Γιάννης Τσεκλένης: 1937-2020
Η μετεμφυλιακή Ελλάδα το ’60, τη δεκαετία που όλα άλλαξαν, εξακολουθεί να γλείφει τις πληγές της. Ακόμα κι έτσι, ακολουθεί το τρένο της εξέλιξης. Μεταφορές, αρχιτεκτονική, τεχνολογία, μουσική, ατομικά δικαιώματα, βρίσκονται σε οργιαστική έξαρση. Τα πιο ατίθασα πνεύματα φαίνεται να ασφυκτιούν στο πολιτικά ασταθές περιβάλλον της χώρας. Ο Γιάννης Τσεκλένης είναι γόνος εύπορης οικογένειας εμπορίας υφασμάτων. «Δεν γεννήθηκα στα δυτικά, γεννήθηκα στα βόρεια προάστια. Ο πατέρας μου μπόρεσε να με στείλει στο κολέγιο, κάτι που δεν εκτίμησα κι έτσι με έδιωξαν κακήν κακώς. Είχα προλάβει όμως να πάρω πολλά. Πήγα στου Μωραΐτη και, ενώ δεν ήμουν σπουδαίος μαθητής, ήμουν αστέρι στη διοργάνωση μαθητικών συμβουλίων, σχεδίαζα τα περιοδικά του σχολείου. Ήμουν αναμεμειγμένος με την τέχνη και τη ζωή. Είχα και από μικρός μια καλή κοινωνική ζωή» έχει πει. Από τα 15 του εργάζεται στην οικογενειακή επιχείρηση. Το μυαλό του, όμως, είναι στη ζωγραφική και στο σχέδιο.
«Φυσικά ασχολήθηκα με το κατάστημα, αλλά δεν με χωρούσε. Ήμουν σαν μια βόμβα. Πού να με χωρέσουν τα 50 τετραγωνικά ή οι κυρίες… Κι έτσι σκέφτηκα να κάνω μια πρώτη σειρά από σχέδια για υφάσματα για το μαγαζί. Τα έδειξα και σε διάφορους άλλους, χωρίς ανταπόκριση. Μόνο ο Ντίμης ο Κρίτσας “τσίμπησε” και μου πρότεινε να μπούμε στο Φεστιβάλ του Λαμπράκη για το περιοδικό “Μόδα”. Ήταν καλοκαίρι του ’65. Πρώτα Θεσσαλονίκη, μετά Βηρυτό, Αλεξάνδρεια, Βενετία. Τότε ερωτεύομαι την Έφη Μελά, σούπερ μοντέλο, θρύλο της εποχής. Κι εκείνη εμένα. Γυρίζουμε πίσω ερωτευμένοι. Η Έφη ήταν για μένα ο καταλύτης όταν μπήκα για τα καλά στη μόδα. Για μία δεκαετία ήταν σύμβουλος και κριτής».
Η Elizabeth Arden και η Αμερική
Στην έξοδό του από την Ελλάδα, έκανε ένα πολύ έξυπνο βήμα. Αντί να συναγωνιστεί τους ήδη αναγνωρισμένους Γάλλους και Ιταλούς, πήγε στη Νέα Υόρκη, σε μια αγορά παρθένα ακόμη. Η επιτυχία της πρώτης συλλογής στην Αμερική, που έκανε σε συνεργασία με τον Ντίμη Κρίτσα, μετά την ενθουσιώδη προβολή που τους έκανε η ίδια η Elizabeth Arden, τους έφερε ένα πολύ σημαντικό συμβόλαιο με έναν αμερικανικό κολοσσό, με το αστρονομικό ποσό τότε των 200 εκατ. δολαρίων τον χρόνο.
Το 1966 οι «New York Times» έγραψαν ότι «πολλά από τα ρούχα του Γιάννη Τσεκλένη ξεχώρισαν, από τα σχέδια με τις αναφορές που είχαν σε αρχαίες πηγές, όπως ένα μινωικό χταπόδι και ένα κορινθιακό αγγείο». Αυτό ήταν που τον ώθησε να δημιουργήσει τη δική του επιχείρηση για ενδύματα μόδας. Το 1967 είχε ήδη μια αλυσίδα καταστημάτων πώλησης των δημιουργιών του (Boutique TSEKLENIS) στην Ελλάδα, το 1968 μια μικρή επιχείρηση κατασκευής ενδυμάτων στην Αθήνα και το 1969 έγινε ο πρώτος Έλληνας σχεδιαστής μόδας που δημιούργησε μια συλλογή από ανδρικά ενδύματα στην Ελλάδα, κυρίως για να πωλούνται στις μπουτίκ του.
