Ελένη Ανδρεάδη: «Δεν μιλάμε όσο θα έπρεπε για την ψυχική υγεία των παιδιών μας» - Free Sunday
Ελένη Ανδρεάδη: «Δεν μιλάμε όσο θα έπρεπε για την ψυχική υγεία των παιδιών μας»

Ελένη Ανδρεάδη: «Δεν μιλάμε όσο θα έπρεπε για την ψυχική υγεία των παιδιών μας»

Η περιβαλλοντολόγος και βραβευμένη συγγραφέας Ελένη Ανδρεάδη επιστρέφει με τη νέα οικολογική σειρά «Οι Μαχητές του Ντάο» και προσπαθεί να αφυπνίσει την περιβαλλοντολογική συνείδηση των παιδιών, ενώ προειδοποιεί ότι τα «παιδιά μας χρειάζονται περισσότερο από ποτέ υποστήριξη».

Η νέα σας σειρά βιβλίων «Οι Μαχητές του Ντάο» είναι, επίσης, οικολογική. Ποια θέματα θίγει και πώς γεννήθηκαν οι κεντρικοί ήρωες;

Δυο παιδιά στην Αθήνα, με τα ψευδώνυμα Του και Ντι, κάθε Σάββατο αναλαμβάνουν υποθέσεις στη σοφίτα του σπιτιού τους υπό την καθοδήγηση του παππού τους από την Κίνα και ταξιδιώτη του χρόνου, του Σίφου. Εκεί γίνονται Μαχητές του Ντάο για να σώσουν τον πλανήτη. Εμπνευσμένο από τη φιλοσοφία του Ντάο, τα παιδιά μαθαίνουν για τη σημασία της ισορροπίας μέσα μας και έξω, την έννοια του σεβασμού και της ευθύνης αλλά και την άρρηκτη σύνδεσή μας με τον φυσικό κόσμο και όλες τις μορφές ζωής με τις οποίες τον μοιραζόμαστε. Όπως αναφέρω στο βιβλίο, αυτά είναι θέματα που έχουν θίξει και αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, αλήθειες που αν τις αγκαλιάσουμε, θα ζήσουμε καλύτερα εμείς και ο πλανήτης μας.

Αυτή τη φορά, τουλάχιστον στο πρώτο βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε, «Υπόθεση Ηλιακό Τσάι», εντάσσετε και την έννοια της ισορροπίας. Πώς συνδέεται με τη σωτηρία του πλανήτη; Είναι απαραίτητη προϋπόθεση να είμαστε γειωμένοι;

Μετά από κοντά είκοσι χρόνια ενασχόλησης στον τομέα της βιωσιμότητας, όσο τα πράγματα γίνονται όλο και πιο σοβαρά και επείγοντα, επιστρέφω στα βασικά. Η σημασία της ισορροπίας μέσα μας για να βρούμε την ισορροπία με τον πλανήτη μας είναι τεράστια. Η καλοσύνη, ο σεβασμός, η ευγνωμοσύνη – αυτές οι αξίες είναι που έχουμε χάσει, κάτι που μας οδηγεί ως κοινωνία, μεταξύ άλλων, στον υπερκαταναλωτισμό, στην καταστροφή της άγριας φύσης, στην απληστία και έλλειψη συμπόνιας για τους πιο ευάλωτους συνανθρώπους μας που είναι και πιο εκτεθειμένοι στις συνέπειες. Το πρώτο βιβλίο περιγράφει την περίπτωση της κλιματικής κρίσης. Πώς τα αέρια του θερμοκηπίου –λίγα από τα οποία χρειαζόμαστε στην ατμόσφαιρα για να ευδοκιμεί η ζωή στον κόσμο μας και να μην είναι παγωμένος ο πλανήτης– έχουν πλέον γίνει τόσα πολλά σε ποσότητα που υπερθερμαίνουν τη Γη. Έχει χαθεί η ισορροπία πάνω στην οποία βασίστηκε η δημιουργία του ανθρώπινου πολιτισμού. Και το χειρότερο; Έχουμε ως ανθρωπότητα χάσει την ισορροπία μέσα μας σε τέτοια βαθμό ώστε να μην καταλαβαίνουμε το πόσο κινδυνεύουμε.

