«Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και η οικονομία» του Θ. Πελαγίδη

Μία άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση στην οποία ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ξεδιπλώνει τις απόψεις του και την οπτική με την οποία έβλεπε όχι μόνο την οικονομία αλλά το σύνολο των πολιτικών και κοινωνικών θεμάτων που αυτή επηρεάζει περιλαμβάνει το νέο βιβλίο του καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιώς Θοδωρή Πελαγίδη, «Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και η οικονομία», το οποίο βρίσκεται ήδη στα ράφια των βιβλιοπωλείων.

Η F.S. παρουσιάζει σήμερα ένα απόσπασμα από το βιβλίο, στο οποίο ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης μιλάει για τις σχέσεις με την Ευρώπη, τη σημασία των προσωπικών δεσμών στην πολιτική, αλλά και την παιδεία, τη γραφειοκρατία και τη δημόσια διοίκηση, με προσεγγίσεις οι οποίες δείχνουν εξαιρετικά επίκαιρες δέκα χρόνια μετά τη συζήτηση και τριάντα αφότου έγινε πρωθυπουργός.

Ανάμεσα στις επισημάνσεις του αείμνηστου πρώην πρωθυπουργού ξεχωρίζει ένα θέμα που εξακολουθεί να απασχολεί και να ταλαιπωρεί την ελληνική κοινωνία, το θέμα της εκπαίδευσης που παρέχεται στη νέα γενιά.

«Τα καλά σχολεία τα κατήργησαν και τα κατέστρεψαν, διότι ήθελαν να δημιουργήσουν το καθεστώς του συνδικαλισμού, με αποτέλεσμα να πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο» λέει αναφερόμενος στα χρόνια που κυβέρνηση ήταν το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή τη δεκαετία του 1980, τις επιπτώσεις της οποίας εξακολουθεί να υφίσταται η ελληνική κοινωνία.

Θ.Π.: Κατά πόσο χάσατε εκεί το θετικό μομέντουμ; Εμείς έχουμε μια εικόνα την άνοιξη του ’93, αλλά πάντως η ανάκαμψη θα ωφελούσε την οικονομία…

Κ.Μ.: Βεβαίως, το είχαμε προβλέψει, είχαμε προβλέψει και την πτώση του πληθωρισμού, η οποία πράγματι…

Θ.Π.: Προλαβαίνατε;

Κ.Μ.: Προλαβαίναμε, κοίταξε, εγώ θα ήμουν μέχρι τον Μάιο, 1η Ιανουαρίου θα έπαιρνα την προεδρία της Ευρώπης, η οποία για μένα ήταν θησαυρός. Εγώ εκείνη την εποχή είχα πάρα πολύ καλή σχέση με όλους και με τον Ντελόρ είχαμε γίνει φίλοι. Με τον Ντελόρ συνεννοηθήκαμε εμείς, ήταν έξυπνος άνθρωπος… ήταν μεγάλης ικανότητος άνθρωπος.

Θ.Π.: Είχε αυτή την αμφισβήτηση για την Ελλάδα ότι μπορεί να ενταχθεί στην ΟΝΕ;

Κ.Μ.: Όλοι είχαν αυτή την αμφισβήτηση. Εγώ ήμουν αρκετά επιφυλακτικός, εγώ δεν θα έκανα ποτέ αυτή την πολιτική που έκανε ο Σημίτης, να βάλει την Ελλάδα χωρίς να υπάρχει προετοιμασία στην ΟΝΕ. Ήτανε λάθος και για τους Ευρωπαίους, αλλά, τέλος πάντων, αυτό κανείς δεν το ξέρει. Εκείνο πάντως που είναι βέβαιο είναι ότι εμείς πέσαμε σε μια στιγμή που απογειωνόταν η οικονομία. Σκέψου ότι είχαμε απελευθερώσει τις επικοινωνίες, το θέμα του ΟΤΕ είχε τότε λήξει… είχαμε συμφωνήσει ότι θα πουλούσαμε το 35% και θα δίναμε το μάνατζμεντ. Εμείς δώσαμε μόνο το 35%, το υπόλοιπο το κρατήσαμε στο κράτος. Ερχόταν και η μεγαλύτερη ιαπωνική εμπορική εταιρεία και ήτανε μια μεγάλη εταιρεία που έμπαινε στην Ευρώπη μέσω Ελλάδος. Ήταν μια μοναδική ευκαιρία που είχε η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Γενικά νομίζω ότι πηγαίναμε πολύ καλά.

