Ελένη Ανδρεάδη: «Όλοι πρέπει να δράσουμε»

H Ελένη Ανδρεάδη γράφει παιδικά βιβλία που παρακινούν τα παιδιά να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον. Τα δικαιώματα των βιβλίων της πουλήθηκαν στον μεγαλύτερο εκδοτικό της Κίνας, στην Αμερική και σε όλες τις αραβικές χώρες και μας εξηγεί ποιοι είναι οι Πράκτορες του Πλανήτη.

Οι σπουδές σας είναι εντυπωσιακές (Περιβαλλοντική Πολιτική και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ). Όπως και το βιογραφικό σας, ως στρατηγικός και περιβαλλοντικός σύμβουλος. Πώς προέκυψε η συγγραφή;

Στο πανεπιστήμιο στην Αμερική πήρα ένα μάθημα δημιουργικής γραφής. Αν και έγραφα για τον εαυτό μου, δεν είχα μοιραστεί δουλειά μου προς τα έξω μέχρι τότε. Το μάθημα μου έδωσε ενθάρρυνση και έγραψα ένα πρώτο μυθιστόρημα, που βρέθηκε στις βραχείες λίστες διαγωνισμού στην Αγγλία. Όταν πια επέστρεψα στην Ελλάδα μετά από δώδεκα χρόνια στο εξωτερικό, σκέφτηκα να συνδυάσω την περιβαλλοντική επαγγελματική ενασχόλησή μου με τη συγγραφή και κάπως έτσι προέκυψε το πρώτο μου παιδικό βιβλίο.

Γιατί, όμως, παιδική λογοτεχνία;

Στον ελεύθερό μου χρόνο έγραψα ένα πρόγραμμα βιωματικής περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για το παλιό μου σχολείο, που εφαρμόστηκε εκεί πιλοτικά. Τότε ήταν εκεί ο μικρός αδερφός μου και έβλεπα πώς μάθαιναν γενικότερα τα παιδιά γι’ αυτά τα θέματα – κάτι που μου φάνηκε βαρετό. Ήθελα να βρω έναν τρόπο να επικοινωνήσω τα περιβαλλοντικά θέματα που να είναι συναρπαστικός και να δίνει στα παιδιά αισιοδοξία για τον ρόλο τους και για το μέλλον μας. Το πρόγραμμα πήγε πολύ καλά, άρεσε στους μαθητές και βραβεύτηκε από το υπουργείο Παιδείας ως προς την καινοτομία του. Δημιούργησα την οργάνωση Πράκτορες του Πλανήτη, ώστε να το επεκτείνω και σε άλλα σχολεία. Η οργάνωση υλοποιεί περιβαλλοντικά βιωματικά προγράμματα με διαφορετικές θεματικές σε θέματα αειφορίας σε όλη τη χώρα. Ο στόχος είναι να δώσουμε στα παιδιά τα εργαλεία ώστε να συμβάλουν στη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου. Μέσα από το υλικό μας, πάνω από 10.000 παιδιά ετησίως λαμβάνουν δράση. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα στο www.planetagents.org. Το πρόγραμμα αυτό ήταν και η βάση για το πρώτο μου βιβλίο, το «Γίνε Πράκτορας του Πλανήτη» που ακολούθησε.

Το καινούργιο σας βιβλίο, «Ο Τζάστιν Γκρέι και οι Φύλακες της Γης», απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 10+. Και σε αυτό το βιβλίο τα παιδιά προσπαθούν να σώσουν τον πλανήτη, μάλιστα φτάνουν και στον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Πώς αποφασίσατε να αλλάξετε ηλικιακή ομάδα παιδιών και ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε στη συγγραφή;

Θέλησα να γράψω μια περιπέτεια που να δίνει την απάντηση στο τρελό ερώτημα «θα μπορούσε ένα παιδί στον πραγματικό κόσμο να σταματήσει την κλιματική αλλαγή; Τι θα έπρεπε να συμβεί για να γίνει κάτι τέτοιο;». Η απάντηση είναι το βιβλίο, μια περιπέτεια στις άκρες του κόσμου παρέα με τέσσερα δωδεκάχρονα. Διαβάζοντας το βιβλίο τα παιδιά θα μάθουν για την επιστήμη της κλιματικής αλλαγής, αλλά όχι με συνειδητό τρόπο, ούτε με διδακτισμό. Πληροφορίες για την κλιματική αλλαγή είναι απλώς μέρος του μυστηρίου, χρήσιμες για την επίλυσή του, εμπειρίες του ταξιδιού και μέρος του ακατόρθωτου στόχου τους. Σκοπός μου αυτή τη φορά δεν ήταν να γράψω ένα περιβαλλοντικό βιβλίο αλλά μια συναρπαστική περιπέτεια. Σκέφτηκα ότι αντί να καταφεύγουμε σε φανταστικούς εχθρούς που απειλούν τη ζωή εκατομμυρίων συνανθρώπων μας, εδώ έχουμε ένα πραγματικό πρόβλημα που κάνει ακριβώς αυτό.

