Θουέιτς: Ο παγετώνας που απειλεί να πνίξει την υφήλιο               - Free Sunday
Θουέιτς: Ο παγετώνας που απειλεί να πνίξει την υφήλιο              
Το τμήμα του παγετώνα που επιπλέει στο νερό θερμαίνεται από θαλάσσια ρεύματα NASA ICE / James Yungel

Θουέιτς: Ο παγετώνας που απειλεί να πνίξει την υφήλιο              

Διεθνής ερευνητική ομάδα που ολοκλήρωσε κρίσιμη αποστολή στο κάλυμμα πάγου της Ανταρκτικής επέστρεψε με άσχημα νέα για τον παγετώνα Θουέιτς, μια πλάκα πάγου στο μέγεθος της Βρετανίας που δείχνει έτοιμη να καταρρεύσει. Οι συνέπειες θα ήταν ανυπολόγιστες, καθώς η στάθμη των ωκεανών εκτιμάται ότι θα ανέβαινε κατά 65 εκατοστά, αρκετά για να κατακλύσει με νερό παράκτιες εκτάσεις σε όλο τον πλανήτη.

Ο παγετώνας Θουέιτς στη Δυτική Ανταρκτική «έχει τρία όπλα που τον στοχεύουν» αναφέρει στον δικτυακό τόπο του Nature η Έριν Πέτιτ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Όρεγκον και συνεπικεφαλής της Διεθνούς Συνεργασίας για τον Παγετώνα Θουέιτς, ένα διεθνές, πενταετές ερευνητικό πρόγραμμα με προϋπολογισμό 50 εκατ. δολαρίων.

Τα τρία «όπλα» στα οποία αναφερόταν η Πέτιτ είναι τρία ανοδικά ρεύματα θερμού νερού που ζεσταίνουν την κάτω επιφάνεια του παγετώνα. «Ζεστό νερό έρχεται από όλες τις κατευθύνσεις» είπε η ερευνήτρια, η οποία παρουσίασε τα προκαταρκτικά αποτελέσματα σε συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης Φυσικής στο Σαν Ντιέγκο την περασμένη εβδομάδα.

Τα θερμά ρεύματα αποσταθεροποιούν περαιτέρω τον παγετώνα, ο οποίος λειτουργεί σαν τάπα και εμποδίζει τη ροή πάγου από το εσωτερικό της Ανταρκτικής μέχρι τον Νότιο Ωκεανό. Και αυτό σημαίνει ότι, σε περίπτωση που καταρρεύσει, ο παγετώνας θα παρασύρει μαζί του και άλλα τμήματα του καλύμματος πάγου στην ήπειρο.

thwaites simple
Alex Newman / The World

Το διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα άρχισε το 2019 λόγω ανησυχιών ότι η κατάρρευση του παγετώνα Θουέιτς έχει ήδη αρχίσει. Η πρώτη αποστολή ολοκληρώθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο (τη μέση του καλοκαιριού στην Ανταρκτική) στο τμήμα του παγετώνα που προεξέχει από την ήπειρο μέσα στον ωκεανό. Η άκρη του παγετώνα συνήθως περιβάλλεται από γιγάντια κομμάτια θαλάσσιου πάγου, πέρυσι όμως οι καιρικές συνθήκες ήταν ιδανικές και επέτρεψαν τη μελέτη του βυθισμένου τμήματος του παγετώνα με ρομποτικό υποβρύχιο.

Το τμήμα του παγετώνα που προεξέχει από την ξηρά χωρίζεται σε δύο τμήματα: το ανατολικό τμήμα που θεωρείται πιο σταθερό και ρέει με ταχύτητα 600 μέτρων το χρόνο, και το δυτικό κομμάτι που μετακινείται πολύ πιο γρήγορα, κατά περίπου 2 χιλιόμετρα ανά έτος. Τα θερμά θαλάσσια ρεύματα ζεσταίνουν τώρα το ανατολικό, σταθερό κομμάτι. Αν το τμήμα αυτό καταρρεύσει, «η εξίσωση αλλάζει τελείως» όπως το θέτει η Πέτιτ.

Περισσότερα στοιχεία αναμένεται να συλλεχθούν στην επόμενη αποστολή το 2021, οπότε οι επιστήμονες θα προσπαθήσουν να μελετήσουν τη γεωλογία του εδάφους πάνω στο οποίο πατά το κύριο τμήμα του παγετώνα Θουέιτς.

Οι ερευνητές δηλώνουν αισιόδοξοι ότι με την ολοκλήρωση της μελέτης σε τρία χρόνια από σήμερα θα μπορούν να πουν με σχετική βεβαιότητα ποιο είναι το μέλλον του γιγάντιου παγετώνα.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι το τοπίο της Δυτικής Ανταρκτικής αλλάζει λόγω της παγκόσμιας θέρμανσης: οι επιστήμονες διαφορετικής αποστολής στον παγετώνα Πάιν, σχετικά κοντά στον παγετώνα Θουέιτς, ανέφερε αυτόν τον μήνα ότι ανακάλυψε ένα νησί που δεν εμφανίζεται σε κανέναν χάρτη.

Πιθανότατα πρόκειται για νεογέννητο νησί: καθώς οι παγετώνες υποχωρούν και η Δυτική Ανταρκτική δέχεται όλο και μικρότερο βάρος, η ξηρά αναπηδά προς τα πάνω, κάτι που θα εξηγούσε την εμφάνιση μιας νέας νησίδας.