικρό Παλλάς και εξηγεί γιατί μπορεί να κάνει πλάκα και για την Επανάσταση του ’21.

Την ιστορία μας. Αλλά ίσως πολλοί να μη την αναγνωρίσουν, γιατί στα σχολεία δε διδασκόμαστε Ιστορία αλλά μυθιστορία. Αυτό είναι ένα βασικό πρόβλημα, που αλλοιώνει την κρίση του πολίτη, τον καθιστά ανάπηρο, με αποτέλεσμα τις οικτρές επιλογές του ως ψηφοφόρο. Οι Έλληνες διδασκόμαστε μια Ιστορία μόνο με επιτυχίες και ήρωες. Εε, γι αυτό πάμε κι απ το κακό στο χειρότερο. Φυσικά η Ιστορία ξεδιπλώνεται «στανταπικώς» και με χιούμορ, μιας και η παράσταση είναι stand-up comedy, ωστόσο το χιούμορ δεν μπορεί να είναι πετυχημένο αν δεν ακουμπά στην αλήθεια. Η αλήθεια όμως, η αληθινή μας Ιστορία, είναι σκληρή και καθόλου ευχάριστη.

Πως έγινε η επιλογή των ιστορικών κεφαλαίων που επιλέξατε;

Με γνώμονα την ιστορική αλήθεια και τη σημαντικότητα των σταθμών, που επηρέασαν την πορεία του έθνους. Φυσικά όλη αυτή η αφήγηση ντύνεται με την ανατρεπτική κωμική ματιά, που πρέπει να έχει μια τέτοιου είδους παράσταση.

Να υποθέσω μελετήσατε για αυτή την παράσταση… και διαβάζοντας κάποια πράγματα σας φάνηκαν αστεία, άξια χιούμορ;

Το πόσο αστείο είναι κάποιο θέμα, έχει μια σχετικότητα με τον τρόπο παρουσίασης του. Με το πλαίσιο δηλαδή. Όταν ο δάσκαλος λέει στο σχολείο ότι στην επανάσταση του 21 είχαμε 2 εμφύλιους πολέμους (το 23 και το 25) δεν ακούγεται καθόλου αστείο. Όταν το λες όμως, στο πλαίσιο της ηλιθιότητας που μας δέρνει ως λαό και σε αντιδιαστολή με το κλίσε του ενωμένου λαού μπροστά στον κίνδυνο, σας βεβαιώνω ότι είναι πάρα πολύ κωμικό. Ίσως και κωμικοτραγικό.

Το 2011, ο Colin Quinn σε σκηνοθεσία Seinfield, παρουσιάζει το Long Story Short, δηλαδή την Ιστορία του κόσμου. Αυτό ήταν. Είπα να μια ωραία ιδέα, ας κάνω την ελληνική ιστορία stand-up comedy. Την έγραψα σε 3 μήνες, διάβασα πολλές σελίδες Ιστορίας, ξενύχτησα πολλά βράδια μαθαίνοντας το κείμενο ως το Μάιο, που πρωτοπαρουσιάστηκε στο φεστιβάλ stand-up comedy, στο Gazarte, τον Οκτώβρη έκανε πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη στο Αριστοτέλειο, και τώρα συνεχίζει στο μικρό παλλάς, στην Αθήνα. Δεν ήταν εύκολο αλλά κι η ζωή δεν είναι εύκολη.

Περιγράψτε μας πως οδηγηθήκατε σε αυτή την παράσταση;

Το 2011, ο Colin Quinn σε σκηνοθεσία Seinfield, παρουσιάζει το Long Story Short, δηλαδή την Ιστορία του κόσμου. Αυτό ήταν. Είπα να μια ωραία ιδέα, ας κάνω την ελληνική ιστορία stand-up comedy. Την έγραψα σε 3 μήνες, διάβασα πολλές σελίδες Ιστορίας, ξενύχτησα πολλά βράδια μαθαίνοντας το κείμενο ως το Μάιο, που πρωτοπαρουσιάστηκε στο φεστιβάλ stand-up comedy, στο Gazarte, τον Οκτώβρη έκανε πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη στο Αριστοτέλειο, και τώρα συνεχίζει στο μικρό παλλάς, στην Αθήνα. Δεν ήταν εύκολο αλλά κι η ζωή δεν είναι εύκολη.

