Γεράσιμος Γεννατάς: «Είμαστε μια κοινωνία που έχει χάσει τα λογικά της»

Η σκηνοθέτις Ιόλη Ανδρεάδη παρουσιάζει στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης την παράσταση «Κόκκαλο», μια λυτρωτική ροκ τελετουργία για τη ζωή και το έργο του μεγαλύτερου διανοητή και καλλιτέχνη του σύγχρονου θεάτρου, του ρηξικέλευθου Αντονέν Αρτώ, αυτό το «επείγον περιστατικό» της ζωής και της τέχνης όπως θα τον χαρακτηρίσει ο Χάινερ Μύλλερ. Ο Γεράσιμος Γεννατάς, παθιασμένος, εμπνευσμένος, θλιμμένος και ερωτευμένος παντομίμος κλόουν, ενσαρκώνει τον σπουδαίο Γάλλο.

Μιλήστε μας για την παράσταση. Πώς προέκυψε η συνεργασία με την Ιόλη Ανδρεάδη;

Δεν χρειάζεται να «μιλάμε» για τις παραστάσεις, χρειάζεται να τις βλέπουμε. Ζούμε όλο και περισσότερο μία εικονική ζωή (μέσα απ’ όλες τις οθόνες που διεκδικούν-τρώνε τον χρόνο μας) που μεγαλώνει τις μοναξιές μας, οπότε μια παράσταση μας προσκαλεί να ξανασμίξουμε και να ακούσουμε όλοι μαζί μια ιστορία. Έτσι κι εμείς σας προσκαλούμε να έρθετε στο θέατρο να σας διηγηθούμε μια ιστορία. Με την Ιόλη συνεργαζόμαστε για δεύτερη φορά. Πριν από λίγο καιρό, μου είχε εμπιστευτεί τον ρόλο του Ναπολέοντα στη μεγάλη παράσταση του «Πόλεμος και Ειρήνη» στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Είναι ένας άνθρωπος ιδιαίτερα ευρυμαθής , τρυφερός , ευγενικός και άλλα πολλά τα οποία φτιάχνουν μια ωραία πρόβα.

Πώς νιώθετε που υποδύεστε ένα τόσο σπουδαίο πρόσωπο για το παγκόσμιο θέατρο; Είναι δυσκολότερο να ερμηνεύετε υπαρκτά πρόσωπα από αυτά της μυθοπλασίας; 

O Αντονέν Αρτώ είναι με έναν τρόπο, ένας από τους ανθρώπους που έφτιαξαν το θέατρο όπως το ξέρουμε σήμερα. Όμως ακόμη περισσότερο ήταν, σαν ύπαρξη, η ενσάρκωση της ποίησης. Δυστυχώς, δεν τον χωρούσε ο καιρός του. Το υπαρκτό πρόσωπο, είτε είναι ιστορικό είτε όχι, έχει τη δική του ζωή, στην οποία πρέπει να ανατρέξεις για να αντλήσεις πληροφορίες. Πρέπει σιγά-σιγά να κατοικήσεις στον κόσμο του. Πρέπει να δεις τις κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες ζούσε και να εμπνευστείς από όλα αυτά. Στο φανταστικό πρόσωπο που κατασκευάζεις εσύ, πρέπει όλα αυτά να εφευρεθούν. Σε κάθε περίπτωση όμως, εσύ, ο ηθοποιός, θα δώσεις το σώμα σου και τη σκέψη σου για να ζωντανέψεις τον άνθρωπό σου στη σκηνή.

