Ανδρέας Κωνσταντινίδης: «Το θεατρο τους χωράει όλους»

Το ανατρεπτικό έργο του Pedro Lemebel, για την αποδοχή της διαφορετικότητας, από τον συγγραφέα που έγινε η φωνή όλων των καταπιεσμένων, των περιθωριοποιημένων, όλων των αδικημένων, ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε μια τολμηρή παράσταση που σκηνοθετεί η Άννα Βαγενά. Το «Φοβάμαι, ταυρομάχε» περιγράφει τη σχέση που γεννιέται ανάμεσα σ’ έναν μεσήλικα ομοφυλόφιλο και έναν νεαρό φοιτητή, μέλος επαναστατικής οργάνωσης, επί δικτατορίας Πινοσέτ. Την ίδια στιγμή παρακολουθούμε και ένα ακόμη ζευγάρι, το οποίο εκφράζει έναν τελείως διαφορετικό κόσμο, τον Πινοσέτ και τη γυναίκα του. Ο Ανδρέας Κωνσταντινίδης υποδύεται τον Πινοσέτ και μας λέει περισσότερα για την παράσταση.

Υποδύεστε τον δικτάτορα Πινοσέτ, ο οποίος ευθυνόταν για περισσότερους από 3.000 θανάτους και τον βασανισμό 29.000 ανθρώπων στη Χιλή. Πώς προσεγγίσατε τον ρόλο σας και τι μάθατε μελετώντας τον;

Αρχικά, αφού πρόκειται για μια υπαρκτή προσωπικότητα, μπήκα στο διαδίκτυο για να συλλέξω πληροφορίες. Είδα πολλές φωτογραφίες του και βίντεο με ηχητικά ντοκουμέντα από την πολιτική του πορεία, διάβασα σχετικά για τη ζωή του, τα αποτρόπαια εγκλήματα που έκανε ως και το παράδοξο ατιμώρητο τέλος του μέχρι τα βαθιά του γεράματα. Η προσέγγιση του ρόλου από γραφής του Λεμεμπέλ και της σκηνοθετικής καθοδήγησης της Άννας Βαγενά αποδόθηκε με ένα «σχήμα» χαρακτήρα που ακροβατεί ταυτόχρονα στο ρεαλισμό, στο σουρεαλισμό, στη σοβαρότητα και τη σάτιρα ενός αυστηρού, επιβλητικού, νευρικού, μέσα από το πάθος του για εξουσία και όραμα αμείλικτου δικτάτορα, που όμως σε αυτή την περίπτωση καταδυναστεύεται από την ίδια του την σύζυγο !

Στον αντίποδα έχουμε έναν επαναστάτη φοιτητή και έναν μεσήλικα ομοφυλόφιλο, ο οποίος εκ πρώτης όψεως δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την πολιτική. Η συνάντησή τους όμως και η σχέση τους θα αλλάξει τη ζωή και των δύο. Είναι κινητήριος δύναμη ο έρωτας, μπορεί να μας μεταμορφώσει;

Πράγματι, έχουμε τη συνάντηση δύο εντελώς ετερόκλητων ανθρώπων, τόσο διαφορετικών ηλικιακά και πνευματικά που, ωστόσο, ο έρωτας και η αγάπη που αναπτύσσεται μεταξύ τους, τους ενώνει και τους διαμορφώνει. Σαφώς ο έρωτας είναι κινητήριος δύναμη που μπορεί να σε γιγαντώσει ή και να σε ρίξει στα Τάρταρα… Είναι το συναίσθημα που μπορεί να σε κάνει να απαρνηθείς, να θυσιάσεις, να ξεχάσεις, να λειτουργήσεις χωρίς τη λογική και να ανακαλύψεις στοιχεία του χαρακτήρα σου που ποτέ δεν πίστευες πως διαθέτεις.

Στο έργο, ο Λεμεμπέλ αποδομεί αριστουργηματικά το δικτατορικό καθεστώς αλλά και κάθε μορφή απολυταρχικής εξουσίας. Ποια, θεωρείτε, ότι είναι η κινητήριος δύναμη που μας φέρνει πιο κοντά στην αλλαγή, σε έναν κόσμο καλύτερο; Αλλάζει από γενιά σε γενιά ή είναι πάντα η ίδια;

Η αγάπη για τον συνάνθρωπο και η ελπίδα για μια δημοκρατία με την πραγματική της έννοια και τις αξίες της. Την ελευθερία σε όλες τις μορφές της, στον λόγο, στην κοινωνική ισότητα, για μια κοινωνία που η εξουσία πηγάζει από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντα του σε ένα κράτος δικαίου, που σέβεται τη διαφορετικότητα, που δεν ανέχεται οποιαδήποτε μορφή βίας και καταπίεσης των δικαιωμάτων των ανίσχυρων, που έχει κανόνες που προέρχονται από την παιδεία, την οικογένεια. Μπορεί να αλλάζει από γενιά σε γενιά γιατί οι συνθήκες διαμορφώνονται, αλλά επί της ουσίας η ανάγκη της ισότητας και της ελευθερίας είναι αξίες διαχρονικές, αμετάβλητες στον χρόνο μέχρι σήμερα.

