Είδαμε την παράσταση «O Βυσσινόκηπος» στο Θέατρο Δημήτρης Χορν

03.12.2018
Πολιτισμός

Ένα εμβληματικό έργο του Αντόν Τσέχοφ, ενός εκ των σπουδαιότερων θεατρικών συγγραφέων, σε σκηνοθεσία του εξαίρετου Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη…

παρακολουθήσαμε.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Αγγίζοντας την παράσταση ουσιαστικά και όχι αναλυτικά, αυτό που καλούμαστε να πούμε είναι πως “ο Βυσσινόκηπος”, είναι μια παράσταση που αφηγείται το πέρας των εποχών.

Την μετάβαση δηλαδή της ανθρωπότητας από μια πραγματικότητα, από έναν τρόπο λειτουργίας και σκέψης σε έναν άλλο, που αντικαθιστά τον προηγούμενο… ανεπιστρεπτί.

Η απώλεια συχνά μέσα στην μετάβαση αυτή είναι μεγάλη, μιας και μια ουσιαστική μερίδα ανθρώπων αδυνατεί στην αλλαγή αυτή να ενταχθεί και σθεναρά να αντισταθεί, εμμένοντας στις μνήμες του παρελθόντος και κλείνοντας τα μάτια στο συντριπτικό μέλλον.

Αυτό έχει σαν συνέπεια μια καταστροφική δίνη αλληλεπιδράσεων και δυσχερών γεγονότων, που μόνον οι έχοντες τους οφθαλμούς και τα ώτα ανοιχτά, δύνανται να αντιμετωπίσουν και μπροστά να προχωρήσουν.

Μέσα σε υπεκφυγές, γέλια, χορούς, τρόπους γεμάτους υπερβολή που στερούνται την ουσία και ματαιοπονία… σβήνει σιγά σιγά το παρελθόν και μαζί του κι αυτοί,

που με το μέλλον αρνούνται να συμπορευτούν.

ΚΡΙΤΙΚΗ

Όποιος το χρόνο με δάχτυλα γυμνά αγγίζει, απ’ τη φθορά μολύνεται και στο αύριο,

παρά την θέλησή του μεταβαίνει. Μα είναι το αύριο συχνά… σκληρότερο απ’ την ευθύνη.

Ο μέγας θεατρικός συγγραφέας Αντόν Τσέχοφ συνθέτει έναν Bυσσινόκηπο.

Έναν τόπο επάνω στον χώρο και τον χρόνο που ως εργαλείο συμβολιστικό,

περιγράφει την πορεία της ύπαρξης στα μονοπάτια των εποχών…

και την συνεπαγόμενη αυτής αλλαγή και φθορά.

Ότι ανθίζει, καρπώνεται… και πάλι στην γύμνια επιστρέφει.

Μα… πόσοι την φθορά ετούτη δύνανται να διαχειριστούν και τις μεταβολές αυτής,

με την ψυχή και το σώμα συντονισμένα στις αλλαγές… να προσαρμόσουν;

Ένας μεγάλος συγγραφέας είναι παρατηρητής και καταγραφέας της πραγματικότητας.

Είναι εκείνο το άστρο στον ουρανό που παρατηρώντας τη λάμψη του οδηγείσαι, μοιραία, προφητικά… στον νέο σου εαυτό.

Ο Τσέχοφ εδώ, λειτούργησε καθαρτικά και με λεπτότητα, όχι τόσο απέναντι στην δραματουργική του θέματος πλευρά, μα αγγίζοντας γαργαλιστικά τις λεπτομέρειες

και τις αντιδράσεις της ανθρώπινης αδυναμίας.

Της αδυναμίας ένταξης και προσαρμογής στις απαιτήσεις της νέας τάξης πραγμάτων,

με τρόπο που διεισδύει στην μικρότητα και τους απροσάρμοστους φόβους,

την ανένταχτη πλευρά και κατά συνέπεια καταστροφική μιας τάξης ανθρώπων,

που βαστούν στα χέρια τους τη λύση,

μα μοιραία την αφήνουν να γλιστρήσει από τα χέρια τους,

δηλώνοντας αδύναμοι να σφίξουν το χέρι.

Ο Αλεξέγεφ Στανισλάφσκι και ο Νεμίροβιτς, θεώρησαν το έργο δραματουργικό θαύμα,

αδυνατώντας να διακρίνουν το λεπτοφυές,

πίσω απ’ το διάθεση του συγγραφέα να διακωμωδήσει.

