Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη: υπάρχει μεγάλος ρατσισμός στο επάγγελμα

20.10.2017
Πολιτισμός

Ο «Ζητιάνος» του Ανδρέα Καρκαβίτσα, επιστρέφει. Μετά την περσινή επιτυχία, η παράσταση της ομάδας Anima (υποψήφια για το βραβείο Κάρολος Κουν για την παράσταση «Έξοδος») έρχεται από τις 21 Οκτωβρίου και μόνο για 12 παραστάσεις στο Θέατρο Από Μηχανής. Η σκηνοθέτιδα του Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη γιατί το έργο παραμένει επίκαιρο και πώς η ελληνική ιστορία, δυστυχώς πολλές φορές επαναλαμβάνεται.

Ένα από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα της Νεοελληνικής λογοτεχνίας διασκευάζεται πρώτη φορά για το θέατρο. Θέλετε να μας πείτε πως προέκυψε η ιδέα;

Η αλήθεια είναι πως αγαπώ πολύ τον Καρκαβίτσα, έχω μελετήσει το έργο του και το Ζητιάνο, τον είχα διαβάσει παλιά. Ωστόσο μετά την παράσταση της ‘Εξόδου’, (για την οποία ήμασταν υποψήφιοι για το βραβείο Κάρολος Κουν), που το πρώτο μέρος της αφορούσε στο 1821, ένιωσα την επιθυμία να μελετήσω ακόμα πιο διεξοδικά την περίοδο δημιουργίας του ελληνικού έθνους και τότε θυμήθηκα το Ζητιάνο. Η κατάσταση που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, μου δημιουργεί την ανάγκη μιας έντονης αναζήτησης και μελέτης του παρελθόντος, σχεδόν αναπόδραστης, που με ώθησε και στο Ζητιάνο. Επίσης βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι κανένα έργο του Καρκαβίτσα δεν είχε ανέβει ποτέ στο παρελθόν, ούτε και ο Ζητιάνος, πράγμα που θεώρησα προκλητικό για να δραματοποιηθεί από την ομάδα. Επιπλέον η ίδια η ιστορία του Ζητιάνου είναι τόσο συγκλονιστική, δίνοντας έμφαση στην επικράτηση του κακού και την έλλειψη κάθαρσης που μαγεύεσαι να την παρακολουθείς βήμα-βήμα.

Ο «Ζητιάνος» ανήκει στα κλασσικά της λογοτεχνίας και όταν κάποιος, στην εφηβεία του ακόμα, αρχίζει να ανακαλύπτει τη λογοτεχνία από τα πρώτα που διαβάζει. Εσείς θυμάστε πότε διαβάσατε τον «Ζητιάνο» και τι συναισθήματα και σκέψεις σας δημιούργησε;

Διάβασα το Ζητιάνο λίγο πιο μετά, γύρω στα 18 και βρήκα την ιστορία συγκλονιστική με πολύ δράση και σασπένς. Μαγεύτηκα και θύμωσα από την ικανότητα αυτού του ανθρώπου να πείθει και να σπρώχνει τους ανθρώπους προς το κακό, και εκείνοι από την πλευρά τους να είναι έτοιμοι να τον ακολουθήσουν στα τυφλά, χωρίς καμιά αντίσταση. Επειδή από μικρή διάβαζα πολύ, μιας και ο μπαμπάς μου δούλευε στις εφημερίδες και μου έφερνε πολλά βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες στο σπίτι, ωστόσο ποτέ δεν είχα διαβάσει μια ιστορία που στο τέλος να νικά ο κακός, κάτι που ήταν πολύ ισχυρό σοκ για μια έφηβη.

Και τώρα σε δεύτερη ανάγνωση με αφορμή την παράσταση; Τι καθιστά τον «Ζητιάνο» επίκαιρο;

Είναι γεγονός ότι εφόσον μιλάμε για νεοελληνικό έργο, μιλάμε και για την ελληνική ιστορία, η οποία και δυστυχώς πολλές φορές επαναλαμβάνεται. Θέλω με αυτό να πω ότι πολλές ιστορικοί περίοδοι και γεγονότα μοιάζουν να έχουν πολλά κοινά κυρίως σε σχέση με τις κοινωνικές και οικονομικές ανακατατάξεις που συμβαίνουν. Το ίδιο μπορεί κανείς να πει για το Ζητιάνο: αναφέρεται σε μια πολύ μεταβατική περίοδο, που τα σύνορα του νεοιδρυθέντος Ελληνικού κράτους είναι πολύ κοντά και γίνονται αλλεπάλληλες διαπραγματεύσεις για την προσάρτηση και των υπόλοιπων περιοχών. Ταυτόχρονα μετά από 400 έτη τουρκοκρατίας, στον ελληνικό χώρο επικρατεί μεγάλη φτώχεια, αμάθεια, δεισιδαιμονία και μιζέρια. Θα έλεγε λοιπόν κανείς ότι αυτά είναι χαρακτηριστικά που δεν έχουν άμεση σχέση με το σήμερα. Όμως αν σκεφτεί κανείς πιο σφαιρικά θα διαπιστώσει πως βρισκόμαστε σε μια μεταιχμιακή κατάσταση, που τα σύνορά μας βάλλονται, υπάρχει μεγάλη έλλειψη πολιτισμού και ημιμάθεια, κατακερματισμός της γνώσης, έλλειψη συνειδητότητας και κυρίως μια ανάγκη ‘ζητιανιάς’ προκειμένου να μην χαθούν εκείνα τα προνόμια και οι ευκολίες που για χρόνια νομίζαμε ότι είχαμε.

