Η πολιτική αβεβαιότητα ενισχύει τον κορονοϊό στα Δυτικά Βαλκάνια

Στοιχεία βαθιάς πολιτικής ανωριμότητας αλλά και σοβαρό έλλειμμα διοικητικής επάρκειας ανέδειξε για τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, οι οποίες επιδιώκουν να ενταχθούν στην Ε.Ε., ο τρόπος διαχείρισης της πανδημίας.

Το εντυπωσιακό είναι ότι, σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές, το σύνολο των χωρών επέδειξε εντυπωσιακά αποτελέσματα στην αρχική φάση της πανδημίας, δίνοντας ένα από τα βασικά επιχειρήματα στην πολιτική ερμηνεία την οποία επιχείρησαν δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, του ΣΥΡΙΖΑ συμπεριλαμβανομένου. Σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία, η διάδοση του κορονοϊού ήταν εκτεταμένη και φονική στην αναπτυγμένη Δυτική Ευρώπη, αλλά όχι στην αναπτυσσόμενη Ανατολική.

Οι χώρες των Βαλκανίων, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, είχαν χαμηλό δείκτη διασποράς στον πληθυσμό. Μάλιστα, οι περισσότερες από αυτές το πρώτο δίμηνο της κρίσης με την εφαρμογή του γενικού lockdown είχαν καλύτερα αποτελέσματα από την Ελλάδα.

Όμως, όπως προέκυψε στη συνέχεια, καμία από αυτές τις χώρες δεν εκμεταλλεύτηκε το διάστημα αυτό για να βελτιώσει τις υγειονομικές υποδομές της, ενώ οι κυβερνήσεις διακατέχονταν από το άγχος της πολιτικής τους επιβεβαίωσης και αντιμετώπισαν την άρση των περιοριστικών μέτρων ως παροχή προς το εκλογικό σώμα.

Αυστριακό καμπανάκι

Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων αλλά και των θανάτων από τον κορονοϊό, σε βαθμό που η ταξιδιωτική οδηγία την οποία εξέδωσε την 1η Ιουλίου η Αυστρία για τις έξι χώρες της περιοχής να μην προκαλέσει καμία έκπληξη.

«Στην Αυστρία υπάρχουν ήδη κρούσματα κορονοϊού, η προέλευση των οποίων εντοπίζεται σε ταξιδιώτες από τα Δυτικά Βαλκάνια» είπε την προηγούμενη Τετάρτη ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ, ο οποίος κάλεσε επειγόντως τους Αυστριακούς να επιστρέψουν από αυτές τις χώρες και ανακοίνωσε για όσους εισέρχονται από αυτές διαγνωστικά τεστ κορονοϊού ή 14ήμερη καραντίνα.

Μάλιστα, ο κ. Σάλενμπεργκ επικαλέστηκε στοιχεία αύξησης των κρουσμάτων από τη Σλοβενία και την Κροατία με προέλευση από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων.

Η κατάρρευση της πρώτης χώρας χωρίς κορονοϊό

Η απόφαση της Βιέννης δεν προκάλεσε έκπληξη ούτε καν για τις δύο από τις έξι χώρες της περιοχής, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο, που είχαν συμπεριληφθεί στον αρχικό, μη δεσμευτικό κατά την Αυστρία ευρωπαϊκό κατάλογο των ασφαλών χωρών.

Μάλιστα, το Μαυροβούνιο των 628.000 κατοίκων στις αρχές Ιουνίου ήταν από τις πρώτες χώρες οι οποίες δήλωσαν ότι δεν είχαν πλέον ενεργές περιπτώσεις Covid-19, αλλά μέσα σε λίγες μέρες βρέθηκε να έχει περισσότερα νέα κρούσματα απ’ όσα είχε όταν είχε ανακοινώσει ότι έκλεισαν όλες οι υποθέσεις, και ακόμη τρεις νεκρούς, ανεβάζοντας τον συνολικό απολογισμό σε 12, δηλαδή περίπου 2 στους 100.000 (η Ελλάδα έχει 1,8).

Ο Βούτσιτς κέρδισε εκλογές μέσα στην πανδημία

Την ίδια στιγμή ο Πρόεδρος Βούτσιτς της Σερβίας, στενός πολιτικός σύμμαχος του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, δεν δίστασε μέσα στην πανδημία να προχωρήσει σε βουλευτικές εκλογές, τις οποίες το κόμμα του κέρδισε με πλειοψηφία 60%, αν και η συμμετοχή ήταν πολύ χαμηλή. Μάλιστα, ο κ. Βούτσιτς χρησιμοποίησε ως πολιτικό επιχείρημα τις διακοπές στην Ελλάδα, όπου, σύμφωνα με το πολιτικό του αφήγημα, οι Σέρβοι έχουν πλέον και την οικονομική δυνατότητα αλλά και την άνεση να πηγαίνουν ακόμη και για ένα Σαββατοκύριακο χάρη στους νέους δρόμους που κατασκευάστηκαν επί των κυβερνήσεών του. Ο κορονοϊός δεν ήταν στις προτεραιότητές του, όμως η Σερβία των 8,7 εκατομμυρίων κατοίκων έχει ξεπεράσει τους 285 νεκρούς –οι 22 από τους οποίους την τελευταία εβδομάδα– και τα νέα κρούσματα αυξάνονται διαρκώς, ενώ 81 άτομα νοσηλεύονται σε κρίσιμη κατάσταση και ο ρυθμός θνητότητας είναι στο 3,3 άτομα ανά 100.000 πληθυσμού.

