Greece in USA: Μια νέα πλατφόρμα πολιτισμού ιδρύεται στη Νέα Υόρκη
Η πολιτιστική πλατφόρμα Greece in USA αποτελεί έναν οργανισμό παγκόσμιας εμβέλειας ο οποίος προάγει τον ελληνικό πολιτισμό στο εξωτερικό και προωθεί τη διεθνή πολιτιστική συνεργασία. Ιδρύεται στη Νέα Υόρκη από τη διεθνούς φήμης Ελληνίδα εικαστικό και επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης CUNY Σωζήτα Γκουντούνα, μία από τις πλέον επιφανείς καλλιτέχνιδες και curators της Αμερικής, η οποία μας εξηγεί γιατί αισθάνθηκε την ανάγκη να δημιουργηθεί το Greece in USA: «Παρακολουθώ από τα μέσα του ’90 τις πολιτιστικές και ακαδημαϊκές δράσεις των ελληνικών προξενείων στο Λονδίνο, κυρίως, και έπειτα στη Νέα Υόρκη, καθώς και ατομικές ή συλλογικές προσπάθειες προβολής του σύγχρονου αλλά και του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Η σχέση και η αντιπαράθεση σύγχρονης δημιουργίας και αρχαιότητας συχνά δυσκολεύει τη συστημική τοποθέτησή μας ως προς τη σύγχρονη ταυτότητα του ελληνικού πολιτισμού. Διαπιστώνοντας το μέγεθος των προσπαθειών πολλών συναδέλφων και καλλιτεχνών στην Αγγλία και στην Αμερική, αισθάνθηκα ότι χρειάζεται ένα πλαίσιο όπου θα μπορούσαν αυτές οι προσπάθειες να ενταχθούν ούτως ώστε να υπάρξει μια πιο συστημική και συντονισμένη στρατηγική ως προς την εξωστρέφεια και την προβολή του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, που να μην περιορίζεται σε κρατικές πρωτοβουλίες. Μας ενδιαφέρει πολύ η σχέση με τους κρατικούς φορείς και με τα μεγάλα ιδρύματα, αλλά στόχος είναι να ενισχυθεί και να διατηρηθεί η φρεσκάδα και η ευελιξία ενός ανεξάρτητου φορέα που δημιουργεί συνέργειες με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς αλλά που παραμένει αυτόνομος στη λειτουργία του. Ο ρόλος ενός τέτοιου φορέα μπορεί να είναι ζωτικός ελλείψει ελληνικών φορέων με ιστορία στην πολιτιστική διπλωματία, όπως του Βρετανικού Συμβουλίου, του Goethe ή του Γαλλικού Ινστιτούτου».
Το Greece in USA παρουσιάζει ελληνοαμερικανικές και ελληνικές σύγχρονες παραγωγές που εστιάζουν στα εικαστικά, στις παραστατικές τέχνες (θέατρο), στον πειραματικό κινηματογράφο, στον κινηματογράφο, στα νέα μέσα, στην αρχιτεκτονική και στον χορό. Ποια άποψη, όμως, επικρατεί στις ΗΠΑ για τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό; «Οι απόψεις που επικρατούν στις ΗΠΑ για τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό δεν είναι ενιαίες, αλλά η κυρίαρχη άποψη σχηματίζεται όχι από το ευρύ κοινό, αλλά από το ειδικό κοινό, από τους ειδικούς μουσειολόγους, ακαδημαϊκούς, ερευνητές, καλλιτέχνες και επιμελητές. Η αίσθησή μου είναι ότι τα επιτεύγματα των καλλιτεχνών που έχουν ξεχωρίσει είναι αποτέλεσμα προσωπικής προσπάθειας και δεν προέκυψαν από την υποστήριξη ελληνικών φορέων. Έλληνες καλλιτέχνες που έχουν διακριθεί στις ΗΠΑ έχουν σε κάποιες περιπτώσεις υποστηριχθεί από την ομογένεια, όταν η ταυτότητα του έργου τους είναι πιο “ελληνική” (ελληνική μουσική, παραδόσεις κ.