Σε ποια σημεία η παράσταση αυτή μπορεί να ακουμπήσει στο «σήμερα», τι την καθιστά επίκαιρη;

Το έργο αναφέρεται στον έρωτα, στην αγάπη, στον αγώνα για διεκδίκηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όλα αυτά τα στοιχεία ζωής είναι επίκαιρα. Οι λαοί ανά τον κόσμο συνεχίζουν να αγωνίζονται με διαμαρτυρίες, απεργίες, πορείες, με συγκρούσεις, με απώλειες, με θρήνο για ένα καλύτερο αύριο. Υπάρχει ένα σημείο που ο Πινοσέτ εκφράζει την απέχθειά του για την ποίηση και τους καλλιτέχνες που θυμίζει την ελληνική απαξίωση της κυβέρνησης μας στον καλλιτεχνικό κλάδο από την περίοδο της καραντίνας, μέχρι το πρόσφατο «απολυτήριο λυκείου» που προκάλεσαν την αντίδραση μας με πορείες και απεργίες.

Το «Φοβάμαι, Ταυρομάχε» του Λεμεμπέλ είναι ένας ύμνος στον άνθρωπο και τους αγώνες για ελευθερία. Ο Πινοσέτ δεν πλήρωσε για τα εγκλήματά του, αντίθετα πέθανε πλήρης ημερών, ενώ στην κηδεία του παρέστησαν χιλιάδες Χιλιανοί. Έχουμε την τάση να ξεχνάμε ό,τι μας τραυματίζει;

Όταν διάβασα για τη ζωή του Πινοσέτ, αυτό ήταν που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση από όλα. Πως αυτός ο άνθρωπος που προκάλεσε τόσα εγκλήματα κατάφερε να πεθάνει στα βαθιά του γεράματα χωρίς να καταδικαστεί ποτέ. Δε νομίζω ότι ξεχνάμε ακριβώς ό,τι μας τραυματίζει αλλά πολλές φορές χειραγωγούμαστε και καθοδηγούμαστε από τα ΜΜΕ που και αυτά είναι φερέφωνα πολιτικοοικονομικών συμφερόντων με σκοπό να προκαλέσουν ιστορική «αμνησία».

Πρόκειται όμως και για ένα κείμενο για την αποδοχή της διαφορετικότητας. Είμαστε ανοιχτή σαν κοινωνία στο διαφορετικό ή παρά τις όποιες κινήσεις παραμένουμε βαθιά συντηρητικοί;

Αν εστιάσουμε στη δική μας κοινωνία, την ελληνική, όχι δεν πιστεύω ότι είμαστε ακόμα ανοιχτοί στην διαφορετικότητα, αλλά σίγουρα έχουμε εξελιχθεί αρκετά από προηγούμενες δεκαετίες. Δυστυχώς, παρά τις πολλές προσπάθειες που γίνονται για την αποδοχή της μέσα από παγκόσμια κινήματα, υπάρχει ακόμα πολύς συντηρητισμός ή ρατσισμός που δυστυχώς ξεκινάει ήδη από το σχολείο.

Σε τόσο τρικυμιώδεις καιρούς, το θέατρο μπορεί ν’ αποδειχθεί το καταφύγιό μας ή και ο… καθρέφτης μας;

Πάντα το θέατρο είναι καταφύγιο ψυχαγωγίας για τους ανθρώπους σε πολύ χαλεπούς καιρούς μέχρι σήμερα, αρκεί να το επιλέξει. Το θέατρο τους χωράει όλους, δεν κάνει διακρίσεις φυλετικές, ταξικές, πολιτισμικές. Σε ταξιδεύει, σε κάνει να ξεχάσεις, να συγκινηθείς ή να γελάσεις, να προβληματιστείς. Είναι σίγουρα αντικατοπτρισμός της ζωής και πολλές φορές ο θεατής ταυτίζεται με τον ρόλο ή την ιστορία που παρακολουθεί. Είναι όμως καταφύγιο και για τον ηθοποιό μέσα στο οποίο εκφράζεται, εκτονώνεται και λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά.

Εσείς τι αισθάνεστε κάθε φορά που ανεβαίνετε στη σκηνή;

Εγώ, κάθε φορά που ανεβαίνω στη σκηνή, με κατακλύζουν πολλών διαφορετικών ειδών συναισθήματα. Αισθάνομαι σα να περνάω σε μία μαγική διάσταση και ζω δύο ζωές ταυτόχρονα. Αυτήν του ηθοποιού που αγωνιά αν η αστεία ατάκα που θα πει θα «περάσει» ή εάν θα καταφέρει να συγκινήσει τους θεατές, και την άλλη, τη ζωή του ρόλου που υποδύομαι. Του ανθρώπου που δεν είμαι εγώ, που είναι κάποιος άλλος μέσα από το δικό μου σώμα και εκφραστικά μέσα, ενός άλλου που βιώνω το συναισθηματικό κόσμο του και στιγμές της ζωής του όσο αυτός ζει στον θεατρικό χρόνο του.

Ταυτότητα παράστασης

«Φοβάμαι, ταυρομάχε»

Βασισμένο στο μυθιστόρημα «Φοβάμαι, ταυρομάχε» του Pedro Lemebel (Πέδρο Λεμεμπέλ), εκδόσεις Καστανιώτη 2021

Μετάφραση: Κώστας Αθανασίου (Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ 2021)

Θεατρική προσαρμογή - Σκηνοθεσία: Άννα Βαγενά

Στον ρόλο της Τρελής ο Νίκος Αρβανίτης

Παίζουν:

Σταμάτης Μπάκνης

Μικαέλα Δανά

Έλενα Μεντζέλου

και ο Ανδρέας Κωνσταντινίδης

Θέατρο «Μεταξουργείο», Ακαδήμου 14, Μεταξουργείο, τηλ.: 210 5234382