Δεκαπέντε βιβλία για τον Δεκέμβριο

Ζοζέ Σαραμάγκου, Η χρονιά θανάτου του Ρικάρντο Ρέις, μτφρ.: Αθηνά Ψυλλιά, εκδ. Καστανιώτη

Ένα από τα αριστουργήματα του δημοφιλούς νομπελίστα συγγραφέα Ζοζέ Σαραμάγκου κυκλοφορεί αυτές τις μέρες σε νέα έκδοση και μετάφραση της Αθηνάς Ψυλλιά από τα πορτογαλικά. Ο Ρικάρντο Ρέις, ποιητής και γιατρός, ύστερα από πολυετή αυτοεξορία στη Βραζιλία επιστρέφει στην πατρίδα του. Η Λισαβόνα είναι μουντή και άχρωμη, φαντάζει χιμαιρική. Ο ίδιος, αντί να δέχεται ασθενείς, περιπλανιέται με τις ώρες στους δρόμους της πόλης. Λαχταρά την άπιαστη Μαρσέντα, μια δεσποινίδα της οποίας το αριστερό χέρι έχει μυστηριωδώς παραλύσει, αλλά είναι η Λίντια αυτή που μοιράζεται μαζί του το κρεβάτι. Ώσπου τον επισκέπτεται ένας παλιός του φίλος, ο Φερνάντο Πεσσόα, φορώντας ακόμη το κοστούμι με το οποίο είχε ταφεί μερικές εβδομάδες νωρίτερα. Βρισκόμαστε στην αυγή του 1936, μιας νέας χρονιάς, που είναι και η πραγματική πρωταγωνίστρια αυτού του μυθιστορήματος. Διότι, εν τω μεταξύ, γράφεται και η ιστορία της εποχής, με την άνοδο του φασισμού στη Γερμανία, στην Ιταλία και στην Πορτογαλία, αλλά και τη μάχη της ασταθούς δημοκρατίας στην Ισπανία. Ο Ρέις, ένας από τους ετερώνυμους του Πεσσόα, θα μπει στον πειρασμό να ζήσει και να δράσει, θα παραμείνει όμως θεατής του κόσμου.

Δημήτρης Κοσμόπουλος, Pixels, εκδ. Κέδρος

Το «Pixels» είναι το ενδέκατο ποιητικό βιβλίο του Δημήτρη Κοσμόπουλου. Pixels στη γλώσσα των ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι τα εικονοστοιχεία, οι ψηφιακοί κόκκοι που αποτελούν την ηλεκτρονική εικόνα η οποία έχει πια υποκατασταθεί στη θέση της αληθινής ζωής. Μέσα στα 35 μέρη της ενιαίας ποιητικής σύνθεσης επιχειρείται η ποιητική καταγραφή της εμπειρίας από τον εγκλεισμό και τις επιπτώσεις της καραντίνας. Στην απροσδόκητη κοινωνική συνθήκη, η πανδημία φέρνει στο προσκήνιο τα όρια του τεχνολογικού πολιτισμού. Αναταράσσει τα βαλτώδη ύδατα της εικονικής μας αυτάρκειας. Το φάσμα του θανάτου, εξορισμένο από την ψευδή παροντική μας συνείδηση, προβαίνει ως ψηλαφητή πλέον απειλή. Πώς το διαχειρίζεται ο σύγχρονος άνθρωπος; Υπάρχουν πηγές νοήματος για να καταρδεύσουν την πολυπληθή μας τηλεοπτική ερημιά;

Μαρίζα Ντεκάστρο, 24 εικόνες για την Επανάσταση του 1821 – Μακρυγιάννης & Ζωγράφος, ένας αγωνιστής και ένας καλλιτέχνης, εκδ. Καπόν

Είκοσι τέσσερις υποθετικοί διάλογοι με παιδιά και νέους που προτείνουν μια διαδρομή αποκρυπτογράφησης και ερμηνείας του κόσμου των εικόνων του Μακρυγιάννη. Στο βιβλίο παρουσιάζονται οι 24 πίνακες που δημιουργήθηκαν με την καθοδήγηση του στρατηγού Μακρυγιάννη από τον λαϊκό ζωγράφο Δημήτριο Ζωγράφο και αφηγούνται γεγονότα της Επανάστασης, από την έναρξή της μέχρι την ανεξαρτησία της Ελλάδας το 1830. Παρακολουθώντας τον κάθε διάλογο, ο αναγνώστης περιηγείται με μοναδικό τρόπο στον Αγώνα του 1821, ανακαλύπτοντας αθέατες πτυχές της Επανάστασης και της εποχής της. Η Μαρίζα Ντεκάστρο, βασιζόμενη στη φυσική περιέργεια και την παρατηρητικότητα των παιδιών, αξιοποίησε τον πλούτο των λεπτομερειών κάθε εικόνας –τα πρόσωπα, την τοπογραφία και τη στρατηγική των μαχών, τις πολιορκίες και τις ναυμαχίες, τον οπλισμό, την ενδυμασία, αλλά και τα χρώματα και την τεχνική του ζωγράφου– και σκηνοθέτησε με παιδαγωγική σπουδή 24 υποθετικούς διαλόγους με παιδιά και νέους.

