O Fred Boissonnas στην Αίγυπτο

22.03.2018
Πολιτισμός

Στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς 138 παρουσιάζεται έκθεση αφιερωμένη στον σημαντικό Ελβετό φωτογράφο Fred Boissonnas. Η έκθεση θα διαρκέσει έως την Κυριακή 20 Μαΐου 2018.

Ο Ελβετός φωτογράφος Frédéric (Fred) Boissonnas (1858‒1946) προσκλήθηκε στην Αίγυπτο το 1929 από τον βασιλιά Φουάντ Α΄ προκειμένου να συγκεντρώσει φωτογραφικό υλικό για την πολυτελή έκδοση με τίτλο Égypte [Αίγυπτος] (Γενεύη, 1932). Με συνοδοιπόρο τον συμπατριώτη του εκδότη και συγγραφέα Paul Trembley, περιηγήθηκε την χώρα για έντεκα μήνες δημιουργώντας φωτογραφικές εικόνες οι οποίες αναφέρονταν τόσο στη μακραίωνη ιστορία της χώρας όσο και στην ταυτότητα του νεοσύστατου αιγυπτιακού κράτους.

3 min

Το καμπαναριό της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Όρος Σινά, 19 Απριλίου 1929.

[Αυτοχρωμική γυάλινη πλάκα] © Roussen Collection/ Saint Catherine Foundation

Τον Μάιο του 1933 ο Fred Boissonnas επέστρεψε στην Αίγυπτο για την τελευταία, όπως αποδείχθηκε, φωτογραφική του αποστολή. Επισκέφθηκε για δεύτερη φορά την χερσόνησο του Σινά και τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης, ακολουθώντας τη διαδρομή των Ισραηλιτών έτσι όπως καταγράφεται στη βιβλική «Έξοδο». Οι εικόνες από το ταξίδι αυτό καθώς και οι εκτενείς χειρόγραφες σημειώσεις που κράτησε θα παρείχαν το υλικό για μία νέα έκδοση, παρόμοια με το Égypte, στην οποία δόθηκε ο προσωρινός τίτλος Au Sinaï [Στο Σινά]. Παρά τις προσπάθειες του Boissonnas, το βιβλίο δεν εκδόθηκε ποτέ.

2 min

Τα αγάλματα του Ραμσή Β’ στην είσοδο του Μεγάλου Ναού στον αρχαιολογικό χώρο του Αμπού-Σιμπέλ, φωτογραφημένα με το φως της σελήνης, Αίγυπτος 1929.

Από τον τόμο Égypte, εκδότης Paul Trembley,Γενεύη (1932)

Η έκθεση «Ο Fred Boissonnas στην Αίγυπτο» επικεντρώνεται στο φωτογραφικό του έργο για τα δυο αυτά βιβλία και διερευνά την εξελικτική πορεία της αισθητικής του καταξιωμένου φωτογράφου. Οι ζωγραφικές και ατμοσφαιρικές εικόνες του βιβλίου που προέκυψαν από το πρώτο ταξίδι συνδιαλέγονται με τις φωτογραφικές του αναζητήσεις στο Όρος Σινά λίγα χρόνια αργότερα. Σε ηλικία εβδομήντα ετών πια, ο Boissonnas φαίνεται να αναπτύσσει μια πιο άμεση προσέγγιση επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στη γεωμετρική αφαίρεση, σε λοξές γωνίες λήψης και σε συνθήκες δραματικού φωτισμού.

4 min

Το εξώφυλλο του τόμου Égypte, εκδότης Paul Trembley, Γενεύη (1932)

5 min

Το οστεοφυλάκιο της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Όρος Σινά, 19 Απριλίου 1929.

Ο François Frédéric Boissonnas (1858‒1946), γνωστός ως Fred, γεννήθηκε στη Γενεύη στις 18 Ιουνίου 1858 σε οικογένεια επαγγελματιών φωτογράφων. Ο πατέρας του, Henri-Antoine Boissonnas (1833‒1889) στράφηκε στη φωτογραφία για να γλιτώσει από την οικονομική κρίση που έπληξε την ωρολογοποιία τη δεκαετία του 1850 και έστησε το στούντιό του στη Γενεύη το 1860.

Ο νεότερος αδερφός του Fred, Edmond-Victor (1862‒1890), ήταν ταλαντούχος χημικός και οι ορθοχρωματικές πλάκες που επινόησε κέρδισαν ευρεία αναγνώριση στη Διεθνή Έκθεση της Βιέννης το 1882. Ο Fred βραβεύτηκε με χρυσό μετάλλιο στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1900 για τις τεχνικά άρτιες φωτογραφίες του Λευκού Όρους.

1 min

Ο Fred Boissonnas φωτογραφίζει στην Αίγυπτο, 1929/1933.

Ο επαγγελματίας φωτογράφος του 19ου αιώνα είχε να αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες, καθώς έπρεπε να καλύπτει ολοένα αυξανόμενα έξοδα, να προσαρμόζεται στις συνεχώς εξελισσόμενες τεχνικές και να ικανοποιεί τις επιθυμίες των πελατών. Αυτές οι μεταβαλλόμενες συνθήκες απαιτούσαν προσαρμοστικότητα. Παρά τις δυσκολίες, η οικογενειακή επιχείρηση των Boissonnas κατάφερε να εδραιώσει το όνομά της διεθνώς, ανοίγοντας στούντιο στο Παρίσι, στη Λυών, στη Μασσαλία, στη Ρεμς και στην Αγία Πετρούπολη.

6 min

Καταυλισμός Βεδουίνων τη νύχτα, Όρος Σινά, 2 Ιουνίου 1933.

Έχοντας γαλουχηθεί με τις αυστηρές συμβάσεις της εμπορικής φωτογραφίας του 19ου αιώνα και με την υποχρέωση να παραμένει αρεστός στην ντόπια πελατεία του ώστε να εξασφαλίσει την επιβίωση της οικογενειακής επιχείρησης, ο Fred Boissonnas έπρεπε να βρει την ισορροπία ανάμεσα στις εκδοτικές του δραστηριότητες και στη συμμετοχή του σε εκθέσεις. Τελικά, ανακάλυψε εκείνο που πραγματικά του ταίριαζε μέσα από τα ταξίδια του, στην ικανότητά του να συλλαμβάνει το βαθύτερο νόημα κάθε τόπου. Αυτή η κλίση έγινε για πρώτη φορά εμφανής στις εξερευνήσεις του στο αλπικό τοπίο της Ελβετίας (που ικανοποιούσαν την αγάπη του για την αναρρίχηση) και, αργότερα, όταν ταξίδεψε σε πιο μακρινές περιοχές, στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια.

8 min

Προς το νεκροταφείο της πόλης Ασιούτ, Αίγυπτος 1929.

Από τον τόμο Égypte, εκδότης Paul Trembley,Γενεύη (1932)

Στις συλλογές φωτογραφιών και περιγραφικών κειμένων που προέκυψαν από αυτά τα ταξίδια, ένα θέμα επανέρχεται ξανά και ξανά και φαίνεται να γοητεύει ιδιαίτερα τον Boissonnas: ο τρόπος με τον οποίο το παρελθόν εκδηλώνεται στη σύγχρονη ζωή, η αντίθεση μεταξύ του εφήμερου και του αιώνιου, του σύγχρονου και του αρχαίου.

Επιμέλεια έκθεσης: Oriana Baddeley, Ewelina Warner, Γιώργης Μαγγίνης