Ένα βιβλίο για τη σημασία και τη σωτηρία του Εθνικού Κήπου

Παρουσίασε το έργο του πριν από μερικές ημέρες στην κατάμεστη αίθουσα της Παλαιάς Βουλής, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου.

«Νεαρέ, ψάξε, ψάξε παντού, δεν υπάρχει τίποτα», με αυτή την προτροπή του πρώην διευθυντή του Εθνικού Κήπου Ηρακλή Παπαθεοδώρου το 1956 ο τότε απόφοιτος της Γεωπονικής Σχολής Νικόλαος Ταμβάκης άρχισε να ψάχνει όχι μόνο βιβλιογραφικά δεδομένα αλλά κάθε στοιχείο γραπτό ή άλλο τεκμήριο που αφορούσε τον Εθνικό Κήπο. Καθώς η βιβλιογραφία ήταν ανύπαρκτη, ο ίδιος δημιούργησε τη δική του γνώση μελετώντας αδιάκοπα και άοκνα την κηποτεχνία, τη χλωρίδα, την πανίδα, την ιστορική σημασία και τη θέση του σημαντικού πνεύμονα πρασίνου στο αστικό τοπίο της Αθήνας. Εξήντα ολόκληρα χρόνια ερευνούσε, σημείωνε, φωτογράφιζε και ξετύλιγε λίγο λίγο και αργά τη σημαντικότητα του Εθνικού μας Κήπου. Το 2005 ο Γιάννης Κωστόπουλος, ιδρυτής της Εταιρείας Φίλων του Εθνικού Κήπου, αναγνώρισε την αστείρευτη πηγή πληροφοριών του Νικόλαου Ταμβάκη και τον ενθάρρυνε να εκδώσει ένα βιβλίο. 

Ο Γιάννης Κωστόπουλος και η Εταιρεία Φίλων του Εθνικού Κήπου ανέλαβαν το κόστος του εκδοτικού εγχειρήματος και τη συγκέντρωση των πολύτιμων αυτών γνώσεων σε μία πολυτελή έκδοση με τίτλο «Εθνικός Κήπος: Ένας τόπος με μακρά κηποτεχνική ιστορία». «Όλη μου τη ζωή έψαχνα και κατέγραφα. Μην αφήσεις να τα πάρει ο άνεμος, μου είπε ο Γιάννης Κωστόπουλος» σημείωσε συγκινημένος ο συγγραφέας κατά την παρουσίαση του βιβλίου του.

Σε αυτή τη χρονική συγκυρία που ο Εθνικός Κήπος φαίνεται να είναι θύμα εγκατάλειψης και αδιαφορίας, οι αντιδράσεις και οι διαμαρτυρίες των Αθηναίων ολοένα και πληθαίνουν, καθώς χάνεται σταδιακά ένα ιστορικό μνημείο άρρηκτα συνδεδεμένο με την ομορφιά της Αθήνας και εξαιρετικά μεγάλης βοτανικής σημασίας. Το βιβλίο του Νικόλαου Ταμβάκη έρχεται σαν δώρο, προκειμένου οι αρμόδιοι να επιχειρήσουν μια επανεκκίνηση της φροντίδας του, που σήμερα μοιάζει ανύπαρκτη.

Η αστείρευτη γνώση του κ. Ταμβάκη και η εικόνα εγκατάλειψης του Εθνικού Κήπου περιγράφηκε με γλαφυρότητα από τη δημοσιογράφο Μαρία Καραβία, υπογραμμίζοντας πως η αγάπη του κ. Ταμβάκη για το κόσμημα των Αθηνών ήταν τόσο μεγάλη ώστε ήρθε ακόμα και σε αντιπαράθεση με πολλούς για να υπερασπιστεί την ακεραιότητα και την ιστορική σημασία του Εθνικού Κήπου. Με τη σειρά της, η Άνα Λουένγκο, διδάκτωρ Αρχιτεκτονικής Τοπίων, επισήμανε πως «για να έχουμε οικονομική ανάπτυξη και οικολογική συνείδηση πρέπει να καταγράψουμε την ιστορία των τοπίων μας, των κήπων και των πάρκων μας, γιατί τέτοιοι κήποι συνδέουν το παρελθόν με το μέλλον», ενώ η επιμελήτρια της έκδοσης και στενή συνεργάτιδα του κ. Ταμβάκη, Ελισσάβετ Μπαργιάννη, ιδιαίτερα συγκινημένη, αναφέρθηκε στην πολυετή προσπάθειά τους να συγκεντρώσουν αυτή την πολύτιμη γνώση μέσα σε 400 σελίδες.

