«Οι πεταλούδες είναι ελεύθερες»: Χιούμορ και συγκίνηση

Υπάρχει μια «κουλτούρα» δραματουργίας, το μπουλβάρ (όπως και η μετεξέλιξή του σε ένα είδος κοινωνικής κωμωδίας στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, με συγκεκριμένα ενδημικά χαρακτηριστικά), δημοφιλές και εξόχως γοητευτικό για το ευρύ κοινό, που λίγο-πολύ αναπαράγει το ίδιο μοτίβο σε διάφορες παραλλαγές: το αιφνίδιο συναπάντημα ενός φιλήσυχου, ανυποψίαστου ανθρώπου με ένα θηλυκό ζιζάνιο που φέρνει τα πάνω κάτω στη ζωή του. Ωστόσο, σχεδόν πάντα καιροφυλακτεί ένα γενναιόδωρο ερωτικό ειδύλλιο και όλα καταλήγουν σε ένα ακόμα πιο γενναιόδωρο happy end. Θα μπορούσαμε, ενδεικτικά, να θυμηθούμε το «La Présidente» των Μωρίς Εννεκέν και Πιέρ Βεμπέρ, το «The church mouse» του Λαντισλάους Φοντόρ, το «I am a camera» του Τζον βαν Ντρούτεν, το «Pepsie» της Πιερέτ Μπρυνό, το «The owl and the pussycat» του Μπιλ Μάνχοφ, το «It had to be you» των Ρενέ Ταίηλορ και Τζόζεφ Μπολόνια, το «Educating Rita» του Ουίλι Ράσελ και τόσα άλλα, φαινομενικά, εύπεπτα έργα αυτής της παράδοσης που κράτησαν σταθερό το νήμα ενός αβίαστου σπαρταριστού γέλιου αναμειγμένου με μπόλικες δόσεις λεπτής συγκίνησης, κάθε φορά που τα φώτα της σκηνής χαμήλωναν για να μοιραστεί ο ήρωας μια πιο προσωπική εξομολόγηση.

Έτσι, το 1969, ενώ ο πόλεμος του Βιετνάμ μαίνεται ακόμα και οι κραυγές για κάθε μορφή ελευθερίας ακούγονται ολοένα και πιο ηχηρά από τα φιλειρηνικά κινήματα, ο Αμερικανός συγγραφέας Λέοναρντ Γκέρς συλλαμβάνει μια τρυφερή κομεντί, δίνοντάς της μάλιστα για τίτλο μια φράση από τον «Ζοφερό Οίκο» του Καρόλου Ντίκενς: «Οι πεταλούδες είναι ελεύθερες».

Η ιστορία αφορά τη συνάντηση ενός εκ γενετής τυφλού νεαρού και μιας ασυμβίβαστης νεαρής μέσα στη γραφική μποέμικη νεοϋορκέζικη ατμόσφαιρα των μικροσκοπικών διαμερισμάτων, όπου αναγκάζονται να συνυπάρξουν όλων των ειδών οι αταίριαστες κοινωνικές φυλές. Ο πρώτος διέρχεται μια περίοδο αναμέτρησης με τον εαυτό του, σε μια προσπάθεια να βρει τον δρόμο του προς την πλήρη χειραφέτηση, η δεύτερη, πολύπαθη από σχέσεις και ανεκπλήρωτες φιλοδοξίες, απλά ελπίζει και ονειρεύεται! Οι δυο τους θα «παγιδευτούν» σε μια φλογερή ερωτική σχέση, μέχρι τη στιγμή που εισβάλλει στο ερωτικό καταφύγιό τους μια υπερπροστατευτική μητέρα που θα αποδειχθεί καταλύτης για όσα επακολουθήσουν.

Είναι πραγματικά πολύ ευχάριστο το ότι η Ρέινα Εσκενάζι μετά το «Ξυπόλητοι στο πάρκο» («Barefoot in the park») του Νήλ Σάιμον παραμένει στο ίδιο μήκος κύματος δραματουργίας, επενδύοντας όχι τόσο σε μια οριζόντια εμπορικότητα (η οποία ούτως ή άλλως συμπορεύεται με το είδος του μπουλβάρ και της κωμωδίας γενικότερα), αλλά, κυρίως, στην κατάδειξη των πραγματικών ποιοτήτων αυτής της συγκεκριμένης περιοχής ρεπερτορίου: στο πόσο, δηλαδή, είναι δυνατόν μια απλή, τυπική ή ακόμα και προβλέψιμη ιστορία να συναρπάσει τον θεατή και να γεννήσει αυθεντικές συναισθηματικές εξάρσεις.

Αυτή, λοιπόν, η καλοκαιρινή αναθύμηση του έργου του Γκέρς, που πρώτοι ανέβασαν στην Ελλάδα η Ξένια Καλογεροπούλου και ο Γιάννης Φέρτης, στηρίχτηκε σε μια δεμένη ομάδα με προεξάρχουσα την Πέμη Ζούνη στον ρόλο της κτητικής μητέρας που έρχεται αποφασισμένη να επαναδιεκδικήσει την προστασία του γιου της. Χωρίς ίχνος υπερβολών και υποκριτικών εκλαϊκεύσεων, με μια αίσθηση ερμηνευτικής φινέτσας που απορρέει από την οργανική σχέση του λόγου με την ανάγλυφη απόδοση της ψυχολογίας, η σπουδαία ηθοποιός οικοδομεί όχι απλά έναν χαρακτήρα, αλλά έναν χαρακτήρα πλήρως συμβολοποιημένο.

Ο Αναστάσης Ροϊλός, στο ρόλο του Ντον, στέκεται επάξια και με σεβασμό απέναντι στον ήρωα του, αποφεύγοντας τυχόν αποχρώσεις θυματοποίησής του και διασώζοντας την αξιοπρέπειά του. Λιγότερο έμπειρη στα ρεφλέξ αυτού του θεάτρου, η Εριέττα Μανούρη αποδεικνύει σε κάθε περίπτωση ότι επιθυμεί να αφουγκραστεί την ατμόσφαιρά του και να την οικειοποιηθεί, ενώ ο Κωνσταντίνος Ελματζίογλου στο σύντομο πέρασμά του από τη σκηνή καταφεύγει σε μια απαραίτητη υπερβολή την οποία, παρ’ όλα αυτά, υποστηρίζει με χάρη.

Τέλος, η ευαίσθητη μουσική σύνθεση του Σταμάτη Κραουνάκη ενσταλάζει στην ατμόσφαιρα τον κόσμο των συναισθημάτων, μετουσιωμένο σε διακριτικούς, αλλά πολύ ουσιαστικούς ήχους.

Θέατρο Λαμπέτη - Ταράτσα

Λεωφ. Αλεξάνδρας 106, Αμπελόκηποι

Τηλ.: 210-6435706

«Οι πεταλούδες είναι ελεύθερες»

του Λέοναρντ Γκερς, κωμωδία
Διαρκεια: 105'

Διασκ.-σκηνοθ.: Ρ. Εσκενάζυ

Ερμηνεύουν: Π. Ζούνη, Αν. Ροϊλός, Ερ. Μανούρη, Κ. Ελματζίογλου. Σκην.-κοστ.: Γ. Λυντζέρης. Μουσ.: Στ. Κραουνάκης. Φωτ.: Σ. Παπαλεξανδροπούλου.

Διάρκεια: 105’

Μέχρι: 4/7 και στη συνέχεια σε περιοδεία

Παραστάσεις: Παρ.-Κυρ. 9.30 μ.μ.

Τιμή: € 18, 15.