Πάρις Μηλίτσης: Πηγή έμπνευσης είναι οι άνθρωποι και οι πράξεις τους - Free Sunday
Πάρις Μηλίτσης: Πηγή έμπνευσης είναι οι άνθρωποι και οι πράξεις τους

Πάρις Μηλίτσης: Πηγή έμπνευσης είναι οι άνθρωποι και οι πράξεις τους

Ένα ταξίδι στον χρόνο και τον τόπο, ένα οδοιπορικό σκέψεων, συναισθημάτων, εικόνων, αλλά και μεγάλων ανατροπών είναι το «Αραπιάν Τσαρσί-Αθήνα» του Πάρι Μηλίτση που κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Πρόκειται για ένα δυνατό κοινωνικό μυθιστόρημα, το οποίο διαδραματίζεται στο σήμερα, έχει όμως και ιστορικά στοιχεία από την εποχή της καταστροφής της Σμύρνης. Άλλωστε από την Μικρά Ασία, εκατό χρόνια πριν, ξεκινούν τη δράση τους οι τρεις γυναίκες που γέννησε η φαντασία του συγγραφέα, τα μυστικά των οποίων παραδίδονται στη δίνη του χρόνου, όχι όμως και στη λήθη του. Θα χρειαστεί ένας αιώνας για ν’ αρχίσει να βγαίνει στο φως η αλήθεια. Με όποιο τίμημα…

 

Ποια είναι τα βασικότερα μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από το μυθιστόρημά σας «Αραπιάν Τσαρσί-Αθήνα»;

Σύμφωνα με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Κώστα Καζάκο, ένα έργο για να αγαπηθεί από το κοινό πρέπει να είναι «χρήσιμο, όμορφο και ενδιαφέρον».  Η ανυπαρξία μηνυμάτων ή βαθύτερων νοημάτων το καθιστά ατελές και του στερεί το χαρακτηριστικό της χρησιμότητας. Έχοντας αυτό κατά νου, από την αρχή της συγγραφής έδωσα μεγάλη έμφαση στα μηνύματα, γι’ αυτό μέσω των χαρακτήρων του βιβλίου, προσπάθησα να μεταφέρω στον αναγνώστη κάποιες σκέψεις μου για τις ανθρώπινες σχέσεις, τον έρωτα, την αγάπη, την ειρήνη, την αναζήτηση της ευτυχίας, τον σκοπό της ζωής, τον φόβο του θανάτου. Η προσωπική μου ανάγκη να εξωτερικευτούν αυτοί οι προβληματισμοί και να μεταφερθούν στον αναγνώστη ήταν που δημιούργησε τους ήρωες και τις ιστορίες τους και όχι το αντίθετο. Σκοπός μου δεν ήταν να τον κατευθύνω, αλλά να τον ταξιδέψω σε έναν κόσμο μέσα στον οποίο θα καταλάβει τη δική του θέση και θα έχει τη δική του άποψη. Για να το πετύχω αυτό, προσπάθησα να του περιγράψω την ίδια αλήθεια από διαφορετικές οπτικές γωνίες, αφήνοντάς τον ελεύθερο να κάνει τις δικές του επιλογές.

Και πώς προέκυψε ο τίτλος που παραπέμπει κατευθείαν σ’ ένα οδοιπορικό, μεταξύ τόπων αλλά και χρόνων;