Stephen King, Μόνο αν μυρίζει αίμα, μτφρ.: Έφη Τσιρώνη, εκδ. Κλειδάριθμος

Μια συλλογή με τέσσερις ανέκδοτες νουβέλες του Stephen King που θα συνεπάρουν τους φανατικούς αναγνώστες του, ενώ παράλληλα θα αποτελέσουν ιδανικό ξεκίνημα για όσους τώρα μυούνται στη γραφή του Βασιλιά. Οι άνθρωποι της δημοσιογραφίας έχουν ένα ρητό: «Μια είδηση θα γίνει θέμα μόνο αν μυρίζει αίμα» – και μια βόμβα στο Γυμνάσιο Άλμπερτ Μακρέντι είναι εγγυημένο ότι θα γίνει πρώτο θέμα σε κάθε έκτακτο δελτίο ειδήσεων. Έτσι αρχίζει το «Μόνο αν μυρίζει αίμα», η αυτοτελής συνέχεια του best seller «The Outsider» (Ο Ξένος), με κεντρική ηρωίδα την ασύγκριτη Χόλι Γκίμπνι στην πρώτη πρωταγωνιστική της υπόθεση.

Δίπλα στο «Μόνο αν μυρίζει αίμα» φιγουράρουν επάξια άλλα τρία υπέροχα, μακροσκελή διηγήματα αυτού του «απίστευτα πολυτάλαντου και ευέλικτου συγγραφέα» (κατά τους «Sunday Times»).

Αλέκα Ζωγράφου, Το τανγκό της Ηλέκτρας, εκδ. Χάρτινη Πόλη

Μπορεί ο θυμός και η δίψα για εκδίκηση και τιμωρία να φωλιάσουν σ’ έναν παιδικό νου; Ο χρόνος είναι πάντα αρκετός για να γιατρέψει τις πληγές ή τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει κάποιον που έχει στόχο ζωής να σπείρει τον όλεθρο;

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα γεμάτο ανατροπές, που ταξιδεύει τον αναγνώστη από την Κέρκυρα ως την Μπολόνια. Έρωτας και πάθος, μνήμες, θυμός, ερινύες και δίψα για εκδίκηση μπλέκονται αριστοτεχνικά μέσα από την πένα της συγγραφέως.

Αλέξιος Γ.Κ. Σαββίδης, Οι πρώιμοι Φράγκοι – Από τους Μεροβίγγειους στους Καρολίδες, εκδ. Παπαζήση

Το βιβλίο, βασισμένο σε μια συγκριτική μελέτη των πρωτότυπων πηγών (λατινικών - ελληνικών/βυζαντινών) και σε μια ευρεία βιβλιογραφία, επικαιροποιημένη ως τις μέρες μας, εξετάζει ορισμένες βασικές πτυχές της πρώιμης μεσαιωνικής γαλλικής (φραγκικής) ιστορίας, όπως την «Ιστορία των Φράγκων» του Γρηγορίου της Τουρ(ώνης) μαζί με άλλες σημαντικές πρωτογενείς δυτικές πηγές της εποχής ως τα τέλη του 8ου αιώνα μ.Χ., καθώς και τις φραγκο-βυζαντινές σχέσεις από τις αρχές του 6ου έως τα τέλη του 7ου αιώνα (μέσα στο πλαίσιο μιας επισκόπησης των πρώτων αιώνων ιστορίας της δυναστείας των Μεροβιγγείων βασιλέων). Εξετάζει επίσης τις τελευταίες κρίσιμες δεκαετίες της δυναστείας αυτής, έως τα μέσα του 8ου αιώνα, όταν οι διαρκώς παρακμάζοντες Μεροβίγγειοι είχαν ουσιαστικά παραδώσει τα ηνία της εξουσίας στους ισχυρούς αυλικούς αξιωματούχους του κράτους τους («μαγιορδόμους»), που διακρίθηκαν ως πολέμαρχοι ηγέτες, συμβάλλοντας στην περαιτέρω ενοποίηση των φραγκικών πληθυσμών, αλλά και στην προώθηση του εκχριστιανιστικού έργου στους γειτονικούς τους γερμανόφωνους λαούς, ενώ συνέβαλαν με τον αποφασιστικό τους ρόλο στην ίδρυση και ισχυροποίηση του Παπικού Κράτους από το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα, προετοιμάζοντας την ίδρυση της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Φραγκικού Έθνους από τον Καρλομάγνο, το 800 μ.Χ. Παράλληλα, εξετάζονται διάφορες φάσεις της ιστορίας των γερμανόφωνων λαών με τους οποίους οι Φράγκοι ήρθαν σε επικοινωνία είτε μέσω συγκρούσεων είτε μέσω της διπλωματίας, όπως οι Αλεμάννοι/Αλαμαννοί, οι Βουργουνδοί, οι Βησιγότθοι, οι Οστρογότθοι, οι Λογγοβάρδοι, αλλά και οι τουρκόφωνοι Άβαροι.