Οι δημιουργίες του από το 1965 έως το 1991 πωλήθηκαν παγκοσμίως, από κορυφαία καταστήματα, σε περισσότερες από 30 χώρες. Το 1971 άνοιξε Βoutique TSEKLENIS στη Βηρυτό, στο Κουβέιτ και στο Ριάντ, καθώς και showrooms στην Οσάκα. Αργότερα την ίδια χρονιά τού ανατέθηκε από τον Αριστοτέλη Ωνάση να σχεδιάσει τις στολές για τα πληρώματα της Ολυμπιακής Αεροπορίας.
Η Ολυμπιακή Αεροπορία του Ωνάση
Επηρεασμένος από την ελληνική παράδοση, ο Τσεκλένης πρόσφερε αρχικά στις αεροσυνοδούς της πρώτης θέσης 30 μάξι φορέματα με σήμα τους πλεγμένους ολυμπιακούς κύκλους.
Έπειτα, καινοτόμησε δημιουργώντας μια ολόκληρη σειρά με ρούχα και αξεσουάρ για τις αεροσυνοδούς, και μάλιστα σε διάφορα χρώματα και όχι μόνο στο τυπικό μπλε. Μέχρι και ομπρέλες δημιούργησε γι’ αυτές, αλλά και λευκές ελαστικές μπότες –εντελώς hot εκείνη την εποχή– οι οποίες, σε συνδυασμό με τα μίνι φορέματά του, έδειχναν σούπερ σέξι. «Πρότεινα στον Ωνάση να του δωρίσω 50 στολές με τους ολυμπιακούς κύκλους για να τις φοράνε σαν ποδιά-ρόμπα σερβιρίσματος, από βαμβάκι, οι αεροσυνοδοί της πρώτης θέσης. Την άλλη μέρα το πρωί, μόλις του το είπαν, είπε “και γιατί να μη μου σχεδιάσει όλες τις στολές;”. Αυτό προκάλεσε την πολύ πρόωρη διακοπή των στολών του Pierre Cardin» ανέφερε χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του ο ίδιος ο Γιάννης Τσεκλένης.
«Ο Ωνάσης είπε στην Ελένη Σπερώνη, που έκανε τότε τις δημόσιες σχέσεις του, να μας αναθέσει τον σχεδιασμό των στολών. “Μα έχουμε τον Cardin!” του λέει αυτή κι εκείνος της απαντά: “Όχι, θέλω τον Έλληνα”. Και έφτιαξα μια ολόκληρη γκαρνταρόμπα για να καταφέρω να ξεπεράσω το μεγαλείο του Pierre Cardin» πρόσθεσε ο σχεδιαστής.
Παράλληλα, ξεκίνησε να σχεδιάζει την πρώτη του συλλογή υφασμάτων επίπλωσης, που την προώθησε στην Αθήνα, στο Παρίσι και στο Λονδίνο. Μέχρι το 1973 ο Γιάννης Τσεκλένης είχε μόνιμους χώρους επίδειξης των συλλογών του στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη, ενώ μέχρι το 1976 υπήρχαν εννέα Boutique TSEKLENIS στην Ελλάδα, που λειτουργούσαν στην Αθήνα, στη Μύκονο, στην Ύδρα και στην Κρήτη. Αντίστοιχες υπήρχαν στα κρουαζιερόπλοια και στο ξενοδοχείο Caravel στην Αθήνα, ενώ το 1979 η εταιρεία αυτοκινήτων Fiat τού ανέθεσε να σχεδιάσει τους εσωτερικούς χώρους και την ανακαίνιση του επιβατικού αυτοκινήτου της Fiat 126.
Πηγή έμπνευσής του, τα αρχαία ελληνικά αγγεία, τα βυζαντινά χειρόγραφα, τα ελληνικά παραδοσιακά ξυλόγλυπτα και έργα ζωγραφικής, οι ταπισερί και οι πίνακες κυρίως των Δομήνικου Θεοτοκόπουλου και Γιάννη Γαΐτη.
Η μάχη με τον καρκίνο
Το 1977 ήταν το σημείο καμπής για τον Γιάννη Τσεκλένη, τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά. Διαγνώστηκε ότι έπασχε από επιθετική μορφή μελανώματος και εισήχθη στο νοσοκομείο Memorial της Νέας Υόρκης, όπου οι γιατροί αναγκάστηκαν να του ακρωτηριάσουν το αριστερό του χέρι, για να αποτρέψουν την εξάπλωση της νόσου. Παρ’ ότι αυτό το τραυματικό γεγονός τού άλλαξε τη ζωή, αποφάσισε να συνεχίσει κανονικά τη δουλειά του κι έτσι μετακόμισε από την Αθήνα στη Νέα Υόρκη, μαζί με το σύνολο των δραστηριοτήτων του.