Τι πρέπει να κάνει ένα παιδί για να γίνει και αυτό Μαχητής του Ντάο;

Το βιβλίο είναι γεμάτο ιδέες. Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να περιορίσουμε την κλιματική αλλαγή, όπως το να αγοράζουμε λιγότερα πράγματα, να έχουμε ευγνωμοσύνη για τα λίγα ή πολλά που έχουμε, να υποστηρίξουμε τοπικές δράσεις, να αλλάξουμε καθημερινές συνήθειες και να απαιτήσουμε.

Από πού μπορεί να ξεκινήσει ένα παιδί που θέλει να γίνει μαχητής και να φέρει την αλλαγή;

Κάτι για το οποίο δεν μιλάμε όσο θα έπρεπε είναι η ψυχική υγεία των παιδιών μας. Τα μηνύματα δεν είναι καλά. Η πανδημία, η αποκοπή από τη φύση, την αίσθηση κοινότητας και γειτονιάς, η προσήλωση στις οθόνες, gaming, μέσα κοινωνικής δικτύωσης… Τα παιδιά μας χρειάζονται περισσότερο από ποτέ υποστήριξη. Όσο περίεργο και αν ακούγεται, το πρώτο πράγμα που ζητά ο Σίφου από τα παιδιά είναι να πάρουν βαθιές αναπνοές και κάνουν έναν απλό διαλογισμό. Οι ευεργετικές συνέπειες του διαλογισμού στην ψυχική υγεία (αλλά και μεταξύ άλλων στην μάθηση και συγκέντρωση) είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες. Καλώ στο βιβλίο τα παιδιά να δοκιμάσουν έναν καθοδηγούμενο διαλογισμό με τους γονείς τους και στο συνοδευτικό οδηγό με τον εκπαιδευτικό στην τάξη τους. Ξεκινάμε, λοιπόν, από μέσα μας. Μετά μαθαίνουμε περισσότερα για το θέμα –γιατί όχι, με τους γονείς μας, δεν είναι κακό το ότι δεν τα ξέρουμε όλα– και προχωράμε στη δράση σε τοπικό επίπεδο. Όλα αυτά τα περιγράφω στο βιβλίο. Δεν χρειαζόμαστε κανέναν να είναι τέλειο, ούτε και μπορούμε εύκολα. Χρειαζόμαστε πολλούς να είναι καλύτεροι.

Το βιβλίο σας δεν ολοκληρώνεται με το τέλος της ιστορίας. Αντίθετα, για μια ακόμη φορά, επιλέγετε να εφοδιάσετε τον αναγνώστη με έξτρα εκπαιδευτικό υλικό. Πώς μπορούν να το εκμεταλλευτούν αποτελεσματικά οι γονείς και δάσκαλοι;

Μου αρέσει να κρύβω εκπλήξεις στα βιβλία. Η μεγαλύτερη εδώ είναι το υπέροχο τραγούδι «Η Δύναμη, Εσύ», που έγραψε και ερμήνευσε η αδερφή μου Αθηνά Ανδρεάδη για το βιβλίο. Το τραγούδι έχει και ένα καταπληκτικό βίντεο κλιπ με animation των εικόνων που ζωγράφισε ο Γιάννης Σκουλούδης, που μέσω του QR Code ο αναγνώστης μπορεί να το δει και να το ακούσει. Ήταν μεγάλη χαρά να συνεργαστώ με την αδερφή μου, βραβευμένη τραγουδοποιό που ζει στο Λος Άντζελες. Ξέρουμε ότι μαθαίνουμε καλύτερα όταν χρησιμοποιούμε όλες μας τις αισθήσεις. Τραγούδι, πειράματα, διαλογισμός, επιστημονική πληροφορία… Όλα είναι εκεί στο τέλος της ιστορίας για κάποιον που θέλει να δουλέψει περισσότερο το βιβλίο και τις έννοιές του.

(Το τραγούδι μπορείτε να ακούσετε και να το δείτε εδώ https://www.youtube.com/watch?v=k0w4JMPp628)

Και ποιο θα είναι το επιπλέον κέρδος των παιδιών;

Χαρά, ελπίζω. Οι μελέτες συγκλίνουν ότι ευτυχία βρίσκουμε μέσα από την πνευματικότητα, οικογένεια, τους φίλους και όταν υπηρετούμε κάτι μεγαλύτερο από εμάς. Αυτά τα θέματα θίγει το βιβλίο.

