Υπόθεση Κασόγκι: Η Σαουδική Αραβία αναζητά διέξοδο, η Δύση σε αμηχανία - Free Sunday
Υπόθεση Κασόγκι: Η Σαουδική Αραβία αναζητά διέξοδο, η Δύση σε αμηχανία

Υπόθεση Κασόγκι: Η Σαουδική Αραβία αναζητά διέξοδο, η Δύση σε αμηχανία

Με το κεφάλαιο του αν ο Τζαμάλ Κασόγκι, ο Σαουδάραβας δημοσιογράφος της «Washington Post», είναι νεκρός ή όχι να κλείνει με την ανακάλυψη του διαμελισμένου πτώματός του σε πηγάδι στην οικία του προξένου της χώρας στην Κωνσταντινούπολη, ένα νέο κεφάλαιο, αυτό της διαχείρισης της πραγματικότητας, έχει ανοίξει και, μέχρι στιγμής, τα πάντα μοιάζουν να βρίσκονται σε ρευστή κατάσταση.

Το Ριάντ σε άμυνα

Καθώς σταδιακά αποκαλύπτονται οι λεπτομέρειες της φρικτής δολοφονίας του αντιφρονούντος δημοσιογράφου και στη συνέχεια η απόπειρα συγκάλυψής της, η ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας επιχειρεί με αμυντικές κινήσεις να αποκρούσει τη διογκούμενη οργή για το απάνθρωπο γεγονός. Αφού επί δύο εβδομάδες το Ριάντ αρνούνταν την παραμικρή γνώση σχετικά με την τύχη του Κασόγκι, μπροστά στα αυξανόμενα στοιχεία ότι ο δημοσιογράφος είχε δολοφονηθεί, αλλά και στις αντιδράσεις της Δύσης, αρχικά έκανε λόγο για «ατύχημα» και στη συνέχεια παραδέχτηκε ότι ο Κασόγκι είχε δολοφονηθεί στη διάρκεια «καβγά».
Ταυτόχρονα, ο βασιλιάς Σαλμάν επικοινώνησε με τον γιο του δολοφονηθέντος Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, τον Σάλαχ, για να του εκφράσει τα συλλυπητήριά του, όπως μετέδωσε το σαουδαραβικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων SPA, ενώ ο ισχυρός άντρας του βασιλείου, πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, συναντήθηκε προσωπικά με τον γιο του Κασόγκι, λίγο πριν ο τελευταίος και τα μέλη της οικογένειας του δημοσιογράφου φύγουν –μάλλον οριστικά– από τη Σαουδική Αραβία για τις ΗΠΑ.
Παράλληλα, ο πρίγκιπας διάδοχος, ο οποίος προσπαθούσε επί μέρες να μείνει «εκτός κάδρου», υποχρεώθηκε σε δημόσιες δηλώσεις, στις οποίες χαρακτήρισε την υπόθεση «οδυνηρή για όλους τους Άραβες», υποσχόμενος ότι «θα αποδοθεί δικαιοσύνη». Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν έκανε λόγο για «ειδεχθές έγκλημα που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί» και ανέφερε ότι θα τιμωρηθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι, καθώς και ότι θα υπάρξει συνεργασία με την Τουρκία για να «υπάρξουν αποτελέσματα». «Θα συνεργαστούμε με την Τουρκία για να ανακαλύψουμε την αλήθεια πίσω από τον θάνατο του Κασόγκι» δήλωσε.

Προσχεδιασμένο έγκλημα

Σηματοδοτώντας ακόμα πιο έντονα τη στροφή στην τακτική του Ριάντ, λίγο αργότερα ο υπουργός Δικαιοσύνης της Σαουδικής Αραβίας Σαούντ αλ Μοτζέμπ χαρακτήρισε τη δολοφονία του Κασόγκι «προσχεδιασμένη» και δεσμεύτηκε ότι το βασίλειο θα συνεργαστεί στενά με τις τουρκικές διωκτικές αρχές στο πλαίσιο της κοινής έρευνας για τη διαλεύκανση της υπόθεσης. Το κρατικό πρακτορείο της Σαουδικής Αραβίας ανέφερε ότι η δήλωση του Αλ Μοτζέμπ ήρθε ως αποτέλεσμα στοιχείων που οι τουρκικές αρχές παρουσίασαν στη σαουδαραβική πλευρά.
Της δήλωσης αυτής είχε προηγηθεί η παραδοχή από τον υπουργό Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας Φατίχ αλ Χαλίντ ότι η υπόθεση Κασόγκι «δεν είναι ένας θάνατος, είναι μια δολοφονία. Το παραδεχόμαστε, προσπαθούμε να το διαχειριστούμε. Θα είμαστε διάφανοι και θα δείξουμε στους συμμάχους και φίλους μας στις ΗΠΑ […] ότι το βασίλειο είναι τόσο δυστυχισμένο γι’ αυτό που συνέβη όσο όλος ο κόσμος. Στη πραγματικότητα, είμαστε πιο δυστυχισμένοι, γιατί έχει αμαυρωθεί το όνομα του βασιλείου», ενώ ο ίδιος ο πρίγκιπας διάδοχος ήδη διέταξε την αναδιάρθρωση των μυστικών υπηρεσιών της Σαουδικής Αραβίας και απομάκρυνε πέντε στενούς συνεργάτες του, ενώ συνελήφθησαν και 18 άτομα.