Παρόντες στην εκδήλωση ήταν επίσης ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Γιώργος Καμίνης, ο υπουργός Πολιτισμού κ. Αριστείδης Μπαλτάς, ο βουλευτής της ΝΔ κ. Βασίλης Κικίλιας, το Δ.Σ. της Εταιρείας Φίλων του Εθνικού Κήπου και πολλοί επιφανείς Αθηναίοι που εκφράζουν ενδιαφέρον και έντονη ανησυχία για την εικόνα που παρουσιάζει ο Εθνικός Κήπος σήμερα και ουδεμία σχέση έχει με όσα κατέγραφε επί χρόνια ο κ. Ταμβάκης. Ο πρόεδρος της Εταιρείας Φίλων του Εθνικού Κήπου κ. Μιχάλης Μαΐλλης ανακοίνωσε μάλιστα πως οι φίλοι του Εθνικού Κήπου δεν σταματούν να εργάζονται για τον πνεύμονα πρασίνου της Αθήνας και έχουν ήδη προετοιμάσει το έδαφος για τη δημιουργία μιας επιστημονικής μελέτης Βαυαρών κηποτεχνών, η οποία θα είναι ο «διαχειριστικός μπούσουλας» της σωτηρίας και επιβίωσης του Εθνικού Κήπου και η οποία θα προσφερθεί στον Δήμο Αθηναίων. 

Όπως τόνισε ο κ. Μαΐλλης: «Σε στενή συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων και τους επιστημονικούς συνεργάτες του, είμαστε σήμερα έτοιμοι να ξεκινήσουμε και να χρηματοδοτήσουμε μία μελέτη αποκατάστασης και συντήρησης του Εθνικού Κήπου, μελέτη η οποία θα γίνει με τη συνεργασία και καθοδήγηση των ειδικών αρχιτεκτόνων Τοπίου της Διοίκησης των Βαυαρικών Κήπων». Ο κ. Μαΐλλης σημείωσε μάλιστα πως έχουν ήδη εξασφαλίσει Έλληνες και Γερμανούς χορηγούς γι’ αυτό τον σκοπό, ενώ η μελέτη θα αποτελεί ταυτόχρονα και πυξίδα για τη μελλοντική διαχείριση και λειτουργία του Εθνικού Κήπου.

Όλοι όσοι παρέστησαν στην εκδήλωση εξήραν τον κ. Ταμβάκη για το μεγαλειώδες και μοναδικό έργο του, μίλησαν για τη σημασία του Εθνικού Κήπου ως ιστορικής μας κληρονομιάς, ενώ ταυτόχρονα έκρουσαν για ακόμα μία φορά τον κώδωνα του κινδύνου στον δήμαρχο Αθηναίων για τη δυσάρεστη εικόνα που παρουσιάζει ο Εθνικός Κήπος σήμερα, με σκουπίδια, φορτηγά του δήμου, γκράφιτι και απροσεξίες που έχουν οδηγήσει σε μεγάλες καταστροφές τόσο στη βιοποικιλότητα όσο και στην αρχιτεκτονική του τοπίου. Μένει να δούμε αν το βιβλίο του Νικόλαου Ταμβάκη και οι συνεχείς προσπάθειες της Εταιρείας Φίλων του Εθνικού Κήπου θα κατορθώσουν να αφυπνίσουν συνειδήσεις και να αντιστρέψουν τη σημερινή εικόνα εγκατάλειψης.