Βασίλης Παλαιολόγος: «Για όλους μας θα έρθει η ώρα της προσωπικής ψυχοθεραπείας»

Στις 26 Μαΐου και λίγο μετά τις 8 το απόγευμα ένα αεροπλάνο της Lufthansa ταξιδεύει από το Βερολίνο προς το Μόναχο με 164 επιβάτες υπό καθεστώς ομηρίας. Η διαταγή του τρομοκράτη προς τον πιλότο είναι να το ρίξει στο γήπεδο Allianz Arena του Μονάχου κατά τη διάρκεια του αγώνα Γερμανίας - Αγγλίας, τον οποίο παρακολουθούν ζωντανά 70.000 φίλαθλοι. Η γερμανική κυβέρνηση ενημερώνεται άμεσα και σηκώνει δύο μαχητικά αεροσκάφη για να παρακολουθούν την κατάσταση από απόσταση αναπνοής και να περιμένουν οδηγίες. Λίγο αργότερα μεταφερόμαστε στην αίθουσα του δικαστηρίου. Ο κατηγορούμενος εμφανίζεται φορώντας στολή της πολεμικής αεροπορίας. Κατηγορείται για τον θάνατο και των 164 επιβατών, μετά από εκτόξευση ρουκέτας η οποία είχε ως αποτέλεσμα την κατάρριψη του υπό ομηρία αεροσκάφους και η οποία πραγματοποιήθηκε αποκλειστικά με πρωτοβουλία του ίδιου και όχι κατόπιν εντολής ανωτέρου. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου εισέρχεται στην αίθουσα και απευθύνεται κατευθείαν στο κοινό. Ξεκινά η ακροαματική διαδικασία. Ξεκινά η παράσταση.

Το «Terror», το συγκλονιστικό έργο του Γερμανού συγγραφέα Φέρντιναντ φον Σίραχ, έχοντας γνωρίσει τεράστια επιτυχία σε 70 και πλέον σκηνές σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε σκηνοθεσία Γιώργου Οικονόμου, μετάφραση Ευαγγελίας A. Νάνου και διασκευή Μιρέλλας Παπαοικονόμου. Ο Βασίλης Παλαιολόγος περιγράφει πώς οι θεατές της παράστασης γίνονται οι ένορκοι της δίκης που μόλις παρακολούθησαν.

Μιλήστε μας για την παράσταση…

Ο Φέρντιναντ φον Σίραχ, όντας ένας αναγνωρισμένος νομικός στη χώρα του αλλά και ένας επιτυχημένος συγγραφέας, εισβάλλει σχεδόν με «βίαιο» τρόπο στο παγκόσμιο θέατρο γράφοντας το «Τerror». Ένα συγκλονιστικό σύγχρονο δικαστικό θρίλερ, το οποίο μας τοποθετεί όχι μόνο τον έναν απέναντι στον άλλον αλλά και απέναντι στους ίδιους μας τους εαυτούς. Αφυπνίζοντας συνειδήσεις, αλλά ταυτόχρονα αναδεικνύοντας έννοιες όπως δίκαιο, ηθική, κοινή λογική, ευθύνη. Έννοιες οι οποίες μεταβάλλονται πολλάκις σε σχέση με τους μοχλούς πίεσης που υφιστάμεθα. Μια πτήση, μια έκρηξη, μια δίκη, αν συνδέονται δημιουργούν τη συνθήκη-πρόκληση για την αναπαράσταση πράξης εικονικής σε μια δικαστική αίθουσα, με το κοινό σε ρόλο θύτη, αλλά και θύματος.

Ποιον ρόλο ενσαρκώνετε;

Σε αυτήν ακριβώς την πολύκροτη δίκη καλούμαι να προεδρεύσω, καλούμαι να κρίνω αμερόληπτα, απογυμνωμένος από συναισθήματα και ανθρώπινες αδυναμίες, θέτοντας όλους προ των ευθυνών τους και αποζητώντας την αλήθεια και μόνο την αλήθεια.

Οι θεατές της παράστασης έχουν τον λόγο. Αυτοί είναι οι ένορκοι της δίκης, που καλούνται και να απαντήσουν στα ηθικά διλήμματά της. Αυτοί θα κρίνουν αν ο κατηγορούμενος είναι αθώος ή ένοχος. Αν ήσασταν εσείς ένορκος, τι θα ψηφίζατε;

Μου ζητάτε να αποφασίσω ως ένορκος χωρίς να έχω παρακολουθήσει τη δίκη.