Αρχικά ο τίτλος ήταν “Σχέσεις” στη συνέχεια “Μυστικά” και μετά  ακολούθησαν και άλλοι. Το “Αραπιάν Τσαρσί - Αθήνα” επιλέχτηκε γιατί παραπέμπει σε οδοιπορικό, μέσω του οποίου ο αναγνώστης ξεκινά μαζί με την κεντρική ηρωίδα ένα ταξίδι στον χρόνο, τον χώρο και την ιστορία. Πρόκειται για ένα ταξίδι εικόνων, συναισθημάτων και σκέψεων με αφετηρία το Αραπιάν Τσαρσί, μια σκεπαστή αγορά της Σμύρνης του 1922, όπου είχε την επιχείρησή του ο πατέρας της κεντρικής ηρωίδας, και καταλήγει στην Αθήνα του 2015.  Χωρίζεται σε δύο μέρη, στο ιστορικό και το κοινωνικό. Το ιστορικό εκφράζεται μέσω ενός ημερολογίου, στο οποίο η κεντρική ηρωίδα περιγράφει τη Σμύρνη πριν και κατά τη διάρκεια της καταστροφής, τα συναισθήματά της, τη διαφυγή και τη ζωή της στην Ελλάδα. Το κοινωνικό μέρος διαδραματίζεται στο σήμερα και κατά κύριο λόγο παρακολουθεί τη ζωή των απογόνων της, καθώς και κάποιων ατόμων που σχετίζονται με αυτή. Πρόκειται για ένα βιβλίο με πολλές ανατροπές και με σταδιακή αποδόμηση των αρχικών δεδομένων. Ο αναγνώστης θα διαβάσει περισσότερο για τα συναισθήματα και στις προθέσεις των ηρώων παρά για τις πράξεις τους. Πρωταρχικός μου στόχος ήταν να τον κάνω να ξεχάσει ότι διαβάζει και να αισθανθεί ότι ταξιδεύει.

Το βιβλίο σας περιγράφει τη ζωή πολλών διαφορετικών χαρακτήρων. Ποιος από όλους παίζει τον πιο καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής και γιατί;

Οι χαρακτήρες είναι πράγματι πολλοί: φοιτητές, καθηγητές πανεπιστημίου, αστυνομικοί, πρόεδροι και διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων, τρομοκράτες, μαφιόζοι, σύζυγοι, μητέρες, ερωμένες. Καθένας από αυτούς ζει στον δικό του κόσμο και έχει τη δική του προσωπική ιστορία. Οι καταστάσεις που δημιουργούνται είναι κι αυτές πολλές και η πλοκή μεγάλη. Τον πιο καθοριστικό ρόλο έχει η Σοφία Αϊβαζόγλου, μια δεκαοκτάχρονη πλούσια Σμυρνιά, η οποία δε ζει τη δική της ζωή, αλλά μια ζωή που διαμορφώνεται από τα ιστορικά γεγονότα του τόπου και της εποχής της. Έχει το δικό της μυστικό και μαζί με τα μυστικά δύο άλλων γυναικών πλέκουν γύρω τους έναν ιστό, αναγκάζοντας τους υπόλοιπους χαρακτήρες του βιβλίου να αλληλοεπιδράσουν μεταξύ τους και να ενταχθούν σε μια ολότητα. Οι κρυφές σχέσεις συγγένειας, τα πάθη, τα όνειρα που απαιτούν επίμονα να πραγματοποιηθούν και η αναζήτηση του εύκολου χρήματος φέρνουν κοντά ανθρώπους που αρχικά δείχνουν να είναι ετερόκλητοι μεταξύ τους. 

Και ποιος από όλους τρέφει τη μεγαλύτερη συμπάθειά σας;

Μου είναι δύσκολο να ξεχωρίσω κάποιον συγκεκριμένα. Συνδέθηκα περισσότερο με τους ήρωες εκείνους που προσπαθούν να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους, καθώς και με εκείνους που θέλουν να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους. Ξεχωρίζω έναν άριστο φοιτητή, δεξιοτέχνη στην κλασική κιθάρα που ονειρεύεται και αγωνίζεται για μια καλύτερη κοινωνία· έναν αστυνομικό που μέσω της απόκτησης μόρφωσης αναζητά να ξεφύγει από τους περιορισμούς που θέτει η κοινωνική του τάξη· μια σύζυγο και μητέρα που έρχεται αντιμέτωπη με τον θάνατο, τη μεγαλύτερη πρόκληση που μπορεί να αντιμετωπίσει άνθρωπος· μια κοπέλα που βρίσκει ικανοποίηση καταστρέφοντας συναισθηματικά τους άνδρες, ενώ στην πραγματικότητα προσπαθεί να επουλώσει πληγές της εφηβείας της. 