«Ο άνθρωπος αντέχει πάρα πολλά. Δεν ξέρει πόσα αντέχει. Ο Θεός δεν μου έδωσε ό,τι δεν μπόρεσα να αντέξω. Μου έδωσε όσα μπόρεσα. Είχα ένα μεγάλο θείο δώρο. Με το που ξεκίνησε όλη αυτή η διαδικασία, βγήκα από τον εαυτό μου. Αποστασιοποιήθηκα. Αφού πέρασα και τον ακρωτηριασμό, έπρεπε να πάρω κάποιες αποφάσεις. Στην Αθήνα είχα 200 ανθρώπους, showrooms, σχεδιαστές, εργάτριες στο Μαρκόπουλο και ένα εργοστάσιο που χρώσταγε. Οι τράπεζες έμαθαν και για την αρρώστια μου. Τα έκλεισα όλα αυτά κι έφυγα. Θα είχα πάει φυλακή. Στην απουσία μου έφαγα 170 μήνες φυλάκιση από το ΙΚΑ μόνο. Πήγα στη Νέα Υόρκη. Πριν πάω, ρώτησα τον γιατρό μου τι ποσοστά ζωής έχω. Για τον πρώτο χρόνο, μου είπε, είναι σαν μια ζαριά στο τάβλι, ένα ποσοστό γύρω στο 5%».
Επιστροφή στην Ελλάδα
Εν τω μεταξύ, η απουσία της εταιρείας Tseklenis από την Ελλάδα προκάλεσε κοινωνικο-οικονομικό πρόβλημα για τη χώρα. Έτσι, η κυβέρνηση του πρόσφερε ευνοϊκούς όρους για να επιστρέψει τις δραστηριότητές του στην Ελλάδα, κάτι το οποίο και έκανε. Δημιούργησε, έτσι, σε συνεργασία με το πολυκατάστημα ΜΙΝΙΟΝ, την Tseklenis International Fashion Enterprises, με έδρα την Αθήνα. Αντικείμενό της ήταν η κατασκευή γυναικείων, ανδρικών, αθλητικών ενδυμάτων, αξεσουάρ και λευκών ειδών. Επτά μπουτίκ άνοιξαν στο ΜΙΝΙΟΝ, με σκοπό να εξαπλωθούν σε όλη τη χώρα μέσω των καταστημάτων franchise. Δυστυχώς, αυτά τα σχέδια εγκαταλείφθηκαν το επόμενο έτος, αφού η ναυαρχίδα του ομίλου, το ΜΙΝΙΟΝ, στη γωνία των οδών 28ης Οκτωβρίου (Πατησίων) και Δώρου, καταστράφηκε από εμπρησμό.
Επιστρέφει χρόνια αργότερα, όταν του ζητήθηκε να ηγηθεί ενός ελληνικού κέντρου σχεδιασμού μέσα στους κόλπους του ΕΟΜΜΕΧ, διδάσκοντας πολλούς Έλληνες σχεδιαστές αλλά και βιομηχάνους τι μπορούν να κάνουν με θεματολογία στη μόδα, όχι μόνο για υφάσματα αλλά για ολοκληρωμένες συλλογές.
Τα τελευταία χρόνια
Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε αποκλειστικά με τον σχεδιασμό και την ανακαίνιση ξενοδοχείων, πολυτελών κατοικιών και μέσων μαζικής μεταφοράς.
Για τη σημαντική καλλιτεχνική συνεισφορά του στην Ελλάδα έχει λάβει τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος, το Χρυσό Μετάλλιο της Μόδας από το Ελληνικό Ινστιτούτο Μόδας, την Κόρη των Κυκλάδων από το Ελληνικό Κέντρο Μόδας και το Βραβείο Δίολκος της Ελληνικής Ακαδημίας Marketing.
Παρακαταθήκη
Ο Γιάννης Τσεκλένης είχε δωρίσει το σύνολο των συλλογών του στο Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα «Β. Παπαντωνίου». Το ίδρυμα, με αφορμή την απώλειά του, έγραψε: «Δημιούργησε μια “γέφυρα” ανάμεσα στην παράδοση και στον σύγχρονο τρόπο ζωής που επέβαλε νέα οπτική. Άντλησε τα θέματα για τα σχέδια των υφασμάτων του από τον ελληνικό πολιτισμό και τα προσάρμοσε στον σύγχρονο κόσμο».
- Tags:
- ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΕΚΛΕΝΗΣ
- ΩΝΑΣΗΣ