Το «Terror» δεν θα μπορούσε να είναι πιο τραγικά σύγχρονο. Η τρομοκρατία, από την 11η Σεπτεμβρίου και μετά, είναι πάντα στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Έχει η κοινωνία τα απαραίτητα εργαλεία για την αντιμετώπισή της;

Η έννοια της τρομοκρατίας, δυστυχώς, διευρύνεται, καθώς οι προκλήσεις στον 21ο αιώνα αυξάνονται και διογκώνονται. Περνώντας σε επίπεδα δολιοφθοράς και cyberwar, οι τρομοκράτες, μέσω της σύγχρονης τεχνολογίας, φτάνουν να συνεργάζονται ακόμα και με κοινούς εγκληματίες. Στον αντίποδα, τα ΜΜΕ γίνονται εργαλεία στα χέρια των τρομοκρατών, δίνοντας ταχύτητα στη μετάδοση πληροφοριών/εικόνων, προκαλώντας πανικό, ενώ ταυτόχρονα σχεδόν είναι δυνατό να «χρησιμοποιηθούν» από τρομοκράτες ως μέσο αντιπερισπασμού. Είμαστε αβοήθητοι; Η ασφάλειά μας βρίσκεται σε σαθρό υπόβαθρο; Αξιακά ζητήματα, όπως ελευθερία και αξιοπρέπεια, που προστατεύονται από το Σύνταγμα, καταπατούνται; Αυτά και πολλά άλλα είναι ερωτήματα που καλείται πια να απαντήσει ένα κράτος δικαίου, δίνοντας ανθρωπιστικά και δημοκρατικά εχέγγυα για τους τρόπους καταπολέμησης των τρομοκρατικών απειλών μέσα από διάλογο ειλικρινή που πρέπει να προκύπτει με την κοινωνία ενάντια στις προκλήσεις.

Ο Φον Σίραχ αφήνει στον θεατή την ευθύνη της προσωπικής του κάθαρσης. Είναι αυτό ένα λογοτεχνικό τέχνασμα ή ο μόνος τρόπος για να έρθουμε πραγματικά αντιμέτωποι με την ηθική μας;

Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι και οι δύο περιπτώσεις είναι εξίσου θεμιτές. Αν το δικαστήριο θεωρηθεί καθαρτήριος τόπος, τότε για όλους μας θα έρθει η ώρα της προσωπικής ψυχοθεραπείας.

Είχατε διαβάσει το βιβλίο προτού κληθείτε να παίξετε στην παράσταση;

Είχα μια εικόνα, μιας πρώτης υποτυπώδους μετάφρασης, χωρίς να είναι ολοκληρωμένη. Διαβάζοντας τη μετάφραση της κ. Νάνου διαπίστωσα πώς μπορεί ο τρόπος γραφής σημαντικών συγγραφέων να σε παρασύρει. Λειτούργησα ως ένορκος.

Λίγο πριν από την έναρξη των παραστάσεων στο Θέατρο Αθηνών (14/10), το «Terror» «παρουσιάζεται» στον φυσικό του χώρο, στο αμφιθέατρο Σαριπόλων, στο Παλιό Κτίριο της Νομικής Αθηνών (Σόλωνος 57), για μία και μόνο ημέρα (10/10, 19:00), παρουσία φοιτητών Νομικής και με ελεύθερη πρόσβαση για το κοινό. Τι εξυπηρετεί αυτός ο συμβολισμός;

Δημιουργείται με αυτόν τον τρόπο μια ισχυρή συνθήκη, καθώς ο φυσικός χώρος χρησιμοποιείται για την πρώτη virtual, μέσω του λόγου, αναπαράσταση. Οι νομικοί του μέλλοντος σε ρόλο ενόρκου είναι η μεγαλύτερη πρόκληση. Αφορά ο τρόπος με τον οποίο θα ετυμηγορήσουν οι υποψήφιοι λειτουργοί του νόμου, καθώς θα τους ζητηθεί να παραμείνουν ανθρώπινοι στην κρίση τους. Εξαιρετική συγκυρία και για μας, τους ηθοποιούς, που, σχεδόν απογυμνωμένοι, θα γίνουμε μέρος αυτής της, κατά τη γνώμη μου, μυσταγωγίας.

INFO

«Terror»

του Φέρντιναντ φον Σίραχ

Σκηνοθεσία: Γιώργος Οικονόμου

Μετάφραση: Ευαγγελία A. Νάνου

Διασκευή: Μιρέλλα Παπαοικονόμου

Παίζουν: Βασίλης Παλαιολόγος, Γιάννης Στεφόπουλος, Στέλιος Δημόπουλος, Βάσω Καβαλιεράτου, Κώστας Ανταλόπουλος, Νάνσυ Μπούκλη

Θέατρο Αθηνών

Βουκουρεστίου 10

Τηλ.: 210 3312343

Πρεμιέρα: 14 Οκτωβρίου

Την Πέμπτη 10 Οκτωβρίου στις 19:00 το «Terror» θα παρουσιαστεί στο αμφιθέατρο Σαριπόλων, στο Παλιό Κτίριο της Νομικής Αθηνών (Σόλωνος 57), παρουσία φοιτητών Νομικής και με ελεύθερη πρόσβαση για το κοινό.