Κατερίνα Κυρμιζή: «Η μητρότητα δεν είναι σκλαβιά»

Ο Νίκος Γρηγοριάδης παρουσιάζει το νέο μουσικό βίντεο για το τραγούδι «Η μπαλάντα της μάνας», που ερμηνεύει η Κατερίνα Κυρμιζή, από το πρόσφατο άλμπουμ του «Ο βασιλιάς της λύπης» στο οποίο συμμετέχουν στην ερμηνεία, πέρα από τον ίδιο και την Κυρμιζή, ο Γιώργος Νταλάρας και ο Μίλτος Πασχαλίδης. Η «Μπαλάντα της μάνας» είναι ένα εκτενές ποίημα της ποιήτριας Μελισσάνθης, το πραγματικό όνομα της οποίας ήταν Ήβη Κούγια-Σκανδαλάκη (7 Απριλίου 1907 - 9 Νοεμβρίου 1990), από το οποίο ο Νίκος Γρηγοριάδης πήρε αποσπάσματα για να φτιάξει το σπαρακτικό τραγούδι που η Κατερίνα Κυρμιζή ερμηνεύει με συγκίνηση, εσωτερικότητα και ευαισθησία.

Κυκλοφόρησε το βιντεοκλίπ του τραγουδιού «Η μπαλάντα της μάνας», από τον πρόσφατο δίσκο του Νίκου Γρηγοριάδη «Ο βασιλιάς της λύπης». Σήμερα είναι η γιορτή της μητέρας. Τι έχετε να μας πείτε για το τραγούδι σε σχέση με τη μέρα αυτή;

Σήμερα, ημέρα που γιορτάζεται η μάνα, μου έρχονται στον νου όλες οι μανάδες του κόσμου που ο πόλεμος τις κάνει θεριά αλλά και χαροκαμένες. Αμερικάνικη μόδα του 20ού αιώνα είναι αυτή η γιορτή, που ξεκίνησε από γυναικείες συγκεντρώσεις ανταλλαγής απόψεων για τη μητρότητα και την ανατροφή. Το 1870, η Julia Ward Howe διοργάνωσε μια εκδήλωση φιλειρηνικής συγκέντρωσης μητέρων με το σλόγκαν «Peace and motherhood», με σκοπό τα παιδιά να μη στέλνονται στον πόλεμο. Σκέφτομαι πόσο διαχρονικό αλλά και μάταιο είναι το αίτημά τους. «Ο πόλεμος είναι η μόνη φάμπρικά που έχει ψωμί», λέει ο Λοχίας στο θεατρικό έργο του Μπρεχτ «Μάνα κουράγιο» και δεν υπάρχει πιο πικρή αλήθεια από αυτή!

Η Μελισσάνθη ήταν μια γυναίκα που δεν γνώρισε τη μητρότητα. Μια βασανισμένη γυναίκα που ο πατέρας της δεν την άφηνε να ασχοληθεί με την ποίηση και μάλλον πέθανε παραγνωρισμένη. Σε αυτό το ποίημα είναι εντυπωσιακό το πόσο συγκινητικά περιέγραψε την απώλεια ενός γιου, μια κατάσταση την οποία δεν έχει καν βιώσει. Εξίσου εντυπωσιακό είναι πως ο πνιγμένος ναυτικός που περιγράφει η Μελισσάνθη, στις αρχές του αιώνα, στις μέρες μας γίνεται προσφυγάκι που σκυλοπνίγεται μες στου Αιγαίου τα νερά στην αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης, μακριά από τον πόλεμο.

Πείτε μας δυο λόγια για τη συμμετοχή σας σε αυτόν τον δίσκο.

«Ο βασιλιάς της λύπης» είναι ένας δίσκος μελοποιημένος από τον συνθέτη Νίκο Γρηγοριάδη, σε ποίηση των Καρυωτάκη, Σέλλεϋ, Σαπφώς, Πράξιλλας, Παπανικολάου, Μελισσάνθης και συμπληρώνεται με τους στίχους του Χρήστου Γαβρήλου και του Νίκου Γρηγοριάδη. Είχα την τύχη και τη χαρά να σταθώ σαν ερμηνεύτρια σε τέσσερα τραγούδια –πέρα από μουσικός και συμπαραγωγός– δίπλα στους Γιώργο Νταλάρα και Μίλτο Πασχαλίδη, σε αυτό το άλμπουμ που κυκλοφόρησε από τη Formiggart.