Τι σας έκανε να ανοίξετε, έπειτα από καιρό, το συρτάρι, να ανασύρετε μια παλαιότερη ιστορία και να την διανθίσετε, γράφοντας τελικά το συγκεκριμένο βιβλίο;

Η αίσθηση ότι εκείνη η ιστορία δεν ήταν αρκετή από μόνη της να εκφράσει όλα όσα είχα μέσα μου και κυρίως όλα όσα υπήρχαν στον εξωτερικό μου κόσμο. Η απομόνωση και η καταγραφή μιας και μόνο ιστορίας, μέσα σε μια πολύπλοκη και συνεχώς εξελισσόμενη κοινωνία, μου έκανε να αντιληφθώ ότι η πρώτη μου απόπειρα μπορεί μεν να είχε το βάθος που ήθελα, δεν είχε όμως το απαιτούμενο πλάτος. Έτσι γεννήθηκε μέσα μου η ανάγκη να διευρύνω την οπτική μου και να παρουσιάσω στον αναγνώστη κάτι πολύ μεγαλύτερο, ποσοτικά και ποιοτικά, που να σχετίζεται με περισσότερους ανθρώπους και καταστάσεις. Ακριβώς όπως συμβαίνει και στην πραγματικότητα, όπου η ζωή κάποιου, ηθελημένα ή μη, περιπλέκεται με τις ζωές των άλλων. Οι νέες ιστορίες που πρόσθεσα και οι καινούργιοι ήρωες που δημιουργήθηκαν, μου έδωσαν την ευκαιρία να παρουσιάσω με περισσότερη ευκολία τις ανθρώπινες σχέσεις και κάποιους πολιτικούς, φιλοσοφικούς και υπαρξιακούς προβληματισμούς που εκείνη τη συγκεκριμένη περίοδο έπαιζαν σημαντικό ρόλο στη ζωή μου. 

Έχετε γράψει σχολικά βοηθήματα. Πότε έγινε η πρώτη ολοκληρωμένη λογοτεχνική απόπειρα, ποια ανάγκη ήρθε να καλύψει και τι αισθανθήκατε μόλις γράψατε το πολυπόθητο «τέλος»;

Η συγγραφή των λογοτεχνικών βιβλίων προϋπήρχε μέσα μου αρκετά  χρόνια αυτής των σχολικών βοηθημάτων και βρήκε την πρώτη διέξοδο σε ένα βιβλίο που εξέδωσα με ψευδώνυμο το 2001 μέσω ενός πολιτιστικού συλλόγου. Ακολούθησαν τα σχολικά βοηθήματα και κατά καιρούς, αραιά και που, κάποιες λογοτεχνικές απόπειρες. Γενικότερα η λογοτεχνία άρχισε να αποκτά έναν πιο σαφή ρόλο στη ζωή μου και να έχω απαιτήσεις και προσδοκίες από αυτή, μόνο όταν αποφάσισα να ασχοληθώ πιο συστηματικά και οργανωμένα μαζί της. Σε γενικές γραμμές θα έλεγα ότι το ένα είδος γινόταν παράλληλα με το άλλο και ότι αυτό λειτούργησε δημιουργικά, γιατί η μία δράση βοηθούσε την άλλη και δεν την αντιμαχόταν. Η συγγραφή λογοτεχνικών βιβλίων ήρθε να καλύψει μια δισδιάστατη εσωτερική ανάγκη. Η πρώτη της διάσταση ήταν αυτή της έκφρασης, μέσω της οποίας σκέψεις, προβληματισμοί και συναισθήματα ζωντάνεψαν από μόνα τους και κάποια μέρα απαίτησαν να αποτυπωθούν πάνω σε ένα κομμάτι χαρτί. Η δεύτερη είχε να κάνει με το αποτέλεσμα, το κείμενο, τον γραπτό λόγο δηλαδή που ζητούσε επίμονα να μοιραστεί με άλλους ανθρώπους. Σχετικά με το πολυπόθητο «τέλος», όχι μόνο την πρώτη φορά αλλά και κάθε φορά η λέξη αυτή συνοδεύεται από ένα συναίσθημα πληρότητας που με ακολουθεί για μέρες. Ασχολούμαι με τα συνηθισμένα και τα καθημερινά και ξαφνικά το συναίσθημα αυτό ξυπνά μέσα μου και κάνει τον κόσμο γύρω μου να δείχνει ακόμη πιο όμορφος.  