Αμήχανη η Δύση

Πάντως, πρέπει να σημειωθεί ότι η Δύση, η οποία από την αρχή ζήτησε εξηγήσεις από το Ριάντ για την υπόθεση και χρησιμοποίησε πολύ αυστηρή γλώσσα, μοιάζει αμήχανη και αδύναμη να υλοποιήσει τις υπόρρητες απειλές της για κυρώσεις στη Σαουδική Αραβία. Με εξαίρεση τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, η οποία έδωσε εντολή για «πάγωμα» της πώλησης όπλων στη Σαουδική Αραβία και άλλες μεμονωμένες κινήσεις, οι υπόλοιποι ηγέτες του δυτικού κόσμου μοιάζουν διστακτικοί να τα βάλουν με το καθεστώς του Ριάντ, καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να βλάψει τις οικονομίες των χωρών τους δεδομένης της τεράστιας επενδυτικής διείσδυσης των Σαουδαράβων.
Έτσι, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, παρά τις αρχικές του δηλώσεις, αρνήθηκε να απαντήσει αν το Παρίσι θα ακολουθήσει τον δρόμο του Βερολίνου και θα «παγώσει» κι αυτό τις πωλήσεις όπλων στη Σαουδική Αραβία. Σε πολύ έντονο ύφος, ο Μακρόν δήλωσε ότι «η ατζέντα μου δεν υπαγορεύεται από τα μέσα ενημέρωσης, είτε σας αρέσει είτε όχι. Ασχολούμαι με ένα άλλο θέμα. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με το ζήτημα με το οποίο ασχολούμαστε. Καμία. Καμία. Επομένως δεν θα απαντήσω. Λυπάμαι. Αυτό θα συνεχιστεί για όσο διάστημα είμαι στη θέση όπου βρίσκομαι. Είτε σας αρέσει είτε σας δυσαρεστεί».
Την ίδια στιγμή το Κοινοβούλιο της Ισπανίας ψήφισε κατά της ματαίωσης των πωλήσεων όπλων στη Σαουδική Αραβία, παρά την «απογοήτευση» που είχε εκφράσει η κυβέρνηση για τον θάνατο του Κασόγκι, καθώς, σύμφωνα με ισπανικά ΜΜΕ, η Σαουδική Αραβία απείλησε να ακυρώσει το συμβόλαιο ύψους 1,8 δισ. ευρώ με την Ισπανία που αφορούσε την αγορά πολεμικών πλοίων, εάν δεν προχωρούσε η σύμβαση για την αγορά βομβών.
Παρόμοια γραμμή ακολουθεί και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ενημερώθηκε προσωπικά από τη διευθύντρια της CIA Τζίνα Χάσπελ, που μετέβη στην Τουρκία και έλαβε πληροφορίες από πρώτο χέρι από τις αρχές για τα στοιχεία σχετικά με τη δολοφονία του Κασόγκι. Όταν ο Τραμπ ρωτήθηκε για το αν πιστεύει τους ισχυρισμούς του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας, σημείωσε με αρκετό κυνισμό ότι «θέλω στ’ αλήθεια να τον πιστέψω. Είναι πολύ καλοί σύμμαχοί μας και εξαιρετικός επενδυτής στην πολεμική μας βιομηχανία, μεταξύ άλλων. Αγοράζουν τεράστιες ποσότητες προϊόντων μας και αυτά αντιστοιχούν σε εκατομμύρια θέσεων εργασίας. Οπότε θέλω να τον πιστέψω».

Ο ρόλος της Τουρκίας

Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία μοιάζει να έχει αναλάβει έναν εντελώς αντίθετο ρόλο, εκτοξεύοντας διαρκώς όλο και πιο σκληρά «κατηγορώ» σε βάρος του Ριάντ για την υπόθεση Κασόγκι. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην υπόθεση παρενέβη ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Εντογάν, ο οποίος αναφερόμενος στη δολοφονία Κασόγκι είπε ότι «η παγκόσμια συνείδηση δεν θα κατευναστεί παρά μόνο όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι, αυτουργοί και εντολείς, θα έχουν τιμωρηθεί», ενώ στην ίδια ομιλία του στην Κ.Ο. του ΑΚΡ αύξησε την πίεση προς το Ριάντ, ζητώντας οι 18 ύποπτοι που έχουν συλληφθεί στη Σαουδική Αραβία «να δικαστούν στην Κωνσταντινούπολη».
Εκ πρώτης όψεως η τακτική της Τουρκίας μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι ο Τζαμάλ Κασόγκι δολοφονήθηκε επί τουρκικού εδάφους, άρα η υπόθεση αφορά ευθέως τις αρχές της Άγκυρας. Ωστόσο, σε δεύτερο επίπεδο αναλυτές εκτιμούν ότι ο Ερντογάν βρίσκει μια ευκαιρία, με το Ριάντ στριμωγμένο και εκτεθειμένο, να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα ενισχύσουν τη θέση της Τουρκίας στον μουσουλμανικό και τον αραβικό κόσμο. Άλλωστε οι σχέσεις Άγκυρας-Ριάντ ήταν πάντα περίπλοκες, με την Τουρκία να ανταγωνίζεται τη Σαουδική Αραβία, αλλά ταυτόχρονα να είναι και αποδέκτης δισεκατομμυρίων σε επενδυτικές πρωτοβουλίες.