Νίκος Γρηγοριάδης: «Η στροφή στο τραγούδι πολιτικού προβληματισμού ήταν μονόδρομος για μένα»

Ο συνθέτης/τραγουδοποιός/παραγωγός Νίκος Γρηγοριάδης, στη νέα του δισκογραφική δουλειά με τίτλο «Ο βασιλιάς της λύπης», καταπιάνεται για πρώτη του φορά με τη μελοποίηση. Διάλεξε τα ποιήματα των Καρυωτάκη, Σέλλεϊ, Μελισσάνθης, Παπανικολάου και τις μεταφράσεις του φιλόλογου και στιχουργού Χρήστου Γαβρήλου στα ποιήματα της Σαπφούς και της Πράξιλλας, γιατί τον συγκίνησαν βαθιά. Πέρα από τον ίδιο τον δημιουργό και τη συνοδοιπόρο του στη μουσική και στη ζωή, Κατερίνα Κυρμιζή, στην ερμηνεία συμμετέχουν ο Μίλτος Πασχαλίδης και ο Γιώργος Νταλάρας.

Μιλήστε μας για τον νέο σας δίσκο.

Ο «Βασιλιάς της λύπης» είναι το 6ο άλμπουμ που, προς το παρόν, κυκλοφορεί ψηφιακά από τη Formiggart. Ακολουθεί στιχουργικά μία κάθετη πορεία στον χρόνο, που ξεκινά από τις αρχαίες ποιήτριες Σαπφώ και Πράξιλλα, συνεχίζει με τον Άγγλο ρομαντικό ποιητή του 19ου αιώνα, Πέρσι Σέλλεϊ, περνά στη Μελισσάνθη, τον Καρυωτάκη και τον Μήτσο Παπανικολάου και καταλήγει σε στίχους σημερινούς, δικούς μου και του Χρήστου Γαβρήλου. Σχεδόν όλα τα ποιήματα αλλά και οι στίχοι πραγματεύονται την αδικία και την απώλεια, έχουν μια μουσικά κοινή γλώσσα, παρά τις τόσο ετερόκλητες μεταξύ τους χρονικά ιστορίες και αφήνουν –παραδόξως– έναν αισιόδοξο, λυτρωτικό απόηχο.

Γιατί διαλέξατε αυτούς τους ποιητές;

Τα ποιήματα επέλεξα, βασικά, όχι τους ποιητές. Ο Σέλλεϊ, για παράδειγμα, στο ποίημά του «Θρήνος», μιλά για την αδικία του κόσμου, αν και ήταν αριστοκρατικής καταγωγής. Η Μελισσάνθη, αν και δεν γνώρισε τη μητρότητα, μιλά σπαρακτικά για αυτή στην «Μπαλάντα της μάνας». Ο Μήτσος Παπανικολάου στο «Domestica» βρίσκει το θάρρος μέσα από τη φθορά του αμείλικτου χρόνου να κοιτάξει τα φαντάσματα του έρωτα και της πρώτης του νιότης. Ο Κώστας Καρυωτάκης στο «Κι αν έσβησε σαν ίσκιος» ανακατεύει τη λύπη και τη χαρά στο ίδιο ποτήρι. Η Πράξιλλα στο «Της ζωής η σπίθα», σε ελεύθερη μετάφραση/απόδοση του στιχουργού και φιλόλογου Χρήστου Γαβρήλου, εξυμνεί τη χαρά που έχουν τα απλά πράγματα στη ζωή. Η δε Σαπφώ στο «Κόκκινο Μήλο», πάλι σε ελεύθερη μετάφραση/απόδοση του Χρήστου Γαβρήλου, υπογραμμίζει τη μοναδικότητα των πραγμάτων.

Η ποίηση τι ρόλο παίζει στη ζωή σας;

Είναι σημαντική, όχι τόσο γιατί διαβάζω πολλή ποίηση, όσο γιατί σε κάποιες περιπτώσεις λειτουργεί εντός μου σαν φάρος, κρατώντας με σε σωστή ρότα.