Τι μπορεί ν’ αποτελέσει πηγή έμπνευσης για εσάς και ποιο είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο, το οποίο καλείστε να ξεπεράσετε κάθε φορά που γράφετε;

Πηγή έμπνευσης είναι οι άνθρωποι και οι πράξεις τους. Μου αρέσει να παρατηρώ αγνώστους, να αναλύω τις κινήσεις τους, να διαβάζω τα μάτια τους όταν τους συναντώ στον δρόμο, να πλάθω ιστορίες για εκείνους μέσα στο μυαλό μου. Κυρίως προσπαθώ να μπω μες στον ψυχισμό τους και να μαντέψω τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Με συναρπάζει το γεγονός ότι κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του τρόπο που αντιμετωπίζει τον κόσμο και δίνει τη δική του ερμηνεία στα γεγονότα που συμβαίνουν  γύρω του. Έτσι, ενώ η αλήθεια είναι μία, ο καθένας φτιάχνει τη δική του αλήθεια. Η αναζήτηση και η περιγραφή αυτών των διάφορων προσωπικών εκδοχών της αλήθειας είναι για εμένα μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης. Τα εμπόδια κατά τη διάρκεια της συγγραφής είναι πολλά. Κάποια από αυτά είναι πρακτικής φύσης, όπως η έλλειψη χρόνου, οι οικογενειακές και οι κοινωνικές υποχρεώσεις, οι περισπασμοί διαφόρων τύπων, η αναβλητικότητα, η έλλειψη ή η ανεύρεση των πηγών. Το μεγαλύτερο όμως εμπόδιο που αντιμετωπίζω είναι να μείνω πιστός στο αρχικό σχέδιο που έφτιαξα στο μυαλό μου. Μέχρι στιγμής δεν το έχω καταφέρει ποτέ. Ξαφνικά από το πουθενά εμφανίζονται καινούργιοι χαρακτήρες που ακυρώνουν τις υπάρχουσες ιστορίες και επιβάλλουν νέες. Η ποσότητα και η σειρά των ιστοριών αλλάζει συνεχώς, τακτοποιούνται και ξανατακτοποιούνται μέχρι τελικά αυτές που έμειναν να βρουν από μόνες τους τη θέση που τις ταιριάζει. Το δικαιολογώ αυτό στον εαυτό μου λέγοντάς του ότι είναι απολύτως φυσιολογικό, γιατί στην πραγματική ζωή επικρατεί χάος και σε κάθε στιγμή διαδραματίζονται άπειρα συμβάντα, τα οποία αν τα συνδέσουμε με διαφορετικό τρόπο μεταξύ τους ή με τον ίδιο τρόπο αλλά με άλλη ψυχική διάθεση, θα φτιάξουμε τελείως διαφορετικές ιστορίες. Οπότε, με βάση αυτή τη λογική, καταφέρνω να εκλογικεύσω το συγκεκριμένο εμπόδιο και να αντιμετωπίσω τα καινούργια στοιχεία ως πρόκληση για να τα προσδώσω σχήμα και μορφή και να τα αποτυπώσω πάνω στο χαρτί.

Υπάρχει κάποιο βιβλίο το οποίο θα θέλατε να είχατε γράψει εσείς και αν ναι, ποιο είναι αυτό;

Θαυμάζω πολλούς συγγραφείς: Καζαντζάκη, Μαρκές, Σαραμάγκου, Καμύ, Κάφκα, Τολστόι. Οποιοδήποτε βιβλίο, από οποιονδήποτε από αυτούς, θα ήταν τιμή μου να το είχα γράψει εγώ.

Τι θα συμβουλεύατε όποιον θέλει να αρχίσει να γράφει αλλά δεν ξέρει από πού να το πιάσει;

Με πολλές λέξεις θα του έλεγα: Γράφε συχνά, αν είναι δυνατόν κάθε μέρα, γιατί το γράψιμο είναι μια δεξιότητα που βελτιώνεται με την πρακτική. Όσο περισσότερο γράφεις, τόσο καλύτερος θα γίνεσαι. Διάβαζε πολύ και όχι μόνο θέματα που σε ενδιαφέρουν και σε αφορούν. Ανάλυε το στυλ των συγγραφέων που διαβάζεις και προσπάθησε να μάθεις από αυτούς. Όρισε ρεαλιστικούς στόχους, όπως να γράφεις έναν συγκεκριμένο αριθμό λέξεων την ημέρα ή να ολοκληρώνεις έναν αριθμό σελίδων μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Πίστεψε στον εαυτό σου και στις ικανότητές σου, γιατί το γράψιμο είναι μια δύσκολη διαδικασία και μερικές φορές αρκετά αποθαρρυντική. Μοιράσου την εργασία σου με άλλα άτομα και αναζήτησε την εποικοδομητική κριτική, γιατί μπορεί να σε βοηθήσει να βελτιωθείς. Κάνε πολλές αναθεωρήσεις και διορθώσεις στα γραπτά σου. Με λίγες λέξεις θα του έλεγα: Ξεκίνα και απόλαυσέ το. Το γράψιμο είναι ένα ταξίδι που το απολαμβάνουν δύο και σε διαφορετικό χρόνο ο καθένας: ο συγγραφέας και ο αναγνώστης. Ο δεύτερος θα το απολαύσει μόνο αν το έχει απολαύσει ο πρώτος.

