Μπέττυ Χαρλαύτη: «Οι μουσικές κουβαλάνε καταγραφές αιώνων»

Η Μπέττυ Χαρλαύτη είναι η τελευταία τραγουδίστρια με την οποία συνεργάστηκε ο Μίκης Θεοδωράκης σε συναυλίες και στούντιο. Έχοντας προγραμματίσει μια σειρά από σπουδαίες εμφανίσεις σε όλο τον κόσμο με την Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης», κυκλοφορεί σε διασκευή το γνωστό ριζίτικο της Κρήτης, «Αγρίμια».

Συνεργαστήκατε δισκογραφικά και σε συναυλίες με τον Μίκη Θεοδωράκη. Τι σας άφησε η συνάντησή σας; Υπάρχουν σχέδια που δεν πρόλαβαν να πραγματοποιηθούν;

Η συνύπαρξη με τον Μίκη Θεοδωράκη, υπό οποιαδήποτε συνθήκη, είναι κάτι σαν να εισέρχεσαι σε άλλη διάσταση. Πόσο μάλλον να έχεις την τύχη και την τιμή να σε έχει επιλέξει, να συνεργάζεσαι μαζί του και να ερμηνεύεις το έργο του. Από την αντιμετώπιση των δημοσιογράφων και μόνο, αυτό είναι κάτι σαν τίτλος για εμένα. Πιο πολύ όμως και από την πολύτιμη αυτή σφραγίδα, κρατώ τις στιγμές μαζί του. Τα λόγια του, τη σοφία του για τον κόσμο, την έγνοιά του για την κοινωνία, την αγάπη και την επιείκειά του για τον άνθρωπο.
Όσο για σχέδια απραγματοποίητα, αν ένας ερμηνευτής της γενιάς μου έχει προλάβει να κάνει όσα έκανα μαζί του, συναυλίες, «Το τραγούδι του νεκρού αδελφού», «Canto General», «Επιτάφιο» με την ΕΛΣ και έναν προσωπικό δίσκο παραγωγής ΕΡΤ με συμφωνική ορχήστρα, τότε τα έχει κάνει όλα!

Κοιτάζοντας κανείς στιγμές από τις ερμηνείες σας θα βρει από Θεοδωράκη μέχρι παραδοσιακά και ξένες ποπ μπαλάντες. Τι αναζητάτε σε κάθε τραγούδι που ερμηνεύετε;

Να συντονιστώ με τη μαγεία του. Να συντονιστώ με τη δύναμη και την ομορφιά του. Με αυτό το ανεξήγητο το οποίο σε έλκει να ακούσεις ένα τραγούδι ή ένα έργο και να επιθυμήσεις να το τραγουδήσεις κι εσύ.
Οι μουσικές, από την παράδοση έως τις σύγχρονες δημιουργίες, κουβαλάνε καταγραφές αιώνων. Το αυτί και ο εγκέφαλός μας τις αναγνωρίζει και ενίοτε ταυτίζεται, ας μην αποκωδικοποιούμε πάντα το γιατί.

Έχετε μεγάλη εμπειρία από εμφανίσεις στο εξωτερικό. Εκεί έχετε μεγαλύτερο άγχος και λόγω της γλώσσας;
Ίσως την πρώτη φορά που βρέθηκα σε ξένη σκηνή. Κι ύστερα ήρθε η μουσική! Η παγκόσμια γλώσσα που ενώνει τους ανθρώπους. Η μουσική βγάζει από τον άνθρωπο τα καλύτερα στοιχεία του. Όσο ανώτερη η δημιουργία, τόσο ισχυρότερη η επίδρασή της στις ψυχές. Έχω εικόνα να μου μιλάνε άνθρωποι δακρυσμένοι στη Νέα Υόρκη, στις Βρυξέλλες, στη Γερμανία, που δεν γνωρίζουν λέξη ελληνικά, μετά από συναυλία με ρεπερτόριο Μίκη Θεοδωράκη για παράδειγμα, και να αναρωτιέμαι πόση δύναμη μπορεί να έχει μια μουσική με στίχο ξένο και να τους συγκινεί τόσο.