Τα περισσότερα ποιήματα αλλά και οι στίχοι διαπραγματεύονται την απώλεια και την αδικία. Πώς έγινε αυτή η επιλογή και γιατί;

Τα γεγονότα της τελευταίας δεκαετίας στη χώρα μας με οδήγησαν σε αυτήν την επιλογή. Παντού γύρω μας υπάρχει αδικία και απώλεια. Η στροφή στο τραγούδι πολιτικού προβληματισμού ήταν μονόδρομος για μένα. Ήδη από το 2015, στην προηγούμενη δισκογραφική μου δουλειά με τίτλο «Λάρβα», υπάρχουν τραγούδια που μιλούν για το brain drain, για τα κλεμμένα μας όνειρα και για την ανάγκη να ξημερώσει επιτέλους μια καινούργια μέρα. Έτσι, και στο νέο άλμπουμ, στο ομότιτλο τραγούδι «Ο βασιλιάς της λύπης», αποτυπώνονται τα συναισθήματα και οι σκέψεις ενός ανθρώπου που βρέθηκε στη δίνη της οικονομικής κρίσης, απροετοίμαστος κι ανυποψίαστος. Θύμα της κρίσης αλλά και έμμεσα θύτης, γιατί δεν έπραξε όσα έπρεπε ως ενεργός πολίτης. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στο «Δωδεκάτη ώρα», όπου φωτογραφίζεται η ευρωπαϊκή επιτροπεία που όλοι ξέρουμε ως τρόικα. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο στοιχήθηκαν οι περισσότερες επιλογές ποιημάτων που μελοποίησα, με την ελπίδα «Ο βασιλιάς της λύπης» να μη μείνει περίλυπος και γυμνός στο μέλλον.

Στον δίσκο ερμηνεύουν τραγούδια εκτός από εσάς οι Γιώργος Νταλάρας, Μίλτος Πασχαλίδης και Κατερίνα Κυρμιζή. Μιλήστε μας για αυτές τις συνεργασίες;

Και οι τρεις ερμηνευτές απογείωσαν τα τραγούδια κι έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό. Ο Γιώργος Νταλάρας τραγούδησε με ευαισθησία, εσωτερικότητα και δυναμισμό. Ο Μίλτος Πασχαλίδης ήταν ορμητικός, δωρικός και στιβαρός. Η Κατερίνα Κυρμιζή προσέγγισε με τρυφερότητα, αθωότητα και βαθιά συναισθηματική νοημοσύνη κάθε τραγούδι.

Τι θα κάναμε στην εποχή της παρατεταμένης θεσμικής και μη καραντίνας χωρίς τη μουσική, το σινεμά, τις τέχνες; Νομίζετε ότι οι καλλιτέχνες έχουν αδικηθεί από τα κυβερνητικά μέτρα;

Μας κράτησαν συντροφιά τέχνες και καλλιτέχνες, μας παρηγόρησαν όλο αυτό το διάστημα. Ιστορικά, ποτέ και καμιά κυβέρνηση δεν είναι με το μέρος των καλλιτεχνών δυστυχώς ή, ίσως, ευτυχώς από μια άλλη σκοπιά, γιατί ένα μεγάλο κομμάτι της δουλειάς τους είναι να βρίσκονται σε οξεία γωνία με τους κυβερνώντες, να αμφισβητούν θεσμούς και αξίες, με τον δικό τους πάντα τρόπο.

Έχετε εργαστεί ως καθηγητής μουσικής στη μέση εκπαίδευση. Διδάσκετε με τρόπο δημιουργικό η μουσική στα ελληνικά σχολεία; Υπάρχουν επαρκή μέσα; Προσωπικά, έχω κακές αναμνήσεις από τα δικά μου σχολικά χρόνια. Είμαι ακόμα εν ενεργεία καθηγητής μουσικής σε δύο Γυμνάσια. Μέσα στα στενά πλαίσια του μονόωρου, εβδομαδιαίως, μαθήματος προσπαθώ να κερδίσω το ενδιαφέρον των μαθητών, να καλύψω τα κενά της αισθητικής τους αγωγής, χωρίς να έρθω σε αντιπαράθεση με τις επιλογές τους, με στόχο πάντα να αγαπήσουν τη μουσική περισσότερο. Δυστυχώς, δεν έχουν όλα τα σχολεία επαρκή μέσα, έτσι αναγκάζομαι καθημερινά να πηγαινοφέρνω και να χρησιμοποιώ τα δικά μου (υπολογιστής, ηχεία, δεδομένα).