4 ποιητικές συλλογές

Άλντεν Νόουλαν, Χαίρομαι που είμαι εδώ, ανθολόγηση-μετάφραση-επίμετρο: Γιάννης Παλαβός, εκδ. Loggia

Μία από τις σημαντικότερες φωνές της καναδικής ποίησης και, σύμφωνα με τον Αμερικανό ποιητή Ρόμπερτ Μπλάι, «ο κορυφαίος Καναδός ποιητής του 20ού αιώνα», ο Άλντεν Νόουλαν (1933-1983), άφησε ανάγλυφο το αποτύπωμά του στα καναδικά γράμματα και παραμένει ως σήμερα, σχεδόν 40 χρόνια μετά τον θάνατό του, ένας από τους δημοφιλέστερους Καναδούς ποιητές. Γεννημένος στη Νέα Σκοτία, παρ’ ότι ανατράφηκε σε ένα αγροτικό περιβάλλον που δεν ευνοούσε την ενασχόληση με τις τέχνες, ο Νόουλαν κατόρθωσε, χάρη στη φιλομάθεια και στο ταλέντο του, να καλλιεργήσει μια ποίηση που κερδίζει τον αναγνώστη με την ανεπιτήδευτη προφορικότητα και την εμφατική κατάφασή της στη ζωή. Τα ποιήματά του, λιτά και πνευματώδη, άλλοτε αποτυπώνουν την καθημερινότητα στην καναδική ύπαιθρο και άλλοτε μιλούν, με οξυδέρκεια και χιούμορ, για την ανάγκη για δημιουργία, για τη φθορά, την απώλεια και, πάνω απ’ όλα, την αγάπη. Η συγκεκριμένη ανθολογία περιλαμβάνει σαράντα από τα αρτιότερα και γνωστότερα ποιήματά του, προσφέροντας μια αντιπροσωπευτική εικόνα του έργου του.

Νίκος Φωτόπουλος, Μέρες αδέσποτες… στο σιδερένιο νησί – Όψεις και κοινωνιολογικές προεκτάσεις της ποιητικής του Χρήστου Θηβαίου, εκδ. Μετρονόμος

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μετρονόμος το βιβλίο του ποιητή και πανεπιστημιακού Νίκου Φωτόπουλου «Μέρες αδέσποτες… στο σιδερένιο νησί – Όψεις και κοινωνιολογικές προεκτάσεις της ποιητικής του Χρήστου Θηβαίου». Πρόκειται για μία εξαιρετικά περιεκτική προσέγγιση της εικοσάχρονης κειμενικής πορείας του σπουδαίου Έλληνα τραγουδοποιού και ερμηνευτή, από το πρώτο του έργο, «Μέρες αδέσποτες» (με τους Συνήθεις Υπόπτους), μέχρι και το πιο πρόσφατο, «Σιδερένιο νησί».

Η περίοδος αυτή έχει ταξινομηθεί ερευνητικά και έχει γίνει αντικείμενο ανάλυσης και ερμηνείας με τρόπο που η προσέγγιση κινείται «σε έναν ενδιάμεσο χώρο» ανάμεσα στον επιστημονικό λόγο και την εκλαϊκευμένη επεξεργασία. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ένα «μεικτό εργαλείο» προσέγγισης, συνδυάζοντας την κοινωνιολογική ανάλυση με την ποιητική ματιά μιας ιδιαίτερης ανάγνωσης που συγκινεί αλλά και προσκαλεί τον αναγνώστη στο «ποιητικό σύμπαν» ενός ευαίσθητου δημιουργού.

Ειδικότερα, το βιβλίο αποσκοπεί:

• Στην ανάδειξη της ιδιαιτερότητας της στιχουργικής του Χρήστου Θηβαίου ως ενός ξεχωριστού και αυθύπαρκτου «παραδείγματος» δημιουργικής γραφής μέσα στη σύγχρονη τραγουδοποιία.
• Στην εμβάθυνση σε επιμέρους ζητήματα τα οποία συγκροτούν τη διακριτή του παρουσία ως δημιουργού στο πλαίσιο της γενιάς του.
• Στη διερεύνηση και στην αναζήτηση επιρροών και κοινών τόπων με άλλους δημιουργούς στο πεδίο της ποίησης, της στιχουργικής και της τραγουδοποιίας.
• Στη διαμόρφωση ενός πλαισίου διαλόγου πάνω στην ποιητική και στιχουργική εμβάθυνση του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού.
• Στην προβολή κοινωνιολογικών προεκτάσεων, με έμφαση σε επιμέρους όψεις του πολιτισμικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η διαδρομή του δημιουργού.

