Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης: τρία ζευγάρια ποιητών και οι τραγικοί τους έρωτες

Κώστας Καρυωτάκης – Μαρία Πολυδούρη

Γνωρίστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’30. Ο Καρυωτάκης αγοραφοβικός και συνεσταλμένος, η Πολυδούρη μποέμ και εξωστρεφής που διψούσε για ελευθερία σε όλες τις εκφάνσεις της -σε μια εποχή που δεν επιτρεπόταν στις γυναίκες να είναι ελεύθερες…

Μεταξύ τους αναπτύχθηκε μια ερωτική σχέση που έμελλε να μείνει ανεκπλήρωτη. Ο Καρυωτάκης όμως, παρά τα έντονα συναισθήματα του, δε θα προχωρήσει ποτέ στο επόμενο βήμα. Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι προχωρημένες απόψεις της Πολυδούρη και ο δυναμικά φεμινιστικός χαρακτήρας της (έκανε παρέες με άντρες) προβλημάτισαν τον ποιητή.

 Τον Ιούλιο του 1928, η Πολυδούρη πληροφορείται ένα τραγικό γεγονός. Ο αγαπημένος της Κώστας Καρυωτάκης είχε αυτοκτονήσει. Ο ποιητής είχε μετατεθεί στην Πρέβεζα, αλλά δεν είχε καταφέρει να βρει τη γαλήνη. Αυτοκτόνησε με πιστόλι σε μια παραλία του Αμβρακικού,

Όταν έμαθε πως ο αγαπημένος της αυτοκτόνησε, η ήδη άσχημη κατάσταση της υγείας της, επιδεινώθηκε. Ο χρόνος και για εκείνη μέτραγε πια αντίστροφα. Στις 29 Απρίλιου του 1930, έφυγε από τη ζωή, με ενέσεις μορφίνης, στο νοσοκομείο Σωτηρία. Ήταν 28 ετών.

Και οι δυο τους άφησαν την τελευταία τους πνοή σε μικρή ηλικία. Η κλονισμένη τους υγεία, ίσως, ήταν αποτέλεσμα του ανεκπλήρωτου έρωτά τους. Μένουν μόνο τα ποιήματά τους, για να θυμίζουν τη μεγάλη τους αγάπη.

«Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα/ γι’ αυτό η ζωή, μου εδόθη/ Στην άχαρη ζωή την ανεκπλήρωτη /“μένα η ζωή πληρώθη»

Από την τηλεοπτική σειρά «Καρυωτάκης» στην Ερτ1 με πρωταγωνιστές τους Δημοσθένη Παπαδόπουλου και Μαρία Κίτσου

Ανδρέα Εμπειρίκος - Μάτση Χατζηλαζάρου

Στο Παρίσι του μεσοπολέμου ο σπουδαίος Ανδρέας Εμπειρίκος θα γνωρίσει ψυχανάλυση και θα κάνει προσωπική και διδακτική ανάλυση κοντά στον René Laforgue, ιδρυτικό μέλος και πρώτο πρόεδρο της μόλις συσταθείσης τότε Ψυχαναλυτικής Εταιρείας Παρισίων. Στην Ελλάδα πια βιοπορίζεται από το επάγγελμα του ψυχαναλυτή και φυσικά την ποίηση. Η Μάτση (Μαρία Λουκία) Χατζηλαζάρου με βαθιά τραύματα από τους δύο αποτυχημένους γάμους και μετά την κατάρρευση της και τον θάνατο των γονιών της, καταφεύγει για βοήθεια στον ψυχαναλυτή Ανδρέα Εμπειρίκο, για να καταλήξει πολύ γρήγορα η σχέση τους από επαγγελματική-θεραπευτική σε ερωτική-ποιητική. Πολύ γρήγορα, τον Ιούλιο του 1940, ο Ανδρέας και η Μάτση θα παντρευτούν.

Το σπίτι τους θα γίνει καθ΄ όλη τη διάρκεια της σκληρής Κατοχής ένα φιλόξενο καταφύγιο για τους ποιητές και ο ένας θα γίνει η έμπνευση του άλλου. Κι όμως το 1944 θα έχουν ήδη χωρίσει, έχοντας συναντήσει τον έρωτα αλλού. Ο μεν Εμπειρίκος στο πρόσωπο της Βιβίκας Ζήση, που έμελλε πολύ γρήγορα να γίνει η δεύτερη σύζυγός του και να ζήσει μαζί του μέχρι το τέλος. Η δε Μάτση Χατζηλαζάρου θα συνδεθεί ερωτικά με τον ποιητή Ανδρέα Καμπά, γεγονός που θα προβληματίσει τους γνωστούς του ζευγαριού, όταν θα εμφανιστεί η ποιητική της συλλογή με την αφιέρωση «στον Ανδρέα». Τον επόμενο κιόλας μήνα ο Ανδρέας θα παντρευτεί τη Βιβίκα, ενώ η Μάτση θα έχει αφήσει κιόλας τον Ανδρέα Καμπά και θα βρίσκεται στο Παρίσι, όπου θα συζήσει για οχτώ χρόνια με τον Ισπανό ζωγράφο Χαβιέρ Βιλατό.

