Σκόπια: Πολιτική βιασύνη σε αργές διαδικασίες

H παρέλαση των κορυφαίων στελεχών του διεθνούς πολιτικού jet set στα Σκόπια τον προηγούμενο μήνα, λίγες ημέρες πριν από το δημοψήφισμα, ήταν για τους πολίτες της γειτονικής χώρας μια τεράστια έκπληξη.

Η επικεφαλής της ισχυρότερης χώρας της Ε.Ε. και ο προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ και πολλοί άλλοι πάτησαν το πόδι τους σε μια χώρα η θέση της οποίας στον χάρτη ξαφνικά έγινε εξαιρετικά σημαντική, ενώ μέχρι πριν από λίγο καιρό ήταν αμφίβολο αν ήταν γνωστή η ύπαρξή της.

Μας θυμήθηκαν, μας έμαθαν, γιατί υπήρχε η προοπτική της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ, λέει γνωστός αναλυτής στα Σκόπια, ο οποίος δεν μπαίνει καν στο περιεχόμενο της συμφωνίας, αν ήταν καλή ή κακή.

Πρακτικά, δηλαδή, τους θυμήθηκαν επειδή ήταν ένα από τα τρία κουτάκια της βαλκανικής σκακιέρας από την οποία έπρεπε να εκδιωχθούν οι Ρώσοι. Για την ακρίβεια, ήταν το δεύτερο κουτάκι. Το πρώτο ήταν το Μαυροβούνιο, το τρίτο είναι η Σερβία.

Το ζήτημα είναι η ένταξη στο ΝΑΤΟ να γίνει τώρα, διότι κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι θα γίνει αύριο, λέει.

Η αναφορά παραπέμπει στην περίφημη δήλωση Νίμιτς, σύμφωνα με τον οποίο η συμφωνία πρέπει να ολοκληρωθεί τώρα, γιατί μπορεί να αλλάξει η κυβέρνηση στην Ελλάδα. Και η αλήθεια είναι ότι ο Τσίπρας είναι δημοφιλής στους πολιτικούς κύκλους στα Σκόπια, όπως προκύπτει και από τις αναφορές στις δύο συνόδους των πολιτικών αρχηγών, τα πρακτικά από τις οποίες δημοσίευσαν η «Frankfurter Allgemeine Zeitung» και η «Καθημερινή».

Όμως η πρώτη ανάγνωση της προσέγγισης είναι εσφαλμένη. Η αναφορά δεν ήταν για τον Τσίπρα και την Ελλάδα, αλλά για τις ΗΠΑ. Αν αύριο οι Αμερικανοί τα βρουν με τους Ρώσους, κανείς δεν θα ασχολείται μ’ εμάς, θα μας ξεχάσουν, λέει ο αναλυτής.

Το αύριο είναι μια σχετική προσέγγιση.

Οι σχεδιασμοί του Ζάεφ

Ο πρωθυπουργός Ζάεφ έχει θέσει ως όριο τη 10η Οκτωβρίου για να ανακοινώσει τις αποφάσεις του.

Αυτή τη στιγμή διερευνά αν περνάει η συνταγματική αναθεώρηση από τη Βουλή, που είναι απαραίτητος όρος για να έρθει η συμφωνία προς επικύρωση στην ελληνική Βουλή.

Οι πρώτες ενδείξεις είναι αρνητικές. Αυτή τη στιγμή έχει 69 θετικές ψήφους και θέλει άλλες 11 ή 12 για να εξασφαλίσει την πλειοψηφία των 2/3 που είναι απαραίτητη, δηλαδή 80 στους 120.

Η προσπάθεια του κ. Ζάεφ να σφίξει τον κλοιό γύρω από την αντιπολίτευση πιέζοντάς την μέσω των εκατοντάδων χιλιάδων ψηφοφόρων που θα προσέρχονταν στο δημοψήφισμα δεν πέτυχε. Το εκλογικό σώμα που προσήλθε στις κάλπες και ψήφισε «ναι» είναι μικρότερο από το εκλογικό κοινό που ψήφισε Αλβανούς και Σοσιαλδημοκράτες τον Δεκέμβριο του 2016, δηλαδή πριν από 22 μήνες.

Μπορεί να επικαλεστεί το 91,3% του «ναι», αλλά δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει. Η βασική προσδοκία του είναι να αποκτήσει μια ομάδα βουλευτών του VMRO-DPΜΝΕ (Δημοκρατικό Κόμμα για την Εθνική Ενότητα της Μακεδονίας) που διαφωνούν με την ηγεσία.

