Η κληρονομία του Ζέιτενλικ - Free Sunday
Η κληρονομία του Ζέιτενλικ

Η κληρονομία του Ζέιτενλικ

Πριν από λίγο καιρό έπεσε στα χέρια μου ένα νέο υπέροχο βιβλίο από τις εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ, που υποθέτω είναι το μοναδικό που ασχολείται με το θέμα της Δυτικής Θεσσαλονίκης.

«Η κληρονομιά του Ζέιτενλικ», συνιστά ένα γαϊτανάκι αποκομμάτων και δημοσιευμάτων από εφημερίδες και περιοδικά, αποφάσεων συλλόγων και δημοτικών συμβουλίων, αποφάσεις και υποδείξεις κυβερνητικών οργάνων και εκατοντάδων φωτογραφιών. 

Στις σελίδες του παρελαύνουν τοπωνύμια και σημεια αναφοράς της περιοχής: Λοξόςλάκκος, Μονή Λακαριστών, Μονή Καλογραιών, τα Θαλάματα που έγιναν για τους
πρόσφυγες του 1914 αλλα χρησιμοποιήθηκαν για δεκαετίες, το βαρύ όνομα του Παύλου Μελά που δόθηκε στο στρατόπεδο το 1927 (που συμβολίζει και τη σημασία της περιοχής σε σχέση με τη Μακεδονία, το Ψυχιατρείο που δημιουργήθηκε το 1927, η Αμερικανική Σχολή στα ’30, η μετονομασία της περιοχής σε Σταυρούπολη από τον Λεωνίδα Ιασωνίδου το 1931, ενώ έντονες αρχίζουν και είναι οι διεκδικήσεις των προσφύγων από το κράτος. Το Ασυλο της Φιλανθρωπικής Ενώσεως Θεσσαλονίκης που δημιουργείται το 1932, ενώ στα ’30 εμφανίζεται και Αρμενικός Συνοικισμός του Λεμπέτ.

Την ίδια εποχή εμφανίζεται στα ‘30 η οργάνωση ΕΕΕ και οι Έλληνες Άλκιμοι και ενισχύεται ο αντισημιτισμός, ενώ το 1936 βλέπουμε τη διέλευση της Ολυμπιακής Φλόγας (προς το Βερολίνο) με λαμπαδηδρόμους στην περιοχή τους αθλητές Κλεάνθη Βικελίδη του Άρη και Μίμη Τσικίνα της ΧΑΝΘ. Ακόμη εμφανίζονται Σέρβοι, Ρώσοι, και Βούλγαροι αιχμάλωτοι μετα τον πόλεμο και οι αποστολές της UNRRA, ενώ από την οδό Λαγκαδά ή Σερρών ή Κωνσταντινουπόλεως περνούν εκεινη την εποχή κρυφά διασωθέντες Εβραίοι από όλη την Ευρώπη, που ανταποκρίνονται στην κλήση να ξαναφτιάξουν στην Παλαιστίνη τη δική τους Γη της Επαγγελίας.

Στο βιβλίο ακόμη εμφανίζονται το ξύλινο σχολείο που έφτιαξε ο ΕΛΑΣ δίπλα στο Ψυχιατρείο και η βίλα του Ρέτσου πίσω από το ΑΓΝΟ, το Σινε Σταυρούπολ το 1958 κι αργότερα το Σινε Μασκώτ της Πολίχνης, τα συνδικάτα των καπνεργατών και των οικοδόμων. η 652 ΠΑΥΠ , η έναρξη παστερίωσης του γάλακτος από την ΑΓΝΟ και τα προβλήματα που έφερε, η ανακάλυψη του τάφου στο Δερβένι, τα τανκς της Χούντας στη γέφυρα του ΑΓΝΟ και την είσοδο του στρατοπέδου Παύλου Μελά και το πειρατικό «Ράδιο Εξπρές».

Επιπλέον, εκατοντάδες πρόσωπα γνωστά και μη έχουν την δικη τους θέση: Οι Λαζαριστές που απευθύνονται σε Βούλγαρους Ουνίτες, ο «άγιος» γιατρός των Δυτικών συνοικιών Αριστείδης Γωγούσης και ο στρατηγός Ευριπίδης Μπακιρτζής, η επίσκεψη του Βασιλέως Γεωργίου του Β’ και ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Γρηγόριος Σπαντιδάκης, μετέπειτα αξιωματούχων της Χούντας και ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ένα «πρώιμο» θύμα τηςαπριλιανών τανκς.

Τέλος εμφανίζεται μία μορφινομανής Κόμισσα από την Αλσατία ακόμη και η «Αλόμα» με τη θρυλική ιστορία της.

Τέλος το βιβλίο ξεχειλίζει από περιγραφές γεγονότων: Η έλευση από τη Μικρασία τηςΑνεξάρτητης Μεραρχίας του Θεοτόκη, η ίδρυση του Στ’ Γυμνασίου Αρρένων, τα
προβλήματα που φέρνει ο Δενδροπόταμος με τις πλημμύρες του, οι κοινωνικές συγκρούσεις του Μάη του ’36, οι αναζητήσεις του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρου κ.α.

Η αφήγηση σταματά χρονικά γύρω στο 1968: Όπως ο συγγραφέας αναφέρει σε μια από τις τελευταίες λεζάντες, η γειτονιά των θαλαμάτων που αποτελεί τον πυρήνα της
Σταυρούπολης είναι εκείνο το σημείο όπου υπάρχει η μεγάλη εικόνα και μέσα της ενυπάρχει η μικρή εικόνα. Μια λαϊκή γειτονιά με τα προβλήματά της που αναδύουν το
άρωμα της βιοπάλης και μέσα της μία αισιόδοξη εικόνα μιας Σταυρουπολίτισσας που καθαρίζει τα τζάμια στο λιτό της σπίτι. Αυτό ακριβώς, λέει ο Λαζαρίδης, είναι η κληρονομιά του Ζέιτενλικ: ο μικρόκοσμος που πάλλεται και τροφοδοτεί την Ιστορία με στιγμές και γεγονότα.

Ο Σπύρος Λαζαρίδης, είναι ένας ιστοριοδίφης, που αφιέρωσε το μεράκι και την εργατικότητα του για δεκαετίες για να μας χαρίσει μια υποδειγματική καταγραφή των
γεγονότων και προσώπων στη δυτική όχθη της συμπρωτεύουσας. Νομίζω πως αυτό το βιβλίο πρέπει να αποτελέσει τη Βουλγκάτα κάθε Σταυρουπολίτη αλλα και όλων εκείνων που ενδιαφέρονται για την τοπική ιστορία της εκτός των τειχών Θεσσαλονίκης, που κρύβει ανθρώπινα μυστικά, δράματα, χαρές, όνειρα κι ελπίδες.

Σας εύχομαι να το διαβάσετε απνευστί , όπως κι εγω.