Παρ’ όλα ταύτα, μετατρέποντας το έργο σε παράσταση,

ο θεατής βρίσκει την ευκαιρία να ταξιδέψει στην Ρωσία του 1900

(το 1903 στην Γιάλτα ολοκληρώνεται και το έργο), όπου εκεί,

μέσα σε συνθήκες μεγάλης αναδιάρθρωσης και αλλαγών,

παρακολουθεί τον κόσμο, μέσα απ’ τα μάτια των ηθοποιών να αλλάζει…

και αυτούς... (σχεδόν όλους), να μένουν πίσω.

Η πρώτη επαφή με την παράσταση είναι ένα πέπλο που μεσολαβεί ανάμεσα στα μάτια μας και τους ηθοποιούς και που συνθέτει την ατμόσφαιρα της μαγείας σε πρώτο χρόνο, μεταφέροντάς μας ονειρικά στον διαφορετικό αυτόν αιώνα.

Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, μελετώντας τον σπουδαίο συγγραφέα, ταυτίζεται μαζί του,

όντας ο ίδιος βυθισμένος σε μια εποχή που αδυνατεί… να ερμηνεύσει και να ερμηνευτεί, μιας και όλα είναι τόσο ταχύρυθμα μεταβαλλόμενα, που ο σύγχρονος άνθρωπος να συλλάβει πως; που βρίσκεται και που βαδίζει.

Παρ’ όλα αυτά το μέλλον και η προσαρμογή σε αυτό είναι πάντοτε μια πρόκληση,

η αδυναμία προσαρμογής… μια ήττα,

μα η προσπάθεια και η πίστη στο αύριο και την ίδια την ζωή ένας μπούσουλας

για να πιστέψουμε και να φωνάξουμε ναι! αξίζει να προχωρήσουμε μπροστά.

Ξεδιπλώνει λοιπόν με μαεστρία δοσμένη κλασικά, την εποχή του βυσσινόκηπου

και εμείς,

βρισκόμαστε πλέον στην Ρωσία, ανάμεσα στην οικογένεια,

να βιώνουμε την αδυναμία και τον φόβο, τα παράλογα γλέντια και τις παρορμήσεις,

τους εγωισμούς και την εθελοτυφλία, την συντριβή και την προσαρμογή…

στο τέλος εποχής… με ψήγματα προφητικά ενός συντριπτικά ανεκπλήρωτου μέλλοντος.

Το επιτελείο των ηθοποιών από την άλλη, γεμάτο εμπειρία και την σωστή καθοδήγηση, αντάξιο ενός μεγάλου έργου, ξεδιπλώνεται με δυναμισμό και γνώση,

απλώνεται σαν θάλασσα και κατακλύζει την σκηνή.

Στην παράσταση αυτή δεν υπάρχουν ερμηνευτικές ελλείψεις και παραφωνίες.

Σπουδαίοι ερμηνευτές απέναντι σε φιγούρες ιστορικού μεγαλείου, απευθείας από το ποτήρι του σπουδαίου οινοποιού… στων δικών μας αισθήσεων το μούδιασμα.

Θέμις Μπαζάκα, Δημήτρης Λιγνάδης, Κόρα Καρβούνη, Αθηνά Μαξίμου, Γιάννης Κότσιφας, Σίσσυ Τουμάση, Γιώργος Μπινιάρης, Γιάννης Στόλλας, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Γιάννης Γιαννούλης, Τάσος Δημητρόπουλος και Γεωργιάννα Νταλάρα είναι τα εργαλεία,

επάνω στα οποία στηρίχθηκε ο σκηνοθέτης,

για να μας παρουσιάσει αυτή την έξοχη δουλειά… που αν μη τι άλλο,

δεν μας άφησε ασυγκίνητους.

Κίνηση, χορός, ένταση, ευτυχία μες στην υποκρισία, ειρωνεία, εσωτερική αδυναμία και φτώχεια, σταδιακή συντριβή μα και κραυγές απευθείας από το αύριο διάμεσο στόματος του Λιγνάδη είναι οι κλωστές που συνέθεσαν το πολύχρωμο κέντημα.

Κοστούμια υπέροχα από την Μαρία Κοντοδήμα και μουσική ζυγισμένη καλά δια χειρός και ψυχής Μίνου Μάτσα, φωτισμοί από τον Αλέκο Γιάνναρο και σκηνικά από την Αθανασία Σμαραγδή, όλα… φέρουν τη σφραγίδα μιας σπουδαίας παράστασης.

Συντελεστές

ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΟΥΝ:

Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης

Μετάφραση: Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου

Απόδοση: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης – Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου

Σκηνικά: Αθανασία Σμαραγδή

Μουσική: Μίνως Μάτσας

Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος

Κοστούμια: Μαρία Κοντοδήμα

Βοηθός Σκηνοθέτη: Έλενα Σκουλά

Βοηθός Σκηνογράφου: Αλεξάνδρα Καψή

Χορογράφος : Κική Μπάκα