ά.), αλλά το σημαντικό κατά τη γνώμη μου είναι να υπάρξει συστημική υποστήριξη (χορηγίες, προγράμματα ανταλλαγής, residencies, fellowships) πριν οι καλλιτέχνες γίνουν επιφανείς, δηλαδή στα έτη της αφετηρίας και της διαμόρφωσης, και όχι αποκλειστικά από ιδρύματα όπως το Fulbright, που παρουσιάζουν ουσιαστικό και επιδραστικό έργο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είμαστε περήφανοι για τον Λουκά Σαμαρά, τον Θεόδωρο Στάμο, τη Χρύσα, τη Λίντα Μπένγκλις, αλλά πώς συμβάλαμε ως κράτος στην εξέλιξή τους; Για την αλλαγή παραδείγματος η ανίχνευση “ταλέντων” και δημιουργικότητας χρειάζεται να γίνεται στα πλαίσια ενός φυτώριου που καλλιεργεί τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, ειδάλλως δεν θα μπορεί το εξειδικευμένο ξένο κοινό να εντοπίσει ποια είναι τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού και σε ποια σημεία διαφοροποιείται ή ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Σύγχρονοι καλλιτέχνες, όπως οι Κύπριοι Μαρία Χασάπη, Χάρις Επαμεινώνδα, Χριστόδουλος Παναγιώτου, υποστηρίχθηκαν από το υπουργείο Πολιτισμού της Κύπρου με συντονισμένο τρόπο, εφόσον η Κύπρος διαπίστωσε νωρίς τη χρησιμότητα της πολιτιστικής διπλωματίας. Μπορεί να διατυπώνω μια γενίκευση, αλλά θεωρώ ότι μέρος της επιτυχίας αυτών των καλλιτεχνών ήταν και η υποστήριξη που είχαν από το κράτος τους. Ενώ στην περίπτωση των Ελλήνων εικαστικών, όπως οι Γεωργία Σαγρή, Γιάννης Βαρελάς, Γιώργος Σαπουτζής, Αθανάσιος Αργιανάς, Στέφανος Τσιβόπουλος κ.ά., η πορεία τους ήταν σχεδόν αποκλειστικά δικό τους επίτευγμα» σημειώνει η κ. Γκουντούνα.
Λίγα λόγια για την εναρκτήρια έκθεση «The Right to Silence?» / «Το Δικαίωμα στη Σιωπή;»
https://shivagallery.org/featured_item/the-right-to-silence
Το Greece in USA πραγματοποιεί ένα εντυπωσιακό άνοιγμα εν μέσω πανδημίας, εγκαινιάζοντας, με την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας, την ομαδική έκθεση «The Right to Silence?» / «Το Δικαίωμα στη Σιωπή;» με θέμα το σωφρονιστικό σύστημα, τα καθεστώτα φυλάκισης και εγκλεισμού και τη μεταρρύθμιση της ποινικής δικαιοσύνης, σε διαφορετικά γεωγραφικά και πολιτικά πλαίσια. Η πρώτη φάση της έκθεσης παρουσιάζεται αυτή την περίοδο στο John Jay College of Criminal Justice, CUNY, City University of NewYork με τη συμμετοχή 43 Ελλήνων και Κύπριων καλλιτεχνών, ενώ η δεύτερη παράλληλη δράση αναμένεται τον Φεβρουάριο στο «Undercurrent», έναν από τους επιδραστικότερους εκθεσιακούς χώρους παγκοσμίως με έδρα το Μπρούκλιν.
Η Σωζήτα Γκουντούνα σημειώνει: «Το θέμα της έκθεσης που επιμελούμαι βασίζεται σε μια αντιστροφή. Με ενδιαφέρουν τα παράδοξα, όταν φωτίζουν τη διερεύνηση των νοημάτων. Σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για τα περίφημα “Miranda Rights” που ως Έλληνες συναντάμε κυρίως στις αμερικανικές αστυνομικές ταινίες. Μου έκανε πάντα εντύπωση η έκφραση “έχετε το δικαίωμα να παραμείνετε σιωπηλή/-ός”. Η σιωπή μετασχηματίζεται σε δικαίωμα όταν αυτά που μπορεί να ειπωθούν είναι επιβαρυντικά για τον πολίτη μιας δημοκρατικής πολιτείας. Το παράδοξο όμως έγκειται στο ότι κάποιοι πολίτες παραμένουν πάντα σιωπηλοί, διότι δεν τους δίδεται η δυνατότητα διατύπωσης λόγου που συνεπάγεται με το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης. Στην ομαδική έκθεση τα “Miranda Rights” αποκτούν μια μεταφορική υπόσταση για τη διερεύνηση ηθικών ζητημάτων, αλλά και αισθητικών μορφών και καλλιτεχνικών μέσων, εφόσον η σιωπή αποτελεί το επιστέγασμα της αφαίρεσης».
