Ψυχροπολεμικό θρίλερ στη Βρετανία - Free Sunday
Ψυχροπολεμικό θρίλερ στη Βρετανία

Ψυχροπολεμικό θρίλερ στη Βρετανία

 

Για τον Σεργκέι Σκριπάλ η ζωή άρχισε ξανά το 2010. Ο Ρώσος πρώην συνταγματάρχης της αντικατασκοπείας της χώρας του είχε αποκαλυφθεί ως «τυφλοπόντικας», δηλαδή διπλός πράκτορας, που είχε διαρρεύσει στη βρετανική αντικατασκοπεία (ΜΙ6) τις ταυτότητες περίπου 300 Ρώσων πρακτόρων που δρούσαν στη Βρετανία και στην Ευρώπη, είχε συλληφθεί από τη διαβόητη FSB το 2004 και από το 2006 εξέτιε ποινή φυλάκισης 13 ετών για εσχάτη προδοσία. Ωστόσο, το 2010, στο πλαίσιο ανταλλαγής πρακτόρων μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, ο Σκριπάλ είχε μεταφερθεί στη Βιέννη και είχε μπει σε ένα αεροπλάνο με κατεύθυνση τη Βρετανία και τη νέα του ζωή.

Ωστόσο, η επιστροφή στην κανονικότητα διήρκεσε μόνο λίγα χρόνια. Στις 4 Μαρτίου 2018 ο Σκριπάλ και η 33χρονη κόρη του Γιούλια, που τον επισκεπτόταν από τη Μόσχα, όπου ζει μόνιμα, εντοπίστηκαν από γιατρό και νοσοκόμα που περνούσαν τυχαία σε κατατονική κατάσταση σε παγκάκι κοντά σε εμπορικό κέντρο του Σόλσμπερι, όπου ζει μόνιμα από το 2010 ο Ρώσος πρώην κατάσκοπος. Αμέσως οδηγήθηκαν σε νοσοκομείο, όπου μετά από πολύ κόπο και έρευνα διαπιστώθηκε ότι είχαν δηλητηριαστεί από νευροτοξικό παράγοντα που είχε αναπτυχθεί από την ΕΣΣΔ ως χημικό όπλο.

Ολικός συναγερμός

Μόλις έγινε σαφές ότι ο 67χρονος πρώην πράκτορας και η κόρη του είχαν πέσει θύματα δηλητηρίασης από ένα χημικό όπλο (ο παράγοντας ταυτοποιήθηκε ως μέλος της οικογένειας νευροτοξικών χημικών Novichok που είχαν αναπτυχθεί στην ΕΣΣΔ τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, θεωρούνται εξαιρετικά ισχυρά χημικά και δεν είχαν χρησιμοποιηθεί ποτέ σε συνθήκες πολέμου), ολόκληρος ο βρετανικός μηχανισμός ασφαλείας τέθηκε σε κατάσταση συναγερμού.
Από τις 6 Μαρτίου η υπόθεση πέρασε στα χέρια της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας της χώρας, ενώ ταυτόχρονα ενεργοποιήθηκε η αρμόδια διυπουργική επιτροπή υπό την υπουργό Εσωτερικών Άμπερ Ραντ (η επιτροπή αυτή περιγράφεται με το –εσφαλμένο– προσωνύμιο COBRA, από το αρκτικόλεξο COBR, Cabinet Office Briefing Rooms, δηλαδή ειδικές αίθουσες συνεδριάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου σε περιπτώσεις κρίσεων), καθώς η υπόθεση αντιμετωπίζεται πλέον ως απόπειρα δολοφονίας Βρετανού πολίτη.
Σημειώνεται ότι εκτός από τον Σκριπάλ και την κόρη του, οι οποίοι συνεχίζουν να νοσηλεύονται στο νοσοκομείο του Σόλσμπερι σε κρίσιμη κατάσταση, θύμα του νευροτοξικού παράγοντα είναι και ένας αστυνομικός της τοπικής αστυνομίας, ο οποίος εστάλη να ερευνήσει το σπίτι του Σκριπάλ και φαίνεται ότι μολύνθηκε από τη χημική ουσία. Ο αστυνομικός επίσης νοσηλεύεται και η κατάστασή του είναι κρίσιμη αλλά σταθερή.

