Το Καλοκαίρι της Αγάπης

05.08.2017
Πολιτισμός

H έκθεση «Summer of Love» στο Art Space Pythagorion, στην Σάμο, παίρνει τον τίτλο της από το ομώνυμο κοινωνικό και πολιτιστικό φαινόμενο που συνέβη πριν από πενήντα χρόνια, το καλοκαίρι του 1967.

Αν και η χρονιά του 1968 περιβάλλεται από τον «μύθο» των φοιτητικών εξεγέρσεων στο Παρίσι και της Άνοιξης της Πράγας, το 1967 ήταν σημαντικότερο από γεωπολιτική, πολιτιστική και πνευματική άποψη. Ήταν η χρονιά του Πολέμου των Έξι Ημερών, που άλλαξε οριστικά το τοπίο στη Μέση Ανατολή, με συνέπειες που είναι αισθητές ακόμη και σήμερα. Στην Ελλάδα, ήταν η χρονιά που έφερε την επταετία της δικτατορίας. Από ειρωνεία της τύχης, ήταν επίσης η χρονιά που το Ηνωμένο Βασίλειο υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΟΚ. Στις ΗΠΑ και σε ολόκληρο τον κόσμο το 1967 έγιναν επίσης οι πρώτες μαζικές πολιτικές διαμαρτυρίες των νέων κατά του πολέμου στο Βιετνάμ. Η εκρηκτική άνθηση της μουσικής ποπ και των διαφόρων μορφών υποκουλτούρας υπήρξε άλλο ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό του «Καλοκαιριού της Αγάπης». Κατά τη διάρκειά του 100.000 χίπις και νέοι συγκεντρώθηκαν στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο, στην περιοχή του Haight-Ashbury. Τους ένωνε ένα σύνολο αντιαυταρχικών αξιών: αμφισβητούσαν την εξουσία, απέρριπταν τον καταναλωτισμό και εναντιώνονταν στον πόλεμο στο Βιετνάμ. Κάποιοι ενδιαφέρονταν για την πολιτική, άλλοι για την τέχνη ή τους εναλλακτικούς τρόπους ζωής. Το Καλοκαίρι της Αγάπης έφερε ένα κύμα απελευθέρωσης και αφύπνισης που άλλαξε τον τρόπο ζωής.

Ήταν μια περίοδος πολιτικής ανυπακοής, αντιαυταρχισμού, πολιτικής διαμαρτυρίας, η εποχή των «παιδιών των λουλουδιών» και του «flower power». Ο πολιτικός ακτιβισμός διευρύνθηκε, για να περιλάβει τον κοινωνικο-πολιτιστικό ακτιβισμό και τους εναλλακτικούς τρόπους ζωής (σεξουαλική ελευθερία, κοινοβιακή ζωή, κοινοκτημοσύνη). Πολλοί νέοι που μεγάλωσαν μετρημένα στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια δεν ενδιαφέρονταν τόσο για το χρήμα, την ιδιοκτησία και την οικονομική επιτυχία.

Η έκθεση «Summer of Love» στο Art Space Pythagorion στη Σάμο προσπαθεί να συνδέσει το καλοκαίρι του 1967 με τον κόσμο του 2017.

1 min

Έχουν περάσει πενήντα χρόνια· η γενιά του «baby boom», της μεταπολεμικής έκρηξης των γεννήσεων, βρίσκεται αντιμέτωπη με τη γήρανση και τον θάνατο και τα νεανικά της ιδανικά έχουν ξεθωριάσει. Μπορούμε, λοιπόν, να αναρωτηθούμε: τι πήγε στραβά, πότε, γιατί; Ποια διδάγματα μπορούμε να αντλήσουμε; Είναι άραγε σκόπιμο να επανεξετάσουμε αυτά τα ιδανικά; Μπορούμε να διδαχτούμε από τις εμπειρίες και τις απογοητεύσεις της γενιάς του 1967; Σε έναν κόσμο που μοιάζει να ολισθαίνει προς συντηρητικές αξίες, είναι καιρός να μάθουμε από την Ιστορία, για να αποφύγουμε να διαπράξουμε ξανά τα ίδια λάθη.