Σύλβια Πλαθ- Τέντ Χιουζ -Άσσια Ουέβιλ

Θα γνωριστούν, φοιτητές ακόμα στο Cambridge. Ο Άγγλος ποιητής Τεντ Χιούζ και η αμερικανίδα ποιήτρια Σύλβια Πλάθ παντρεύονται στις 16 Ιουνίου 1956. Τα πρώτα δύο χρόνια του έγγαμου βίου τους θα τα περάσουν στις ΗΠΑ, κάνοντας περιοδεία. Το ζευγάρι μετακομίζει στην Αγγλία και το Νorth Tawton. Το 1960 γεννιέται το πρώτο τους παιδί ενώ παράλληλα η Πλαθ εκδίδει την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο «The Colossus». Όταν ο Χιούζ την άφησε για άλλη γυναίκα το 1962, η Σύλβια Πλαθ έπεσε σε βαθιά κατάθλιψη. Επέστρεψε στο Λονδίνο με τα παιδιά της και ξεκίνησε τις διαδικασίες χωρισμού. Ο χειμώνας 1962/1963 ήταν πολύ σκληρός. Παλεύοντας με την ψυχική ασθένεια της, έγραψε το The Bell Jar (1963), το μοναδικό μυθιστόρημα της, το οποίο βασίστηκε στη ζωή της και έχει θέμα την ψυχική κατάρρευση μιας νεαρής γυναίκας. Η Πλαθ δημοσίευσε το μυθιστόρημα με το ψευδώνυμο Victoria Lucas.  Η Άσσια Ουέβιλ ήταν η γυναίκα που διέλυσε τον γάμο του πιο διάσημου ζευγαριού ποιητών στον 20ο αιώνα. Του Τεντ Χιουζ και της Σύλβιας Πλαθ.

Ακολούθησε η τραγική αυτοκτονία της Σύλβια Πλαθ, χωρίς όμως να βρεθούν ποτέ τα ημερολόγιά της αφού ο Χιουζ φρόντισε να τα εξαφανίσει. Η Άσσια μετακόμισε στο διαμέρισμα όπου έζησε η Σύλβια και άρχισε να ζει τη ζωή της Σύλβιας. Η ζωή με τον Τεντ κυλούσε με βίαιο έρωτα εκ μέρους του, με πολύ διάβασμα και ζωγραφική από τη μεριά της. Όμως το πνεύμα της Σύλβιας περιφερόταν παντού. Η Άσσια διάβαζε τα βιβλία της, υπέγραφε κάτω από την δική της υπογραφή, κοιμόταν στο κρεβάτι της. Ο Χιουζ, ο μεγάλος κυνηγός και γητευτής, δεν παραμέλησε ούτε και τότε τις παράλληλες ερωτικές σχέσεις. Η Σύλβια Πλαθ, μετά θάνατον, έγινε λογοτεχνικό ίνδαλμα στις ΗΠΑ, και όσο η παρουσία της νεκρής συζύγου λάμπραινε τόσο η Άσσια βυθιζόταν στην απόγνωση και την μοναξιά. Άρχισε να διαγράφει οτιδήποτε θύμιζε την άλλη, και επαναλάμβανε μια παλιότερη απειλή της: «θα αυτοκτονήσω στα σαρανταδύο».

Εθισμένη στον Τεντ, από Μούσα, που δεν τον ενέπνεε, κατέληξε σε Μήδεια. Ξάπλωσε στην κουζίνα με την μικρούλα Σούρα, αφού την πότισε πρώτα ηρεμιστικά, και άνοιξε το γκάζι. Ο θάνατός τους δεν καταγράφηκε σε καμμία εφημερίδα της Βρετανίας. Το ίδιο σχεδόν είχε συμβεί και με την Σύλβια. Όταν μετά τον θάνατο του Χιουζ ανοίχτηκε το αρχείο του, στο Πανεπιστήμιο Έμορυ, η Άσσια δεν φαινόταν πουθενά. Προφανώς την είχε «εξαφανίσει» από την εποχή που αποκαλούσε το παιδί του «το παιδί της Άσσιας». Ο Χιουζ πήρε στην κατοχή του όλα τα ημερολόγια της Άσσια και μόνον το 1990 σε μία ποιητική συλλογή του ανιχνεύθηκαν τα ίχνη της σε κάποια υπονοούμενα.                         

 Μετά τον θάνατο της Άσσια πολλαπλασιάστηκαν οι ψίθυροι ειδικά στους λογοτεχνικούς κύκλους. Η καλλιτεχνική περσόνα του πολυβραβευμένου Χιουζ και τα εξαφανισμένα αρχεία είχαν δημιουργήσει ένα φίλτρο αποσιώπησης.

Η Σύλβια Πλαθ

Η Άσσια Ουέβιλ