Patrik Svensson, Το βιβλίο των χελιών, μτφρ.: Αγγελική Νάτση, εκδ. Μεταίχμιο

«Δεν μας θυμάμαι να μιλάμε για κάτι πέρα από τα χέλια και πώς να τα πιάσεις, εκεί κάτω στο ρέμα. Βασικά, δεν θυμάμαι να μιλάμε καθόλου. Ίσως επειδή ποτέ δεν μιλούσαμε». Έτσι ξεκινά το «Βιβλίο των χελιών» του Σουηδού δημοσιογράφου Patrik Svensson, ένα έργο για το ψάρεμα των χελιών, τη σχέση του συγγραφέα με τον πατέρα του, αλλά και ένα συναρπαστικό χρονικό της πολιτιστικής, μυθολογικής και επιστημονικής ζωής του χελιού, του πιο μυστηριώδους ψαριού στον κόσμο. Πρόκειται για το πιο πολυσυζητημένο βιβλίο και τη μεγαλύτερη επιτυχία της έκθεσης βιβλίου του Λονδίνου το 2019, που οδήγησε σε συμφωνίες με πλειστηριασμούς για την απόκτηση των δικαιωμάτων σε περισσότερες από 30 χώρες. Με μια απόλυτα ισορροπημένη και ζωηρή αφήγηση, γνωρίζουμε την πολυσύνθετη σχέση πατέρα-γιου μέσα από σκηνές των περιπετειών τους καθώς ψαρεύουν χέλια σε ειδυλλιακά ποτάμια και λίμνες της Σουηδίας, και διαμορφώνουμε μια συλλογική γνώση για το ίδιο το ψάρι, από τον Αριστοτέλη ως σήμερα.

Ίρις Σαμαρτζή, Τάτα;;, εκδ. Ίκαρος

Το πρώτο παιδικό βιβλίο σε εικονογράφηση και κείμενο της Ίριδας Σαμαρτζή μιλάει κατευθείαν στην καρδιά των παιδιών και αποτυπώνει τις ατελείωτες επιθυμίες τους. Τάτα, πού είσαι; Έλα να παίξουμε! Θα ήθελα να έχω στο σπίτι μου μια παιδική χαρά. Μόνο για μένα και την Τάτα. Κι έναν κήπο, κι ένα δεντρόσπιτο, μια βιβλιοθήκη… ένα ουράνιο τόξο… Πόσα πράγματα χρειαζόμαστε για να περάσουμε καλά με τους φίλους μας;

David Cannadine, Μάργκαρετ Θάτσερ – Η ζωή και η κληρονομιά της, μτφρ.: Γιάννης Βογιατζής, εκδ. Παπαδόπουλος

Ελάχιστοι σύγχρονοι πολιτικοί έχουν αφήσει τόσο έντονα το πολιτικό τους αποτύπωμα όσο η Μάργκαρετ Ρόμπερτς, η κόρη ενός παντοπώλη από το Γκράνθαμ, που έγινε η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου.

Όντας, ταυτόχρονα, η μακροβιότερη Βρετανίδα πρωθυπουργός του 20ού αιώνα, η Μάργκαρετ Θάτσερ έχει αποτελέσει αντικείμενο αμφισβήτησης, εξύβρισης, αλλά και θαυμασμού. Ο ακαδημαϊκός και ιστορικός David Cannadine εξιστορεί την προσωπική ιστορία και την πολιτική σταδιοδρομία μιας άφοβης γυναίκας, που κατάφερε να αναδυθεί, να αντισταθεί και να λάμψει μέσα σε ένα συντηρητικό κονκλάβιο ανδρών παλαιάς κοπής, μιας γυναίκας που πρόλαβε να ερωτευτεί και να πάρει διαζύγιο από την ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης, μιας γυναίκας που –μπροστά στην απογοητευτική εικόνα του κόμματος των Τόρις εν έτει 2020– αποτελεί παράδειγμα σταθερότητας. Με χάρη, χιούμορ και ιστορικό βάθος, ο Cannadine αναλύει τον αντίκτυπο των επίμαχων πολιτικών της, την προσωπική της φήμη και την πολιτική της κληρονομιά.