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας στον πρόλογο του βιβλίου: «Με τη μονογραφία αυτή φιλοδοξώ να αναδείξω το ζήτημα της δημιουργικής γραφής μέσα στην ελληνική τραγουδοποιία, (…) αφού το ελληνικό τραγούδι, ως ενεργή πολιτισμική πρακτική, αποτελεί το κατεξοχήν μέσο διάδοσης, καλλιέργειας και ανάπτυξης της γλώσσας αλλά και της κοινωνικής μας συνείδησης».

Αντώνης Αμπαρτζίδης, Σκάλα, εκδ. Θερμαϊκός

Άφοβος αλλά και με δέος, ο Αντώνης Αμπαρτζίδης αναρριχάται στη «Σκάλα» που ορθώνει με τα ποιήματά του, αποζητώντας ψυχική και πνευματική ανάταση. Αναθαρρώντας σε κάθε πλατύσκαλο, ασθμαίνοντας –αν κι έχοντας αρωγό την κουπαστή– στα σκαλοπάτια, μα με ψυχή που δεν υποτάσσεται, μας καλεί σε μια ανάβαση καθοριστική για τον ίδιο. Συμπαραστάτες του ο Ήλιος, ο Πλούτωνας, η Περσεφόνη, η Καλυψώ κι ένα απολλώνειο δελφίνι –μυθικές αναφορές–, μα και ο έρωτας, το θάρρος, η νοσταλγία και η πίστη στον άνθρωπο και στα θεία, καθώς και στους νόμους της φύσης. Άλλοτε δοξολογώντας τη στιγμή που ζει και σκέφτεται κι άλλοτε ζητιανεύοντας χρόνο από τον Θεό, για να του πει τον πόνο του, ψηλαφεί μνήμες-πληγές και θέτει ερωτήματα μοιάζοντας να ζητάει από τον ίδιο τον αναγνώστη απαντήσεις. Τα ποιήματά του, κάποια με ρίμα κι άλλα σε στίχο ελεύθερο, πατώντας σε διαχρονικές αξίες, με σταθερό ρυθμό οδηγούν στο κεφαλόσκαλο όπου τον προσμένει η λύτρωση με τη μορφή του πάθους για ζωή. Ο Αντώνης Αμπαρτζίδης ανεβαίνει σκαλί σκαλί, στίχο τον στίχο, από το σκοτάδι στο φως, από τα απόκρυφα στα φανερά, από της ψυχής τα ενδότερα στα του ηλίου φαεινότερα. Παρ’ όλα αυτά, με αφοπλιστική ειλικρίνεια μας διαβεβαιώνει πως ποτέ δεν τον κέρδισαν αυτά καθαυτά τα ύψη. Άλλωστε γνωρίζει εκ προοιμίου πως η όποια Αλήθεια κρύβεται μέσα του – η διαδικασία της ανάβασης δεν είναι παρά μόνο το μέσον που την κάνει να αναβλύζει.

Γιώργος Σεφέρης, Ποιήματα, εκδ. Ίκαρος

Η έκδοση του τόμου «Ποιήματα» περιλαμβάνει τα σεφερικά ποιήματα που είχε το ομότιτλο βιβλίο που κυκλοφορούσε από το 1972 έως σήμερα. Επιπλέον, συσσωματώνονται στη νέα αυτή έκδοση, για πρώτη φορά, τα ποιήματα από το «Τετράδιο Γυμνασμάτων, Β΄.

Ο επιμελητής του τόμου, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ακολούθησε τις εκδοτικές αρχές του Γ.Π. Σαββίδη, όπως είναι διατυπωμένες στις μέχρι σήμερα εκδόσεις των «Ποιημάτων» και του «Τετραδίου Γυμνασμάτων, Β΄». Οι σημειώσεις του Γ.Π. Σαββίδη αναθεωρήθηκαν και έγιναν μόνον οι απαραίτητες προσθήκες, διαγραφές, συγχωνεύσεις και ενοποιήσεις.

Η νέα έκδοση των σεφερικών ποιημάτων συμπίπτει με την επέτειο των 50 χρόνων από τη βράβευση του ποιητή με το Νόμπελ. Οι αναγνώστες του Σεφέρη, παλαιότεροι αλλά και νεότεροι, έχουν τώρα την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με την κύρια ποιητική παραγωγή του και να συνεκτιμήσουν τις ποικίλες διακλαδώσεις του άλλοτε υπαινικτικού και άλλοτε απροσδόκητα παιγνιώδους χαρακτήρα της.