Η έκθεση περιλαμβάνει την παγκόσμια πρεμιέρα της τετραλογίας βίντεο που δημιούργησε ο Έλληνας καλλιτέχνης Νικόλας Κοζάκης σε συνεργασία με τον φιλόσοφο Ραούλ Βανεγκέμ, μια επιστροφή στην Ελλάδα με στόχο την αναθεώρηση των σύγχρονων δυτικών αξιών. Στην έκθεση περιλαμβάνεται επίσης το βίντεο «Every day words disappear» (Κάθε μέρα λέξεις εξαφανίζονται) (2016), του βραβευμένου σκηνοθέτη Johan Grimonprez, μια συνέντευξη του Michael Hardt, με εμβόλιμες σκηνές από την ταινία «Alphaville» (1965), του Jean-Luc Godard, ταινία στην οποία ένα σύστημα ηλεκτρονικών υπολογιστών αποκτά τον έλεγχο της πόλης και θέτει εκτός νόμου έννοιες όπως η αγάπη, η ποίηση, το συναίσθημα.

2 min

Περιλαμβάνεται επίσης το έργο της Tomomi Itakura «Untitled» (Signs) (2017), μια σειρά πινακίδων που αντιπαραβάλλει κεντρικές έννοιες του 1967 και του 2017, δείχνοντας πώς άλλαξε ο κόσμος μέσα σε αυτά τα πενήντα χρόνια, και μια σειρά από ιστορικές αφίσες από τη συλλογή του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνικής Ιστορίας μιλά επίσης για τα πιεστικά ζητήματα του 1967 – από το κίνημα κατά του πολέμου του Βιετνάμ έως τις πολιτικές ελευθερίες, το απαρτχάιντ και το παλαιστινιακό ζήτημα.

Το πολυμεσικό έργο του Uriel Orlow «The Short and the Long of It» (2013-2017), το οποίο ο καλλιτέχνης ανέπτυξε περαιτέρω ειδικά για την έκθεση, αναφέρεται στις συνέπειες του Πολέμου των Έξι Ημερών το 1967 μεταξύ Ισραήλ και γειτονικών του χωρών. Ο πόλεμος άφησε δεκατέσσερα διεθνή φορτηγά πλοία αποκλεισμένα στη Διώρυγα του Σουέζ μέχρι το 1975 που ξανάνοιξε. Η απομόνωση που βίωσαν τα πολυεθνικά πληρώματα των πλοίων οδήγησε σε μια μορφή κοινοβιακής συνύπαρξης και στην εγκαθίδρυση ενός ιδιότυπου κοινωνικού συστήματος που υπερέβη τους φραγμούς θρησκείας, πολιτισμού και γλώσσας.

3 min

Ένα από τα κύρια ζητήματα το 1967 ήταν η σεξουαλική απελευθέρωση και η έμφυλη πολιτική, της οποίας η πνευματική κληρονομιά γίνεται αισθητή ακόμη και σήμερα. Η ταινία της Melanie Bonajo «Economy of Love» (2015) υπενθυμίζει τις ριζοσπαστικές πολιτικές της δεκαετίας του 1960, σε έναν στοχασμό των ζητημάτων γύρω από τη σεξουαλική απελευθέρωση και τον «ελεύθερο έρωτα» σήμερα. Το βίντεο αποτελείται από προσωπικές αφηγήσεις τριών γυναικών επαγγελματιών του σεξ, που θεωρούν τους εαυτούς τους θεραπεύτριες, και αποτελεί μια ριζική αναθεώρηση του τρόπου αντιμετώπισής τους, μέσα από μια ξεκάθαρα φεμινιστική σκοπιά.

Με θέα στη Μεσόγειο, οι επισκέπτες βυθίζονται στις λέξεις και στους ήχους του 1967. Άλλωστε η Ελλάδα και τα ελληνικά νησιά ήταν ένας από τους αγαπημένους ευρωπαϊκούς ταξιδιωτικούς προορισμούς των χίπις τη δεκαετία του 1960. Στη Σάμο μπορεί κάποιος ακόμη και σήμερα να επισκεφτεί το Hippy’s beach bar, εστιατόριο και καφέ στην παραλία Ποτάμι, όπου από τη δεκαετία του 1960 ντόπιοι και κατασκηνωτές απολαμβάνουν έναν ελληνικό τρόπο ζωής.

4 min