Μπορεί να κυκλοφόρησε νέα σειρά, αλλά η παλαιότερη βραβευμένη σας σειρά βιβλίων «Πράκτορες του Πλανήτη» είναι φέτος στο προσκήνιο, καθώς έγινε θεατρική παράσταση. Τι νιώσατε όταν είδατε τους χαρακτήρες σας για πρώτη φορά επί σκηνής;

Ήταν μια φοβερή εμπειρία για εμένα. Έχω συγκινηθεί με την ανταπόκριση του κοινού. Έχει χαρακτηριστεί ως το «μιούζικαλ για την κλιματική αλλαγή», «περιβαλλοντική εκπαίδευση με εισιτήριο τη διασκέδαση» και «must-see για μικρούς και μεγάλους». Νομίζω δημιουργήσαμε κάτι μαγικό και σας προσκαλώ να το δείτε στο θέατρο Βέμπο μικροί (από τεσσάρων ετών μέχρι και δεκατεσσάρων) ή μεγάλοι, με την οικογένειά σας ή το σχολείο. Η παράσταση σε ταξιδεύει σε ένα διασκεδαστικό κόσμο μέσα από χορό, τραγούδι, μυστήριο, χιούμορ και διάδραση με animation, που ούτε καταλαβαίνεις ότι έχει περιβαλλοντικά μηνύματα. Αυτό το στοίχημα ήθελα να κερδίσω με τα βιβλία και τώρα, στη μεταφορά στη σκηνή.

Υπάρχει κάποια αντίδραση μικρού θεατή που είδε τους «Πράκτορες» και σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση;

Τα παιδιά είναι αχόρταγα για άλλες αποστολές και φεύγουν ζητώντας να έρθουν πάλι ή αν θα υπάρχει επόμενο. Γελάω με το πόσο γιουχάρουν τον κακό Ιβάν αλλά και τον αγαπούν συγχρόνως. Βλέπουν, πιστεύω, τον εαυτό μας μέσα του, την αντίθεση που ζει μέσα μας καθώς το καλό παλεύει με το κακό...

Γιατί να έρθει να δει την παράσταση ένα παιδί που έχει διαβάσει ήδη όλα τα βιβλία σας;

Είναι πολύ διαφορετική από τα βιβλία. Διαδραματίζεται στο Αιγαίο, τα υπέροχα σκίτσα του Στέφανου Κολτσιδόπουλου ζωντανεύουν σε animation, έχει ονειρεμένη μουσική που βγαίνοντας τα παιδιά την τραγουδούν και αναζητούν στο διαδίκτυο και εξαιρετική διάδραση με το κοινό που γίνονται μέρος της πλοκής. Όλα αυτά με μια φοβερή ομάδα ηθοποιών και τον πιο αδίστακτο, συμπαθητικό υπερκακό που θα συναντήσετε, που ζωντανεύει ο Συμεών Τσακίρης. Είναι εμπειρία. Δεν μπορώ να κρύψω τον ενθουσιασμό μου. Πρέπει να τη δείτε.

Τελικά, μπορεί να έρθει η αλλαγή και η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο από τα παιδιά ή είναι απλά μια ρομαντική τοποθέτηση;

Τα παιδιά δεν μπορούν μόνα τους να φέρουν την αλλαγή, ούτε και πρέπει. Μπορούν να είναι όμως μέρος της λύσης, και βλέπουμε ότι επηρεάζουν τις οικογένειες τους σε αυτά τα θέματα. Εδώ που έχουμε φτάσει δεν έχουμε χρόνο να περιμένουμε να γίνει κάτι από ένα μόνο κομμάτι της κοινωνίας. Πρέπει όλοι να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, παιδιά, μεγάλοι, οργανώσεις, εταιρείες, Πολιτείες… Η ζωή μας και ο ανθρώπινος πολιτισμός στον κόσμο μας όπως τον γνωρίζουμε, εξαρτάται από αυτό.