Ταυτότητα βιβλίου

ΑΡΑΠΙΑΝ ΤΣΑΡΣΙ ΑΘΗΝΑ Εξώφυλλο min

Τίτλος: Αραπιάν Τσαρσί-Αθήνα
Συγγραφέας: Πάρις Μηλίτσης
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Σειρά: Ελληνική λογοτεχνία
Είδος: Μυθιστόρημα
Σελίδες: 472

Λίγα λόγια…

… για την πλοκή

Ο πρόεδρος ενός πολυεθνικού ομίλου κάνει προσπάθειες για να αποφύγει τη διάλυση της οικογένειάς του. Βρίσκει τρόπους για να επιστρέψει ο γιος του στην Ελλάδα και προβαίνει σε σημαντικές αποκαλύψεις σχετικά με το παρελθόν του.

Ένας καθηγητής πανεπιστημίου, σύζυγος και πατέρας δύο παιδιών, γνωρίζει μια όμορφη φοιτήτρια και έρχεται αντιμέτωπος με το δίλλημα της απιστίας.

Μια σύζυγος προσβάλλεται από μία ανίατη αρρώστια. Ο κόσμος της καταρρέει και μόνο όταν έρχεται αντιμέτωπη με διάφορα υπαρξιακά ζητήματα καταφέρνει να ανακτήσει την ψυχική της ισορροπία.

Μια κοπέλα, που έχει κακοποιηθεί στην εφηβική της ηλικία, βρίσκει ικανοποίηση καταστρέφοντας συναισθηματικά τους άντρες που την ερωτεύονται.

Νεαροί φοιτητές προσπαθούν να αλλάξουν τον κόσμο, αδιαφορώντας για τα μέσα που χρησιμοποιούν και για τις συνέπειες των πράξεών τους.

Μια μαθήτρια του Ομήρειου Παρθεναγωγείου από την εποχή της παλιάς Σμύρνης, περιγράφει στο ημερολόγιό της τις τραγικές ημέρες της καταστροφής, κλείνοντας μέσα στις σελίδες του το δικό της μυστικό.  

Ενέργειες τρομοκρατικές, πράξεις παράνομες, ηθικά διλλήματα, όνειρα ανεκπλήρωτα, έρωτες, μίση, θάνατοι, τραυματισμοί, εγκλήματα… Και όλα αυτά συνδέονται μεταξύ τους με μεγάλα μυστικά που βαραίνουν τις ζωές των πρωταγωνιστών μέχρι τη στιγμή που θα βγουν στην επιφάνεια και θα επέλθει η λύτρωση.

… για τον συγγραφέα

 

Ο Πάρις Μηλίτσης σπούδασε στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας και στην Παιδαγωγική Ακαδημία Λάρισας. Έκανε μεταπτυχιακά στη Σχολική Ψυχολογία της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και μεταπτυχιακές επιμορφώσεις στη Συμβουλευτική και στον Επαγγελματικό Προσανατολισμό.

Θεωρεί τον εαυτό του τυχερό γιατί αυτά που σπούδασε μπόρεσε και να τα εξασκήσει. Εργάστηκε ως δάσκαλος, καθηγητής Οικονομικών και Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

Έγραψε σχολικά βοηθήματα για μαθητές Λυκείου, ένα παιδικό μυθιστόρημα και  μυθιστορήματα για ενήλικες.

Πιστεύει πως αυτή η ποικιλία γνώσεων και επαγγελμάτων λειτούργησε δημιουργικά μέσα του.