Εσείς ο ίδιος τι μάθατε;

Επιβεβαίωσα τον Μαρξ που είπε ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα, τον Χέγκελ που είπε πως «η Ιστορία διδάσκει ότι οι άνθρωποι δε διδάσκονται απ την Ιστορία» και διαπίστωσα ότι είμαστε σε τέτοιο βαθμό ανιστόρητοι, που μοιραία κι αναπόδραστα, θα συνεχίσουμε την πορεία μας προς το μέλλον, μεταπηδώντας από λάθος σε λάθος.

Ο κόσμος πως ανταποκρίνεται;

Μου λένε (το κοινό) ότι ενώ γελάσανε, αργότερα, μετά την παράσταση, τους μένει μια δυσάρεστη επίγευση, διότι αναγνωρίζουν τις αλήθειες που λέγονται, οι οποίες δεν είναι ευχάριστες. Διαπιστώνουν ότι υπάρχουν ευθύνες, πρωτίστως σ εμάς τους ίδιους, για την κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει και δεν ευθύνονται οι «παγκόσμιες συνομωσίες». Εγώ απλώς χαίρομαι που μ ένα εισιτήριο, βλέπεις μια παράσταση κι έχεις κι έναν στοχασμό, μια μεταγλωσσική διαδικασία.

Στην Τέχνη δεν απαγορεύεται τίποτα. Τα μόνα όρια της Τέχνης και κατ επέκταση και της σάτιρας, είναι η ευστοχία της. Η Τέχνη είναι η αναπαράσταση της αλήθειας κι ως τέτοιας, δεν κινδυνεύει κανείς από τίποτα. Αν δε σ αρέσει, δεν είσαι υποχρεωμένος, να μετέχεις του αισθητικού γεγονότος. Κανείς όμως δεν μπορεί να επέμβει, στο πώς να προσλαμβάνει την πραγματικότητα ένας καλλιτέχνης και αργότερα, το πώς θα εκφράσει αυτή του την εντύπωση.

Επιτρέπεται να κάνουμε αστεία για την ιστορία μας;

Στην Τέχνη δεν απαγορεύεται τίποτα. Τα μόνα όρια της Τέχνης και κατ επέκταση και της σάτιρας, είναι η ευστοχία της. Η Τέχνη είναι η αναπαράσταση της αλήθειας κι ως τέτοιας, δεν κινδυνεύει κανείς από τίποτα. Αν δε σ αρέσει, δεν είσαι υποχρεωμένος, να μετέχεις του αισθητικού γεγονότος. Κανείς όμως δεν μπορεί να επέμβει, στο πώς να προσλαμβάνει την πραγματικότητα ένας καλλιτέχνης και αργότερα, το πώς θα εκφράσει αυτή του την εντύπωση.

Είναι το stand-up η απάντηση σε καθετί comme il faut;

Κι όχι μόνο. Γενικά η σάτιρα και το χιούμορ, υποδομούν το δήθεν και ξεγυμνώνουν τη σοβαροφάνεια. Σύμφωνα και με τον Ντιντερό, η κωμωδία καταφέρεται εναντίον του Ταρτούφου ενώ η σάτιρα, εναντίον ενός Ταρτούφου. Η κωμωδία κυνηγάει μια φαυλότητα, η σάτιρα έναν φαύλο. Ως εκ τούτου η σάτιρα κρατάει ένα στιλέτο πίσω απ την πλάτη της. Είναι επικίνδυνη, δεικτική, αδυσώπητη κι «ανθρωποκτόνος». Κανένα καθεστώς δε φοβάται την κωμωδία, όλα κυνηγούν τη σάτιρα.

Από σκηνής έχεις τη δυνατότητα να σχολιάζεις άβολες αλήθειες με όποιον τρόπο επιθυμείς, κάτι που σε παραδοσιακά μέσα (τηλεόραση, ραδιόφωνο) δεν είναι δυνατό. Υπάρχει όριο σε αυτό το σχόλιο;