Σύμφωνα με το «Θέατρο της Σκληρότητας» του Αντονέν Αρτώ, η θεατρική πράξη δεν πρέπει να περιορίζεται σε ένα σκηνικό δρώμενο μπροστά από ένα παθητικό ακροατήριο, αλλά πρέπει να αφυπνίζει τη συνείδηση και τα αισθήματα των ανθρώπων ως μία πνευματική θεραπεία. Πόσο κοντά στη δική σας θεώρηση είναι αυτό το αξίωμα;

Το θέατρο αποτελεί-είναι μια πράξη κοινωνική, είναι μια πράξη πνευματικής αντίστασης που συμβάλλει στην εξέλιξη του πολιτισμού. Αμφιβάλλει, αμφισβητεί και διεκδικεί, στο όνομα της σκέψης των ανθρώπων. Μόνον αυτό πρέπει να κάνει η τέχνη. Και φυσικά αυτό μπορεί να το κάνει με πολλούς τρόπους, αστείους, συγκινητικούς, διασκεδαστικούς ή τρυφερούς.

Ο Αρτώ έχει μια τραγική προσωπική ιστορία. Το 1938 χαρακτηρίζεται επισήμως ως «παράφρων» και οδηγείται διά της βίας στο ψυχιατρείο, στο οποίο θα παραμείνει έγκλειστος για εννέα χρόνια. Την τελευταία μόνο χρονιά, θα υποβληθεί σε περισσότερα από 51 ηλεκτροσόκ. Οι ψυχικές ασθένειες πιστεύετε παραμένουν και σήμερα ταμπού; Μπορεί τα ηλεκτροσόκ να έχουν ασφαλώς καταργηθεί, αλλά μιλάμε σήμερα ανοιχτά για τις ψυχικές νόσους;

Είμαστε μια κοινωνία που έχει χάσει τα λογικά της εδώ και πολλά πολλά χρόνια. Αν πιστεύεις ότι έτσι και «σηκώσεις» το Ευρωπαϊκό θα ζήσεις μια καλύτερη ζωή, θα φτάσεις μετά από λίγα χρόνια σε πέντε μνημόνια και θα χρωστάς για πέντε ζωές στις τράπεζες. Αυτοί οι «μάγκες» που κάθε εβδομάδα σκοτώνουν μια γυναίκα ήταν όλοι πολύ καλά παιδιά. Το πρόβλημα δεν ήταν ποτέ «οι διαφορετικοί». Το πρόβλημα είναι η υποκριτική κοινωνία που τους χαρακτηρίζει διαφορετικούς.

Στην εποχή της πανδημίας, οι τέχνες μάς κράτησαν συντροφιά περισσότερο από ποτέ, έστω και με τη μορφή της κατ’ οίκον ψυχαγωγίας. Εσείς στο σπίτι σας τι ακούσατε και τι είδατε περισσότερο αυτό το διάστημα;

Μουσική, τυράκι, βιβλία, κρασάκι, ποίηση, μπριζολάκι, παρέα, γλυκάκι παρέα, ταινίες, μακαρονάδες, ξανά βιβλία… και πάλι από την αρχή.

Φέτος σας βλέπουμε σε δύο τηλεοπτικές σειρές. Είναι μια ευχάριστη στιγμή, τόσο για εσάς τους ηθοποιούς όσο και για το κοινό, η επιστροφή της ελληνικής τηλεόρασης από τα reality στη μυθοπλασία; Πιστεύετε ότι θα έχουμε την τύχη να κρατήσει αυτό για καιρό ακόμα;

Ευτυχώς, έχω αυτές τις δύο μικρές συμμετοχές στο «Μόλις Χθες» και στη «Σκοτεινή Θάλασσα», ώστε να μπορώ να επιβιώνω. Στη μυθοπλασία, ακόμα και να μην είναι μια σειρά εξαιρετική, είναι ωστόσο μια ιστορία, ένα παραμύθι. Τα ριάλιτι ξυπνούν στους ανθρώπους τον χειρότερό τους εαυτό. Τα ριάλιτι όμως πάντα θα μας νικούν, διότι στην ανταγωνιστική και υποκριτική κοινωνία που έχουμε φτιάξει, ο κόσμος έχει ανάγκη από αρένα και αίμα. Γι’ αυτό και εμείς πρέπει να ξανακαλέσουμε τον κόσμο στο θέατρο και να του δείξουμε ότι μιλάμε για τα προβλήματά του, μιλάμε για μια καλύτερη κοινωνία.