Ο Ζάεφ θέλει εκλογές

Παρόμοια κατάσταση δημιουργήθηκε και στη Βόρεια Μακεδονία, όπου ο ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών, Ζόραν Ζάεφ, πίεσε ώστε να γίνουν σύντομα οι εκλογές που είχαν ματαιωθεί λόγω πανδημίας στις 12 Απριλίου. Η αντιπολίτευση ζήτησε να στηθούν οι κάλπες το φθινόπωρο, αλλά ο Ζάεφ επέμεινε και τελικά οι κάλπες, με τη σύμφωνη γνώμη της κεντροδεξιάς του VMRO, θα στηθούν στις 15 Ιουλίου. Η προεκλογική εκστρατεία βρίσκεται σε εξέλιξη, με αποτέλεσμα η αστυνομία να χαλαρώσει τους ελέγχους και, από τις 1.150 παραβιάσεις της υποχρέωσης για χρήση μάσκας που είχαν καταγραφεί στις 10 Ιουνίου, ο αριθμός να πέσει στο 40% στις αρχές Ιουλίου. Η Βόρεια Μακεδονία των 2,1 εκατομμυρίων κατοίκων έχει 6.500 κρούσματα, τα διπλάσια από την Ελλάδα, πάνω από 320 νεκρούς –τους 55 από τους οποίους την τελευταία εβδομάδα– και ο ρυθμός θνητότητας είναι πάνω από 15 στους 100.000, δηλαδή ο πιο υψηλός απ’ όλες τις χώρες της περιοχής.

Το μείζον θέμα της προεκλογικής εκστρατείας είναι η οικονομία, ενώ η Συμφωνία των Πρεσπών έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα. Το κεντροδεξιό VMRO ανακοίνωσε την πρόθεσή του να δώσει άδειες εξορύξεων στην περιοχή της Γευγελής, κοντά στα σύνορα με την Ελλάδα, ενώ η κυβέρνηση προανήγγειλε ότι θα επιτρέψει και αθλητικούς αγώνες χωρίς θεατές.

Το πολιτικά καινούργιο στοιχείο είναι ο πήχης που ο Αλί Αχμέτι, ο αρχηγός του μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος, έθεσε για την ενοποίηση όλων των αλβανικών κομμάτων με στόχο την εκλογή Αλβανού πρωθυπουργού. Το σύνολο των ψήφων που παίρνουν τα αλβανικά κόμματα είναι περίπου 18%, ενώ Σοσιαλδημοκράτες και VMRO βρίσκονται περίπου στο 35%-40%.

Τρεις πρωθυπουργοί σε τρεις μήνες

Αν ο στόχος των Αλβανών επιτευχθεί, η Βόρεια Μακεδονία θα είναι το δεύτερο εκτός της Αλβανίας κράτος με Αλβανό πρωθυπουργό μετά το Κόσοβο, το οποίο βιώνει μια μακρά περίοδο πολιτικής αστάθειας, καθώς τους τελευταίους τρεις μήνες έχει αλλάξει τρεις πρωθυπουργούς, ο πρώτος από τους οποίους κατηγορήθηκε για εγκλήματα πολέμου την περίοδο 1998-1999 στη Χάγη, o δεύτερος ανατράπηκε τον Μάρτιο, μετά από μόλις έναν μήνα στην εξουσία, επειδή, όπως ισχυρίζεται, ήταν αντίθετος στη διαπραγμάτευση με τη Σερβία, και ο τρίτος ανέλαβε στις αρχές Ιουνίου, την ίδια ώρα που ο Πρόεδρος Θάτσι δήλωνε ότι, αν τελικά παραπεμφθεί στη Χάγη για εγκλήματα πολέμου, θα παραιτηθεί.

Το Κόσοβο μετρά 55 νεκρούς, δηλαδή καταγράφει θνητότητα 3 στους 100.000, όμως το 40% των θανάτων καταγράφηκε τις τελευταίες 15 μέρες.

Το 1/3 των θυμάτων την τελευταία εβδομάδα

H Αλβανία έχει χαμηλή θνητότητα, καθώς βρίσκεται στο 2,4 ανά 100.000 πληθυσμού, όμως, από τους συνολικά 69 θανάτους, οι 20 καταγράφηκαν την τελευταία εβδομάδα, κατά την οποία υπήρξε εκτίναξη και του αριθμού των ενεργών κρουσμάτων κατά περίπου 150.

Παρόμοια κατάσταση εξελίσσεται και στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η οποία έχει περίπου τον ίδιο αριθμό θυμάτων με την Ελλάδα, αλλά ο πληθυσμός της είναι μικρότερος από το 30% του ελληνικού και η θνητότητα αγγίζει το 5,4 στους 100.000 κατοίκους. Την τελευταία εβδομάδα καταγράφηκαν 12 θάνατοι αλλά και 800 καινούργια κρούσματα, αριθμός που δεν αποκλείει νέα έξαρση.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι συνολικά η Ελλάδα μέχρι τις 2 Ιουλίου, με 192 καταγεγραμμένα θύματα και θνητότητα 1,8 στους 100.000, είχε την τρίτη καλύτερη επίδοση στην Ευρώπη, μετά το 0,5 της Σλοβακίας και το 1,8 της Λετονίας. Συνολικά, είναι στην 27η θέση με βάση τον συνολικό αριθμό των θανάτων, ενώ δεν υπάρχει μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα της Ευρώπης με λιγότερους θανάτους.