Τζούλη Σούμα: «Έχω την τύχη να παίζω επτά ρόλους»

Ο Άρτουρ Σνίτσλερ έγραψε τόσο απελευθερωμένα για την αγάπη, τον έρωτα και τον σεξουαλικό πόθο, που σύρθηκε στα δικαστήρια ως εκμαυλιστής. Έναν αιώνα μετά, η Τζούλη Σούμα από τη σκηνή του θεάτρου Αλκμήνη, όπου ανεβαίνει η παράσταση «Ανατόλ ή η μάχη των φύλων», μας ξεναγεί στην εκρηκτική Βιέννη στα τέλη του 19ου αιώνα.

Μιλήστε μας για το έργο…

Το έργο έχει γραφτεί από τον Άρτουρ Σνίτσλερ. Είναι ένα έργο που μιλάει για τον έρωτα. Υπάρχουν επτά διαφορετικές σκηνές, στις οποίες οδηγός είναι ο πρωταγωνιστής, ο Ανατόλ. Σκοπός του συγγραφέα είναι μέσα από αυτή την αλυσίδα των ερωτικών επαφών να δείξει την κυριαρχία, την εμμονή της ερωτικής επιθυμίας και του πόθου, αλλά ταυτόχρονα και τη μοναξιά που ακολουθεί ή προηγείται της σαρκικής επαφής. Οι βασικοί ήρωες είναι τρεις, ο Ανατόλ, ο οποίος είναι ένας αστός Δον Ζουάν, ένα ανικανοποίητο αρσενικό, που ψάχνει κάθε φορά κι ένα καινούργιο «ερωτικό παιχνίδι», ο Μαξ, ο φίλος και μέντοράς του, ο οποίος υπήρξε κι αυτός στη ζωή του ένας Ανατόλ, και οι επτά γυναίκες, οι οποίες είναι ενδεικτικές συναντήσεις στην πορεία της ζωής του Ανατόλ. Είναι σαν ένα καρουζέλ, όπου ο άξονας είναι ο Ανατόλ και γύρω γύρω περιστρέφονται οι γυναίκες και οι ερωτικές του συναντήσεις. Παρατηρητής, σχολιαστής και πανταχού παρών είναι ο Μαξ.

Μιλήστε μας για τον ρόλο σας…

Υποδύομαι επτά γυναίκες που περνούν από τη ζωή του Ανατόλ. Είναι τελείως ενδεικτικός ο αριθμός. Προέρχονται από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις, κάνουν άλλα επαγγέλματα, έχουν διαφορετικές ηλικίες και εντελώς διαφορετική ψυχοσύνθεση και ψυχολογική διαδρομή μέσα στο έργο. Είναι θυελλώδεις, συναισθηματικές. Είναι επτά εντελώς διαφορετικά πορτρέτα γυναικών που συναντάμε γύρω μας, στην καθημερινότητά μας. Το ενδιαφέρον είναι ότι παίζεται πάρα πολύ μέσα στην παράσταση το παιχνίδι του θύματος-θύτη. Ο Ανατόλ πιστεύει πως έχει τις γυναίκες θύματά του και πάρα πολύ συχνά το παιχνίδι γυρίζει ανάποδα και το θύμα είναι εκείνος. Υπάρχει ένας αλληλοσπαραγμός, ένα παιχνίδι με καθρέφτες. Καθρεφτίζεται η μία προσωπικότητα στην άλλη ή αντανακλάται ή διαθλάται. Αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον και έχει τονιστεί στην παράσταση. Είμαι απίστευτα χαρούμενη που έχω την τύχη να παίξω αυτούς τους επτά ρόλους, που απαιτούν μια τρομακτική αντοχή, μια τεράστια τεχνική, γιατί εκτός από την εξωτερική μεταμόρφωση, που γίνεται πάρα πολύ γρήγορα και είναι αυτονόητη, πρέπει να υπάρχει τάχιστη ψυχολογική ενεργοποίηση και μεταμόρφωση. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα με αυτούς τους ρόλους και την εναλλαγή που καλούμαι να κάνω.