Είναι τα παιδιά και η περιβαλλοντική τους εκπαίδευση η ελπίδα για έναν πιο πράσινο πλανήτη;

Πιστεύω στη σημασία της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μικρών και μεγάλων. Θεωρώ ότι η αδιαφορία είναι στις περισσότερες περιπτώσεις καθαρά έλλειψη ενημέρωσης σε βάθος σχετικά με το πόσο αυτά τα θέματα αφορούν τον καθέναν μας, την υγεία και την ποιότητα της ζωής μας, και όχι κάτι μακρινό και ξέχωρο από εμάς. Ας πάρουμε το παράδειγμα του πλαστικού – πρέπει να μειώσουμε το πλαστικό μιας χρήσης, διότι καταλήγει στη θάλασσα και στην τροφική μας αλυσίδα, στα ψάρια, ακόμα και στο θαλασσινό αλάτι. Δηλητηριάζουμε οι ίδιοι τον εαυτό μας και τα παιδιά μας, και αυτό ίσως έχει αποτύχει το περιβαλλοντικό κίνημα να το επικοινωνήσει επιτυχώς. Στο βιβλίο εστιάζω στην επίπτωση της κλιματικής αλλαγής στην υγεία των ανθρώπων, στη φτώχεια και στην ανισότητα.

Πολλοί λένε «εγώ πώς να σώσω τον πλανήτη, όταν οι βιομηχανίες μολύνουν μαζικά;». Έχουν δίκιο ή είμαστε συνυπεύθυνοι;

Δεν είναι θέμα εγώ ή εκείνοι. Όλοι πρέπει να δράσουμε, πολιτεία, εταιρείες, πολίτες. Θα βάζαμε στο φαγητό μας, στην κατσαρόλα της κουζίνας μας, δηλητήριο; Όχι βέβαια, αλλά δεν μας απασχολεί το ότι πίνουμε τον καφέ μας με καλαμάκι, το οποίο καταλήγει στη θάλασσα ή μολύνει το υπέδαφός μας, καθώς λιώνει σε χωματερές (το καλαμάκι είναι τόσο κακής ποιότητας πλαστικό, που δεν ανακυκλώνεται, και να ήθελε κάποιος). Ας κάνουμε εμείς πρώτα ό,τι μπορούμε και, ναι, φυσικά να απαιτήσουμε από πολιτεία και εταιρείες να κάνουν κι αυτοί το σωστό. Ας προσπαθήσουμε να γίνουμε υπεύθυνοι πολίτες, ας ενημερωθούμε καλά. Αλλιώς, δεν θα ξέρουμε καν τι να απαιτήσουμε.

Δώστε μια απλή οικολογική συμβουλή που ο καθένας μας θα μπορούσε να ενσωματώσει στην καθημερινότητά του.

Μια και έφερα πολλά παραδείγματα από την πλαστική ρύπανση, θα καλούσα τον καθέναν μας να αναλογιστεί τα πλαστικά απορρίμματα που δημιουργεί. Το 2050 θα έχουμε περισσότερο πλαστικό στη θάλασσα απ’ ό,τι ψάρια. Ας ζητάμε τον καφέ ή τον χυμό μας χωρίς καλαμάκι, ας κόψουμε τη χρήση πλαστικών ποτηριών και μαχαιροπίρουνων, να έχουμε εύκαιρες επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες για τα ψώνια μας και να μην αγοράζουμε πλαστικά μπουκάλια νερό. Όχι μόνο για τον πλανήτη αλλά και για εγωιστικούς λόγους. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως το εμφιαλωμένο νερό έχει μικροπλαστικά μέσα. Η δισφαινόλη Α ή αλλιώς BPA είναι επίσης κρυμμένη στα πλαστικά και έχει αποδειχθεί πως είναι βλαβερή για την υγεία – γι’ αυτό άλλωστε απαγορεύτηκε η χρήση της σε παιδικά μπιμπερό και σκεύη. Με λίγη οργάνωση, δεν είναι δύσκολο να μειώσουμε πολύ το πλαστικό μιας χρήσης για τον πλανήτη και για τη δική μας υγεία.