Τα όρια της Τέχνης και της σάτιρας τα είπαμε. Αυτή είναι ακριβώς και η ελευθερία ενός καλλιτεχνικού έργου στο οποίο δεν παρεμβάλλεται κανένα φίλτρο μεταξύ του δημιουργού και του αποδέκτη όπως είναι το κοινό. Είναι και φυσικό και λογικό, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, είτε κι ως παραγωγοί αλλά σίγουρα ως διαμεσολαβητές, να προσφέρουν μια μαζική κουλτούρα κι ως τέτοια, δεν μπορεί παρά να υπόκειται σε περιορισμούς. Στο θέατρο όμως, που το αισθητικό γεγονός μεταφέρεται απ ευθείας στο κοινό, δεν έχει κανένα λόγο να φκιασιδωθεί. Είναι ας πούμε όπως ένα βιομηχανικό προϊόν κι η λαϊκή αγορά. Εγώ πουλάω και τα στραβά καροτάκια και τις κακομούτσουνες ντομάτες, που έχουν όμως γεύση.

Στην Ελλάδα άργησε να αγαπηθεί ως τέχνη, ενώ, κατά τη γνώμη μου, ταιριάζει απόλυτα στην ιδιοσυγκρασία του Έλληνα. Γιατί, νομίζεις, συνέβη;

Γιατί εμείς που το ξεκινήσαμε, δεν ήμασταν νομιμοποιημένοι στη συνείδηση του κοινού. Δεν ήμασταν αναγνωρισμένοι και αποδεκτοί κι αγωνιζόμασταν να επιβληθούμε και ως καλλιτέχνες αλλά και να επιβάλλουμε και το είδος της τέχνης. Όπως τώρα για παράδειγμα οι νέοι γιουτιούμπερς, μεταξύ των οποίων υπάρχουν και αξιόλογοι με αξιοσημείωτο έργο, που όμως χρειάζονται χρόνο, για να πείσουν πως και το είδος μπορεί να έχει ποιότητα αλλά και οι ίδιοι φυσικά, επίσης. Έχω πει και το επαναλαμβάνω, πως ταλαντούχοι κωμικοί όπως ο Λαζόπουλος κι ο Πανούσης, αν είχαν κάνει (γιατί την ικανότητα τη διέθεταν) stand-up comedy, με την παραδοσιακή φόρμα του, θα βοηθούσε ν απενοχοποιηθεί η συγκεκριμένη φόρμα κωμωδίας, ευκολότερα και γρηγορότερα αλλά αυτό δεν έγινε. Δεν τους καταλογίζω κάτι, απλώς το επισημαίνω. Τώρα και λόγω ιντερνέτ που το είδος επιβάλλεται, μένει μόνο να αναγνωριστεί η καλλιτεχνική αξία του κάθε κωμικού. 

Το κοινό διαμορφώνει την παράσταση;

Βεβαίως. Ειδικά στο stand-up comedy, η διάδραση είναι απαραίτητη, όχι με την παρεξηγημένη έννοια της, ότι δηλαδή μιλάμε με το κοινό αλλά με την ανεπαίσθητη αυτή επικοινωνία που έχεις με τους ανθρώπους που αντιλαμβάνονται τι λες, καταλαβαίνουν τις παύσεις σου και γελάνε αυθόρμητα στα σωστά σημεία, δείχνοντας ότι βρίσκονται στην ίδια συχνότητα με σένα. Υπό αυτήν την έννοια υπάρχει μια αμφιτροφοδότηση κι επικοινωνία, μεταξύ κοινού και ηθοποιού.

Αν το κοινό αποδειχθεί «δύσκολο», τι όπλα έχει ένας stand-up κωμικός;

Εξαρτάται απ το «δύσκολο». Δύσκολο γιατί θέλει πιο έξυπνα αστεία; δύσκολο γιατί είναι κρυοπλασμένο; δύσκολο γιατί είναι άσχετο; Δεν ξέρω. Γενικά ο κωμικός επί σκηνής, οφείλει να ξεδιπλώνει με τον καλύτερο τρόπο την τεχνική και το όποιο ταλέντο του. Να κάνει το χρέος του δηλαδή κι από κει και πέρα.. ευτυχώς που κάνουμε Τέχνη κι όχι εγχειρήσεις ανοιχτής καρδιάς. Εκεί μια αποτυχία είναι θανάσιμη. Στην Τέχνη, δε βαριέσαι. Δεν κινδυνεύει κανείς. Θα χάσεις μια δυο ώρες και 10-15€.. 

INFO

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ… ΑΛΛΙΩΣ!

Κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 23:30

Τιμή εισιτηρίου: €13 έως €15

Μικρό Παλλάς, Αμερικής 2 (City Link)