Γιατί ο έρωτας μας απασχολεί τόσο πολύ και στην τέχνη;

Μας απασχολεί στην τέχνη γιατί η τέχνη αντικατοπτρίζει πάντα και καθρεφτίζει τη ζωή μας. Όπως, λοιπόν, μας απασχολεί και αποτελεί αναπόσπαστο και κυρίαρχο σημείο της ζωής μας, σε κάθε έκφανση τέχνης (μουσική, θέατρο, χορός, σινεμά, ζωγραφική) ο έρωτας είναι κυρίαρχος. Το πάθος, η ένταση, η ζήλια, η σκληρότητα, δηλαδή ο έρωτας σε όλες του τις όψεις, τις απάτες, τις αυταπάτες, τι σημαίνει «διεκδικώ», «είμαι πιστός», «είμαι άπιστος», «αγαπώ», «δεν αγαπώ». Η τέχνη μάς συγκινεί και μας παρηγορεί, άρα είναι πολύ παρηγορητικό και μας δημιουργεί πάντα συναισθήματα το να βλέπουμε πως ταυτιζόμαστε και καθρεφτιζόμαστε μέσα από έργα τέχνης. Όταν βλέπουμε τους ήρωες σε μια ταινία ή σε ένα θεατρικό έργο να έχουν τις ίδιες διαδρομές και τις ίδιες σκέψεις μ’ εμάς, είναι όχι μόνο παρήγορο αλλά και σημαντικό, γιατί μπορείς να «ακουμπήσεις». Οπότε, όπως έλεγε και ο Σνίτσλερ, ότι «τα δύο σημαντικά πράγματα για τα οποία γράφω είναι ο έρωτας και ο θάνατος», στο έργο μας ο θάνατος, ευτυχώς, δεν υπάρχει και βασιλεύει ο έρωτας.

Τα έργα του Σνίτσλερ θεωρήθηκαν τολμηρά (ο Φρόιντ είπε ότι ο Σνίτσλερ κατάλαβε από διαίσθηση ό,τι επίπονα προσπαθούσε να εξηγήσει σε άλλους), λογοκρίθηκαν κι εκείνος κατηγορήθηκε ως «Εβραίος πορνογράφος». Είναι ακόμη και σήμερα τα έργα του τολμηρά;

Όχι, τα έργα του Σνίτσλερ σήμερα δεν είναι τολμηρά. Ζούμε στην εποχή του διαδικτύου, του cyber sex, υπάρχουν εφαρμογές στα κινητά για να βρεις συντρόφους. Αυτό που είναι το ουσιώδες και πρέπει να τονίσουμε είναι ότι τα συναισθήματα που προκαλεί η ερωτική επιθυμία ή ο έρωτας είναι ακριβώς τα ίδια. Η ένταση με την οποία τα ζούμε είναι ακριβώς η ίδια. Φυσικά πρέπει να τονίσουμε ότι στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα η Βιέννη ήταν ένα ηφαίστειο. Η Βιέννη τότε, στην οποία δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ζούσαν ο Φρόιντ, ο Κάφκα, ο Μάλερ, ο Κλιμτ, oΣίλε, ήταν ένα ηφαίστειο που δεν μπορούσε να δεχτεί τον υποκριτικό καθωσπρεπισμό της εποχής. Αυτοί οι άνθρωποι μεγαλούργησαν στην τέχνη, καθένας στον τομέα του, και δυναμίτισαν τα πράγματα, για να φτάσουμε στις μέρες μας να είμαστε πιο απελευθερωμένοι σε σχέση με τον έρωτα.

Σήμερα, που η σεξουαλική παρενόχληση βρίσκεται στο προσκήνιο όσο ποτέ άλλοτε, με μαρτυρίες επώνυμων γυναικών σχετικά με τις εμπειρίες τους, ένα έργο όπως το «Ανατόλ» βοηθάει τη δημόσια αυτή συζήτηση;