Οι φήμες λένε ότι υπάρχει μια ομάδα νέων βουλευτών του VMRO η οποία έχει πάρει αποστάσεις από την ηγεσία του κόμματος. Όμως η νεότης είναι ένα σχετικό μέγεθος, από τη στιγμή που o αρχηγός του κόμματος Χριστιάν Μιτσκόφσκι την προηγουμένη του δημοψηφίσματος, στις 29 Σεπτεμβρίου, είχε μόλις κλείσει τα 41 και είναι ήδη αναπληρωτής καθηγητής. Σε αυτή την ηλικία του ο προκάτοχός του, Νίκολας Γκρούεφσκι, στα 48 τώρα, ήταν ήδη πέντε χρόνια πρωθυπουργός και οι φήμες λένε ότι ο λόγος του εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά ισχυρός στο κόμμα.

Ο Γκρούεφσκι δεν παραιτήθηκε όταν έχασε τις εκλογές, αλλά όταν υπέστη τη συντριπτική ήττα στις δημοτικές εκλογές πριν από έναν χρόνο. Τηρουμένων των αναλογιών, ο Σαμαράς δεν παραιτήθηκε μετά την ήττα τον Ιανουάριο του 2015, αλλά με την ήττα στο δημοψήφισμα.

Τηρουμένων των ίδιων αναλογιών, τόσο ο Τσίπρας όσο και ο Ζάεφ προσπάθησαν την πολιτική εξόντωση των προκατόχων τους. Ο Σαμαράς διώκεται για τη Novartis, ο Γκρούεφσκι έχει ήδη μία καταδίκη, επειδή επηρέασε για την αγορά μιας αλεξίσφαιρης Mercedes περίπου 600.000 ευρώ, ενώ διώκεται και για τις τηλεφωνικές υποκλοπές.

Οι φήμες λένε ότι υπάρχει προσφορά για παύση των διώξεων με αντάλλαγμα τη συναίνεση στη συνταγματική αλλαγή.

Άλλες φήμες λένε ότι θα ανοίξει το πουγκί των πρεσβειών και θα ρεύσει στην πολιτική αγορά των Σκοπίων άφθονο χρήμα, που θα επηρεάσει στην αλλαγή της απόφασης.

Οι προσδοκίες του VMRO

Παρ’ όλα αυτά, το VMRO εξακολουθεί να είναι το πρώτο κόμμα και ο αντιπρόεδρός του δήλωσε μετά τη συνεδρίαση του κόμματος ότι το VMRO έλαβε τις αποφάσεις του ομόφωνα.

Οι αποφάσεις απέχουν από αυτές που θα βοηθούσαν σε συναίνεση με τους Σοσιαλδημοκράτες του Ζάεφ: παραίτηση Ζάεφ, υπηρεσιακή κυβέρνηση 100 ημερών, τα υπουργεία Εσωτερικών και Κοινωνικής Πρόνοιας να περάσουν σε στελέχη του VMRO.

Παράλληλα, όμως, το VMRO ζήτησε και την παραίτηση του γενικού εισαγγελέα και άμεση διερεύνηση των καταγγελιών για νοθεία στο δημοψήφισμα. Η νοθεία αφορούσε το «μπάζωμα» της κάλπης και μαζικές προσελεύσεις ψηφοφόρων, που η κυβέρνηση αρνείται.

Σύμφωνα με αναλυτές, αν οι όροι του VMRO γίνουν δεκτοί και εφαρμοστούν όλες οι προβλέψεις της Συμφωνίας των Πρεσπών χωρίς καμία καθυστέρηση, αυτό οδηγεί στην τελική κύρωση της συμφωνίας το καλοκαίρι.

Οι φήμες, πάντως, περί εξαγοράς βουλευτών, έτσι ώστε να περάσει η συμφωνία, ούτε έχουν επιβεβαιωθεί αλλά ούτε έχουν διαψευστεί.

Αν δεν βγαίνουν οι 80, ο Ζάεφ εξετάζει και το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών με στόχο μια συντριπτική νίκη, η οποία θα του επιτρέψει να εκλέξει 80 και να κάνει τη συνταγματική αναθεώρηση.

Αυτό με βάση τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, όπου τα «ναι» είναι περίπου 10% κάτω από την εκλογική δύναμη των Σοσιαλδημοκρατών του 2016.

Το βασικό ερώτημα όμως πίσω απ’ όλα αυτά είναι τι θα κάνουν οι Αλβανοί εάν δεν περάσει η αλλαγή ονόματος. Θα μείνουν στις θέσεις τους ή θα αρχίσουν κι αυτοί να βλέπουν τον κόσμο μέσα από το πρίσμα της συνεννόησης Σερβίας-Κοσόβου με ανταλλαγή εδαφών;

Αν κάτι αναστατώνει κυβέρνηση και αντιπολίτευση στα Σκόπια είναι ο φόβος της επόμενης μέρας μετά την ανταλλαγή της Μιτρόβιτσας του Κοσόβου, όπου κατοικούν 70.000 Σέρβοι, με το Πρέσεβο της Σερβίας, με περίπου τόσους Αλβανούς.

Χωρίς ΝΑΤΟ, η κατάσταση θα είναι δύσκολη…