Συνεργαστήκατε πριν από λίγους μήνες με τον Τούρκο συνθέτη και φίλο του Μίκη Θεοδωράκη, Ζουλφί Λιβανελί, για να ερμηνεύσετε τραγούδια του Μίκη. Τι άνθρωπος είναι ο Λιβανελί; Νιώσατε φόβο στην Τουρκία;
Στην Τουρκία ένιωσα παράξενα μόνο το 2019, όταν έδωσα την πρώτη μου συναυλία εκεί, στο Μέγαρο Μουσικής της Άγκυρας. Ήταν 25η Μαρτίου και ήμουν προσκεκλημένη της Πρεσβείας μας για τον εορτασμό της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης. Θυμάμαι να διακόπτεται η πρόβα ήχου για να μπει μέσα το λυκόσκυλο, συνοδεία των Τούρκων αστυνομικών, και να ερευνήσει για τυχόν βόμβα! Ακόμα και σε εκείνη τη συναυλία, όμως, η μουσική έκανε το θαύμα της. Θυμάμαι με πολλή συγκίνηση το ενθουσιώδες κλίμα στο οποίο εξελίχτηκε και καταλήξαμε αγκαλιασμένοι όλοι στο τέλος. Ακόμα διατηρώ φιλίες από εκείνη τη νύχτα.
Όσο για την πρόσφατη εμφάνισή μου στην Κωνσταντινούπολη ως προσκεκλημένη του Ζουλφί Λιβανελί, έναν μήνα μετά τη φυγή του Μίκη, για να τραγουδήσω στη μνήμη του, όχι εκεί δεν φοβήθηκα. Αυτός ο καλλιτέχνης δεν υπήρξε τυχαία συνοδοιπόρος του δικού μας Μίκη. Ο Λιβανελί είναι μια πολυσχιδής προσωπικότητα που συγκεντρώνει θαυμάσια στοιχεία: δύναμη, πίστη, ιδέες, ευγένεια, γενναιοδωρία, οξυδέρκεια, με έργο μοναδικό. Και είναι και εκπληκτικός συγγραφέας. Η τιμητική του πρόσκληση ήρθε σε συνέχεια της δισκογραφικής συνεργασίας μας. Μοιραστήκαμε τη «Μαγιοπούλα» σε ελληνικά και τουρκικά, στον δίσκο μου με τον Θεοδωράκη και την ΕΡΤ, και η συνύπαρξη δεν ήταν διόλου τυχαία, αφού η δουλειά είναι αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ειρήνη. Θυμίζω ότι κυκλοφόρησε το 2017, όπου τίποτα δεν προμήνυε τα σημερινά...

Παράλληλα με το τραγούδι είστε και μεγάλη λάτρης του αθλητισμού. Ισχύει ότι παίζετε ποδόσφαιρο και λατρεύετε το σκι;
Αθλούμαι από παιδί. Δεν ξέρω αν έχω πιο πολύ αθληθεί ή τραγουδήσει! Το ποδόσφαιρο, αν και δεν είναι το βασικό μου άθλημα, ναι, με εξιτάρει πολύ. Κι ας μην παίζω καλά! Όπως έχω ξαναπεί, το ποδόσφαιρο έχει προεκτάσεις κοινωνικές. Φέρνει κοντά, μέσα σε λίγα λεπτά, ετερόκλιτους ανθρώπους από όλες τις τάξεις. Πλάι πλάι σε μια κερκίδα και όλοι αυτοί για την ομάδα! Αν το σκεφτείτε, το ποδόσφαιρο, όπως και η μουσική, είναι μια εξαιρετική «άσκηση ενότητας»! Το σκι από την άλλη είναι προέκταση της ελευθερίας μου. Η αίσθηση της ταχύτητας, η μοναξιά και η σιωπή του βουνού, λίγο πριν τον ουρανό!

Είχατε κάποιο περιστατικό ανάρμοστης ή επιθετικής συμπεριφοράς στον χώρο σας αυτά τα χρόνια;
Μπορεί η μουσική να εξημερώνει τα ήθη αλλά ναι, υπάρχουν και εξαιρέσεις. Όπως παντού, διαπιστώνω ότι και στον χώρο της τέχνης έχουν παρεισφρήσει άνθρωποι άλλης ιδιοσυγκρασίας και ποιότητας, για τους δικούς του λόγους ο καθένας, τους οποίους υφιστάμεθα όλοι. Θεωρώ χειρότερο από το εξόφθαλμο bullying, όμως, το να λερώνονται ψυχές «αναίμακτα» και με το γάντι. Στη μουσική και στην τέχνη ο άνθρωπος ανοίγει την ψυχή του με την αφέλεια του παιδιού που κουβαλάει μέσα του. Κι οι καλλιτέχνες, είτε από σκηνής είτε συναδελφικά, οφείλουμε να την ακουμπάμε με χέρια καθαρά.