Κάθε έργο, όχι μόνο το «Ανατόλ», που πραγματεύεται τον έρωτα βοηθάει σε μια δημόσια συζήτηση για τη σεξουαλική παρενόχληση. Στο έργο μας κανείς δεν παρενοχλείται, ούτε παρενοχλεί. Απεναντίας, υπάρχει ένα έντονο «θέλω» κάτω από τους ήρωες και την ψυχολογία τους. «Θέλει» πολύ και βαθιά ο ένας τον άλλον, επί της ουσίας. Επειδή όμως με ρωτάτε, είναι ένα τεράστιο θέμα, το οποίο έχει αρχίσει να αναπτύσσεται και κακώς δεν του δίνουμε ακόμα περισσότερη διάσταση και χρόνο, γιατί στον επαγγελματικό στίβο υπάρχουν περιπτώσεις που είναι μάστιγα. Σε οποιονδήποτε επαγγελματικό στίβο, πάρα πολλές γυναίκες, αλλά και πάρα πολλοί άντρες –και αυτό πολλές φορές δεν το εντοπίζουμε, γιατί η παρενόχληση δεν είναι μόνο από τους άντρες προς τις γυναίκες, είμαι σίγουρη ότι συμβαίνει και το αντίθετο–, παρενοχλούνται. Το ζητούμενο είναι να μπορεί να μιλήσει το άτομο που παρενοχλείται και να το εκφράσει χωρίς να φοβάται ότι θα υπάρχουν επιπτώσεις. Είναι ένα τεράστιο θέμα και επίσης τεράστιο θέμα είναι όταν το λες μετά από 15-20 χρόνια, αφού έχεις κάνει μια τεράστια πορεία και καριέρα, όπως οι σταρ του Χόλιγουντ. Χωράει μεγάλη συζήτηση το θέμα, δεν είναι δυνατόν να εξαντληθεί τώρα, απλώς, πραγματικά, τώρα που έχει ξεκινήσει να θίγεται, πρέπει πάντα να το σκεφτόμαστε, να το συζητάμε και να το βάζουμε στην πρώτη γραμμή.

Το έργο ξαναπαίζεται με τεράστια επιτυχία τα τελευταία 10 χρόνια στη Νέα Υόρκη, στο Βανκούβερ, στο Παρίσι και στο Βερολίνο. Έτυχε να δείτε κάποια από αυτές τις παραστάσεις;

Όχι, δεν έχω δει τις υπόλοιπες παραστάσεις, δυστυχώς. Θα ήθελα πολύ να τις δω, ειδικά την παράσταση του Βερολίνου και της Νέας Υόρκης. Φυσικά υπάρχει το διαδίκτυο, μέσω του οποίου τροφοδοτούμαστε με εικόνες και βίντεο για χιλιάδες παραστάσεις που παίζονται αυτή τη στιγμή σε όλο τον κόσμο. Μακάρι και η δική μας παράσταση να έχει μια πολύ καλή πορεία, να είναι σημείο αναφοράς και να γίνει μια αντίστοιχη ερώτηση, όπως «έχετε δει την παράσταση της Αθήνας;», σε κάποιους άλλους συναδέλφους. Κάνω χιούμορ, αλλά έχω μια κρυφή επιθυμία να αρέσει πολύ και να ανταποκριθεί ο κόσμος, γιατί πραγματικά δεν υπάρχει περίπτωση να μην ταυτιστούν με τους ήρωες, να μην συγκινηθούν. Το έργο έχει συγκίνηση, έχει πάρα πολύ χιούμορ, έχει εύθυμη διάθεση, έχει υπέροχη μουσική και έχει ζηλευτά, μοναδικά κοστούμια από τον Δημήτρη Ντάσιο. Η παράσταση κυλάει μέσα σε μιάμιση ώρα με ρυθμούς βιεννέζικους, βαλς, τζαζ μουσικής, σαμπάνιας και πανάκριβου γαλλικού κρασιού.

Περιλαμβάνεται κάτι επιπλέον στα χειμερινά σας σχέδια;

Όχι, προς το παρόν. Η ψυχή μου, η ζωή μου, η καρδιά μου, είναι δοσμένες στο έργο, γιατί έχω και συνολικά την ευθύνη της παράστασης. Είναι δοσμένες στους συνεργάτες μου, στον υπέροχο Λευτέρη Βασιλάκη, που ερμηνεύει μοναδικά τον Ανατόλ, στον Πέρη Μιχαηλίδη, που ερμηνεύει επίσης μοναδικά τον Μαξ, στον Γιάννη Βούρο, που έχει δώσει την ψυχή του για να ανέβει αυτή η παράσταση, στους υπέροχους συντελεστές. Εκτός αν προκύψει κάτι πολύ ενδιαφέρον, που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει στον ορίζοντα.

INFO

«Ανατόλ»

του Άρτουρ Σνίτσλερ

Μετάφραση: Μάριος Πλωρίτης

Σκηνοθεσία: Γιάννης Βούρος

Παίζουν: Πέρης Μιχαηλίδης ,Τζούλη Σούμα, Λευτέρης Βασιλάκης

Θέατρο Αλκμήνη

Αλκμήνης 8, Γκάζι