Θ.Π.: Τα βασικά ζητήματα της γραφειοκρατίας, της οργάνωσης του κράτους…;

Κ.Μ.: Είχαμε κάνει πολλές προσπάθειες, αλλά, όπως καταλαβαίνεις, δεν γίνονται όλα με την πρώτη τετραετία, χρειαζόταν και μια δεύτερη… Αν είχα μείνει, τις εκλογές δεν θα τις έχανα, αλλά και να μην τις κέρδιζα, ο Ανδρέας δεν θα θριάμβευε και ούτως ή άλλως δεν θα περνούσαμε αυτή την περιπέτεια που περάσαμε. Αλλά χρειαζόταν η Ελλάς μια δεύτερη τετραετία, γιατί η αρρώστια ήταν πολύ βαριά. Αλλά το κακό, να μου πείτε, είναι ότι, μετά που έφυγα εγώ, το έργο το δικό μου σχεδόν εξολοκλήρου ανατράπηκε. Με εξαίρεση την κοινωνική ασφάλιση. Παρά το γεγονός που είχαμε κάνει δύο νόμους για την κοινωνική ασφάλιση, πρωτοποριακούς νόμους, πολύ τολμηρούς, για την εποχή εκείνη… και όταν πέσαμε είχαμε 40% του ελληνικού λαού συνειδητό. Υπέρ της πολιτικής αυτής.

Θ.Π.: Αυτό είναι φοβερό, συγκρινόμενο μάλιστα με το σήμερα…

Κ.Μ.: Ναι, συγκρινόμενο με το σήμερα. Και από κει και πέρα περάσαμε μια πολιτική περίοδο που χειροτέρευαν τα πράγματα διαρκώς επί ΠΑΣΟΚ, το οποίο ισοπέδωσε τα πάντα, ήταν εναντίον της επιθεωρήσεως στην παιδεία. Ήταν από τα πρώτα θέματα που είχε απασχολήσει το ΠΑΣΟΚ, να καταργήσει τον θεσμό της επιθεώρησης στα σχολεία. Οι επιθεωρητές αντιμετωπίστηκαν ως οι χειρότεροι εγκληματίες και τους κυνήγησαν με λύσσα. Και τους εξόντωσαν. Τα καλά σχολεία τα κατήργησαν και τα κατέστρεψαν, διότι ήθελαν να δημιουργήσουν το καθεστώς του συνδικαλισμού, με αποτέλεσμα να πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο. Στο κράτος κατήργησαν την έννοια της δημόσιας διοίκησης. Στην Ελλάδα υπήρχε μια δημόσια διοίκηση αρκετά αξιόλογη. Εγώ, ας πούμε, έγινα πρώτη φορά υπουργός το 1951. Το ’51, που έγινα υπουργός, βρήκα μια υπαλληλία για την οποία μπορούσε να είναι περήφανη κάθε χώρα. Είχαμε γενικούς διευθυντές αξιόλογους. Όταν έγινα, το 1964, υπουργός Οικονομικών, είχα 20 τουλάχιστον διευθυντές του υπουργείου Οικονομικών οι οποίοι ήταν επιπέδου ανωτέρω κατά πολύ από τους αντίστοιχους διευθυντές και υποδιευθυντές των μεγάλων επιχειρήσεων. Δηλαδή είχαμε δημόσια διοίκηση. Τη σκότωσαν, την κατήργησαν. Θα μπορούσε δε κάθε υπάλληλος να αναλάβει τη διεύθυνση. Καταργήθηκε η ιεραρχία. Στην Ελλάδα υπήρχε numerus clausus διά τους τμηματάρχας, δηλαδή γινόσουνα με βάση την ιεραρχία μέχρι εισηγητής. Τμηματάρχης δεν γινόσουν, υπήρχαν ορισμένες οι θέσεις. Πολύ περισσότερο διευθυντής και πολύ περισσότερο γενικός διευθυντής. Υπήρχε, λοιπόν, ιεραρχία για τη δημόσια διοίκηση στην οποία μπορούσες να στηριχτείς. Το 1966 είχαμε γενικούς διευθυντές όπως ο Κοντογιώργης ή ο Τράκας στο Γενικό Λογιστήριο, γενικοί διευθυντές οι οποίοι άφησαν όνομα. Έχουν περάσει Έλληνες γενικοί διευθυντές οι οποίοι έχουνε μείνει στην ιστορία. Ο Επιτροπάκης στο Γενικό Λογιστήριο έκανε για πέντε υπουργούς. Αυτός διεύθυνε το Γενικό Λογιστήριο.