Σοφία Αλεξίου, Η Έλλη και ο Ερμής ταξιδεύουν στην Ελλάδα, εικονογράφηση: Αλεξία Λουγιάκη, εκδ. Ψυχογιός

Η Έλλη και ο Ερμής φωνάζουν «Ζήτω οι διακοπές!» και κάνουν όλο εκδρομές. Στα ταξίδια τους έχουν μαζί τον σκύλο τους, τον Ντίνο, που είναι μέγας οικολόγος, κι ένα μυρμήγκι που κάνει όλο σκανταλιές. Ελάτε να εξερευνήσουμε μαζί τους την Ελλάδα! Να ανακαλύψουμε νέα μέρη, μνημεία, σπάνια ζώα και φυτά, σύγχρονα σπορ, ιστορίες της ελληνικής μυθολογίας και κρυμμένους αρχαίους θησαυρούς! Στην περιπέτεια αυτή η παρέα ξεκινάει από την Αθήνα και ταξιδεύει από το Σούνιο και τον Αργοσαρωνικό μέχρι την Πελοπόννησο και την Κρήτη. Σακίδιο, νερό, φωτογραφική και φύγαμε, εξερευνητές!

Χρυσάνθη Καραΐσκου, Μέγας Αλέξανδρος, εικονογράφηση: Νέστορας Ξουρής, εκδ. Διάπλαση

Ο Μέγας Αλέξανδρος υπήρξε μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της παγκόσμιας ιστορίας. Μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου θα ακολουθήσουμε την πορεία της ζωής του, από τη γενέτειρά του, την Πέλλα, μέχρι τη μακρινή Ινδία, και θα γνωρίσουμε τις περιπέτειές του και τις σημαντικότερες μάχες που έδωσε, οι οποίες τον ανέδειξαν σε έναν από τους μεγαλύτερους στρατηλάτες όλων των εποχών.

Neil Gaiman, Eternals: Το ξύπνημα των θεών, εικονογράφηση: John Romita Jr., εκδ. Anubis

Με φόντο τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ των Υπερηρώων, οι Eternals ξυπνούν ο ένας μετά τον άλλον από μια περίεργη ψευδαίσθηση και συμβιβάζονται άμεσα με το γεγονός πως είναι κάτι διαφορετικό από τους φυσιολογικούς ανθρώπους. Ανακαλύπτουν όμως πως έχουν ελάχιστο χρόνο για να κατανοήσουν τι τους έχει συμβεί, καθώς βρίσκονται αναμειγμένοι σε μια μάχη ζωής και θανάτου που ξεπερνά τα όρια του χώρου και του χρόνου!

Pippa Goodhart, Εσύ Επιλέγεις, εικονογράφηση: Nick Sharratt, εκδ. Ίκαρος

Η Pippa Goodhart μαζί με τον Nick Sharratt διερευνούν στο «Εσύ Επιλέγεις» έναν μεγάλο αριθμό διασκεδαστικών επιλογών που θα κάνει τους μικρούς αναγνώστες να επιστρέφουν στις σελίδες του ξανά και ξανά, καθώς θα ανακαλύπτουν συνεχώς μια νέα ιστορία.

Ένας συναρπαστικός τρόπος για να εισάγουμε την έννοια της επιλογής στις πρώτες ηλικίες, καθώς σε κάθε σελίδα του βιβλίου υπάρχει μια διαφορετική ερώτηση για εξερεύνηση.

Μαριέλεν Θεοχάρη, Παγωμένα Όνειρα, εκδ. Λιβάνη

Η Ηλέκτρα είναι ερευνήτρια του FBI και ασχολείται µε κατά συρροή δολοφόνους, όταν στη ζωή της μπαίνει απρόσμενα ο Φίλιπ, ένας νέος ερευνητής της εγκληματολογικής υπηρεσίας. Μαζί του θα συνεργαστεί σε µια ιδιαίτερη υπόθεση, για την εξιχνίαση των περίεργων φόνων εγκύων γυναικών. Η Ηλέκτρα σιγά σιγά από κυνηγός γίνεται θύμα. Η εμπλοκή της στην υπόθεση παίρνει προσωπικό χαρακτήρα. Τα ερωτήματα είναι τόσο πολλά, που αρχίζει να κλονίζεται όσο περνά ο καιρός, και κάτω από την υπερβολική πίεση η αυτοπεποίθησή της καταρρέει. Ποιος προσπαθεί να τη βλάψει;

Μεγκούμι Ιουάσα, Γεια σου, καμηλοπάρδαλη, εικονογράφηση: Τζουν Τακαμπατάκε, απόδοση: Αναστασία Καραστάθη, εκδ. Μέλισσα

Η τρυφερή ιστορία μιας καμηλοπάρδαλης που ζει στην Αφρική και του δι’ αλληλογραφίας φίλου της, του πιγκουίνου, που ζει στην άλλη άκρη του κόσμου.

Για 8 ετών και πάνω.