Ο "ζητιάνος" μας λοιπόν είναι ο Έλληνας πολιτικός, ο Έλληνας έμπορος, ο Έλληνας γιατρός, ο έξυπνος και πονηρός Έλληνας, που νομίζει ότι θα τα καταφέρει και θα τη σκαπουλάρει χωρίς να χρειαστεί να κοπιάσει μόνο και μόνο επειδή είναι Έλληνας. Που νομίζει ότι θα καταφέρει να κοροϊδέψει, θα καταφέρει να εξαπατήσει αλλά θα βγει αλώβητος. Αυτή είναι λοιπόν η πιο κοντινή σχέση με τη δική μας εποχή και για αυτό το λόγο αυτή η φωνή πρέπει να ακουστεί έστω και μέσα από το αντίθετό της.

Σήμερα όλοι (στον δυτικό κόσμο) έχουν ευκαιρία για μόρφωση, γνώση, πληροφόρηση. Ωστόσο, ακόμα εξακολουθούμε να φανατιζόμαστε, να χειραγωγούμαστε…

Έχουμε ανάγκη από είδωλα, από ινδάλματα για να τα ακολουθήσουμε και να τα μιμηθούμε. Η παιδεία που παίρνουμε δεν διαμορφώνει προσωπικότητες με άποψη και διαλεκτική σκέψη, αλλά αντιθέτως δημιουργεί αντίγραφα, που απλά ακολουθούν, μιμούνται ενώ άγονται και φέρονται. Μην ξεχνάμε ότι και η κατάργηση των εθνών σε μια ιδέα παγκοσμιοποίησης, όπως κατάντησε, που δεν λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους, αυτό δεν μας σπρώχνει να κάνουμε; Να χειραγωγούμαστε;

ζητιανος

Εσείς διηγείστε την ιστορία από την πλευρά των γυναικών, οι οποίες εγκλωβισμένες στην ανδροκρατούμενη κοινωνία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους στέκουν ανήμπορες να αντισταθούν και να προφυλάξουν τα παιδιά τους, τους εαυτούς τους και τους άντρες που κάνουν κουμάντο. Τελικά, στο πέρασμα των αιώνων έχει υπάρξει μεγαλύτερη καταπίεση από αυτή που βίωσαν οι γυναίκες;

Νομίζω όχι, εκτός από αυτήν των μαύρων από την πλευρά των λευκών. Μόνο με αυτή μπορεί να συγκριθεί.

Και σήμερα, θεωρείτε, πως η λεγόμενη ισότητα έχει επιτευχθεί;

Στην Ελλάδα αγκομαχάμε ακόμα για να την κατακτήσουμε. Στην υπόλοιπη Ευρώπη σε γενικές γραμμές έχει επιτευχθεί. Στις ανατολικές και ισλαμικές χώρες εννοείται πως όχι.

Εσείς ως γυναίκα σκηνοθέτης έχετε αισθανθεί διαφορετική αντιμετώπιση, διακρίσεις;

Σε πολλές περιπτώσεις. Δείτε πόσες λίγες γυναίκες σκηνοθέτριες υπάρχουν. Και η αντιμετώπιση ειδικά των αντρών στις παρατηρήσεις μιας γυναίκας σκηνοθέτριας είναι τουλάχιστον καχύποπτες, για να μην πω αντιδραστικές και προκλητικές. Αφήστε δε αν η γυναίκα είναι και μάνα. Υπάρχει ρατσισμός μεγάλος ειδικά αν κάνεις το συγκεκριμένο επάγγελμα. Πριν από λίγους μήνες που ήμουν έγκυος σε πρότασή μου για παράσταση σε γνωστό θέατρο, η ερώτηση σε ύφος απορριπτικό ήταν: καλά θα μπορείς αφού θα έχεις μωρό; Η απάντησή μου στο ρατσιστικό σχόλιο είναι ότι φέτος θα κάνω τρεις παραγωγές, ένα αναλόγιο που ήδη έλαβε χώρα στο θέατρο Τέχνης και περιμένω μια απάντηση ακόμα για το καλοκαίρι.

Θέατρο Από Μηχανής

Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο

210 5232097

Από 21 Οκτωβρίου και μόνο για 12 παραστάσεις

Παραστάσεις: Σάββατο στις 18:00, Κυριακή στις 17:00

Τιμές εισιτηρίων: 15 € & 12 € μειωμένο & φοιτητικό, 9 € γκρουπ, 5 € ατέλειες