Τελεσίγραφο Μέι

Η κατάσταση κλιμακώθηκε όταν πλέον ταυτοποιήθηκε ο νευροτοξικός παράγοντας που είχε δηλητηριάσει τον Σκριπάλ και όλα έδειχναν προς την πλευρά της Μόσχας ως υπαιτίου για την απόπειρα δολοφονίας. Η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, μιλώντας στη Βουλή των Κοινοτήτων, τόνισε ότι η κυβέρνησή της θεωρεί ότι η Ρωσία κρύβεται πίσω από την επίθεση κατά του Σκριπάλ και ότι το χημικό που χρησιμοποιήθηκε αποτελεί μέλος της οικογένειας Novichok, προσθέτοντας ότι ο Ρώσος πρέσβης στο Λονδίνο κλήθηκε να δώσει εξηγήσεις για το αν η επίθεση αποτέλεσε «ευθεία δράση του ρωσικού κράτους» ή αν η χώρα έχει χάσει τον έλεγχο των νευροτοξικών όπλων της.
Κάλεσε δε τη Ρωσία να δώσει εξηγήσεις, τονίζοντας ότι «αν δεν υπάρξει σαφής απάντηση, θα συμπεράνουμε ότι η πράξη αυτή αποτελεί παράνομη πράξη βίας από τη Ρωσία σε βάρος της Βρετανίας», και δύο μέρες αργότερα, αφού η Μόσχα αγνόησε το τελεσίγραφό της, η Μέι δήλωσε ότι η Ρωσία είναι «ένοχη» για τη δηλητηρίαση του Σεργκέι Σκριπάλ και ανακοίνωσε τη λήψη κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αρχής γενομένης με την απέλαση 23 Ρώσων διπλωματών από τη Βρετανία. Παράλληλα, το Φόρεϊν Όφις εξέδωσε ειδική ταξιδιωτική οδηγία, με την οποία προειδοποίησε τους Βρετανούς πολίτες που θέλουν να επισκεφτούν τη Ρωσία για τον κίνδυνο «εχθρικών αντιδράσεων» απέναντί τους μετά τις κυρώσεις που επέβαλε το Λονδίνο στη Μόσχα.
Λάδι στη φωτιά φρόντισε να ρίξει ο Βρετανός υπουργός Άμυνας Γκάβιν Ουίλιαμσον, ο οποίος σχολιάζοντας την επίθεση κατά του Σκριπάλ σημείωσε ότι «είναι απολύτως ειδεχθές και απαράδεκτο το τι έπραξε η Ρωσία στο Σόλσμπερι. […] Απαντήσαμε σε αυτό. Ειλικρινά, η Ρωσία πρέπει να φύγει, θα πρέπει να το βουλώσει».

Πάνδημη καταδίκη

Αξίζει να σημειωθεί ότι σταδιακά ολόκληρη η Δύση δηλώνει την αλληλεγγύη της προς τη Βρετανία και καταδικάζει τη Ρωσία για την υπόθεση Σκριπάλ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ ευθυγραμμίστηκε με τη Μέι, λέγοντας ότι «εκφράζω την πλήρη αλληλεγγύη μου στη Βρετανίδα πρωθυπουργό Τερέζα Μέι μετά τη βάρβαρη επίθεση που υποκινήθηκε, πολύ πιθανόν, από τη Μόσχα», ενώ πιο επιφυλακτικό εμφανίστηκε το Ελιζέ, ανακοινώνοντας ότι θα εξετάσει μέσα στις επόμενες ημέρες τα μέτρα που θα λάβει κατά της Ρωσίας.
Από την πλευρά της, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ προσπάθησε να παίξει τον ρόλο του… ισορροπιστή, λέγοντας μεν ότι «αντιμετωπίζουμε τα ευρήματα της βρετανικής κυβέρνησης με μεγάλη σοβαρότητα. Θα παρουσιάσουμε μια κοινή ευρωπαϊκή άποψη», αλλά και φροντίζοντας να ξεκαθαρίσει ότι «δεν μπορούμε να διακόψουμε κάθε επαφή τώρα. Πρέπει να συνεχίσουμε να μιλάμε με τους Ρώσους παρά τις διαφορετικές απόψεις μας», ενώ ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ χαρακτήρισε την επίθεση στο Σόλσμπερι «σαφή παραβίαση των διεθνών κανόνων και συμφωνιών» και κάλεσε τη Μόσχα να απαντήσει στα ερωτήματα του Λονδίνου. «Η Ρωσία είναι ο γείτονάς μας και η απόφαση να μπει σε μια αντιπαράθεση θα είναι δική της» είπε ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, αν και έσπευσε να τονίσει ότι «δεν θέλουμε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο, δεν θέλουμε να έρθουμε σε μια νέα κούρσα εξοπλισμών, διότι είναι ακριβό, επικίνδυνο και προς το συμφέρον κανενός». Επίσης, οι ΗΠΑ καταδίκασαν το περιστατικό και δεσμεύτηκαν για κυρώσεις στη Μόσχα.

Οργή από τη Μόσχα

Τι απαντά σε όλα αυτά η Μόσχα; Εξαρχής η ρωσική κυβέρνηση αρνήθηκε ότι έχει την παραμικρή εμπλοκή με την υπόθεση Σκριπάλ. Μάλιστα, μετά την ομιλία της Μέι στη Βουλή, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα έκανε λόγο για «τσίρκο» και τόνισε ότι «το συμπέρασμα είναι προφανές: πρόκειται για άλλη μια πολιτική, μιντιακή εκστρατεία, βασισμένη σε μια προβοκάτσια». Ωστόσο, η Ρωσία πέρασε σύντομα από τις ειρωνείες στην οργή, καθώς αμέσως μετά την απέλαση των Ρώσων διπλωματών από τη Βρετανία ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ χαρακτήρισε «πρόστυχες και ανυπόστατες» τις κατηγορίες του Λονδίνου και το Κρεμλίνο προειδοποίησε ότι θα προβεί κι αυτό σε αντίμετρα, αν συνεχιστεί η «αντιρωσική προπαγάνδα».
Το κακό, πάντως, για τη Μόσχα είναι το… βεβαρημένο παρελθόν της. Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που ο Αλεξάντερ Λιτβινένκο, πρώην πράκτορας της FSB που είχε αυτομολήσει στη Βρετανία και είχε κατηγορήσει τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, μεταξύ άλλων, για τη δολοφονία της δημοσιογράφου Άνα Πολιτκόφσκαγια, οδηγήθηκε στο νοσοκομείο μετά από ξαφνική ασθένεια και πέθανε το 2006, δηλητηριασμένος από τη ραδιενεργή ουσία πολώνιο-210. Έρευνα των βρετανικών υπηρεσιών ασφαλείας κατέληξε σε Ρώσο πράκτορα ως τον υπαίτιο της δηλητηρίασης του Λιτβινένκο, ωστόσο η Μόσχα αρνήθηκε να τον εκδώσει.