Αυτές τις μέρες αίσθηση έκαναν δηλώσεις ηθοποιών που απαρνούνται τη μητρότητα και την ονομάζουν σκλαβιά. Από την άλλη, η αδυσώπητη επικαιρότητα με την προφυλακισμένη μητέρα των τριών παιδιών από την Πάτρα έχει συγκλονίσει την ελληνική κοινωνία. Ποια είναι η γνώμη σας;

Κάθε γυναίκα έχει δικαίωμα να ζήσει όπως θέλει τη ζωή της, να κάνει παιδιά ή να μην κάνει. Όμως, σοφό θα ήταν να μην εκφέρει γνώμη για κάτι που δεν γνωρίζει. Η αιτιολογία χωλαίνει, όχι η επιλογή. Η μητρότητα δεν είναι σκλαβιά. Προσωπικά, όταν έγινα μητέρα της Μυρτώς, ένιωσα ένα νοητικό άνοιγμα, άλλαξα ταχύτητα και προσπάθησα πολύ σκληρά να γίνω μια γυναίκα που το παιδί μου να είναι περήφανο για μένα.

Από την άλλη, δεν χωράει ανθρώπου νους την περίπτωση της κας Πισπιρίγκου, αν αποδειχτεί πως εκείνη είναι υπαίτια για τον χαμό των τριών παιδιών της. Η λέξη και μόνο «μάνα» είναι ταυτόσημη με τη δοτικότητα, τον αλτρουισμό, την αγάπη. Τι να πω! Δεν υπάρχει μεγαλύτερη προδοσία του να είσαι «άνθρωπος» από το να σκοτώνεις τα παιδιά σου. Θα μου πεις, συμβαίνει καθημερινά, με τον πόλεμο, με την οικονομική ή σεξουαλική εκμετάλλευση των παιδιών σε όλο τον κόσμο. Αν το καλοσκεφτείς, είναι να δένεις πέτρα στον λαιμό σου με την κατάσταση. Εμείς έχουμε τη μουσική και την τέχνη για παρηγοριά. Έχουμε την ευαισθησία μας και τα τραγούδια να φωτίζουν αυτό που παραβλέπουμε: Τη συγκλονιστική αγάπη της μάνας που νανουρίζει μοιρολογώντας το χαμένο της παιδί.

Η Πολιτεία πόσο διευκολύνει τη μητρότητα; Εσείς σαν καλλιτέχνιδα βιώσατε αποκλεισμό / ρατσισμό όταν αποκτήσατε οικογένεια;

Οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες για να κάνεις οικογένεια. Θεωρώ πολύ γενναίους όσους το αποφασίζουν. Η ελληνική Πολιτεία δεν βοηθά πολύ τις μητέρες, όταν απαιτεί να διαλέξει ανάμεσα στο παιδί και στη δουλειά της. Από την άλλη, ζούμε στον δυτικό κόσμο, έχουμε άδειες μητρότητας, δεν έχουμε την τύχη των γυναικών του επονομαζόμενου τρίτου κόσμου. Δεν πρέπει να τα ισοπεδώνουμε όλα, όπως δεν πρέπει να παραιτούμαστε από περισσότερες διεκδικήσεις.

Έγινα μητέρα στα 28, πολύ νέα για τα δεδομένα της γενιάς μου. Θυμάμαι χαρακτηριστικά όταν πήγα το 2004 σε δισκογραφικές εταιρείες –έναν χρόνο μετά τη γέννηση της κόρης μου– με έτοιμο τον δίσκο «Είναι Εδώ!», μου έλεγαν πως… «είμαι πλέον τελειωμένη». Και ακόμα δεν ήμουν τριάντα. Για περίπου πέντε χρόνια εισέπραττα άρνηση από όλες τις υπάρχουσες τότε δισκογραφικές εταιρείες. Ο δίσκος τελικά κυκλοφόρησε πέντε χρόνια μετά.

Τα σχέδιά σας για το μέλλον;

Το μυαλό μου είναι προσηλωμένο στη συνέχεια του προσωπικού προτζεκτ «Κάκτοι ΙΙΙ», πέρα από αυτά που ετοιμάζουμε με τον συνθέτη/τραγουδοποιό και συνοδοιπόρο μου στη ζωή και στη μουσική, Νίκο Γρηγοριάδη.