Το ουγγρικό αγκάθι στις κυρώσεις και η ελληνική πρόταση για ευρωπαϊκή λύση στις αυξήσεις

Την οικονομική στήριξη και ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, την ασφάλεια της επισιτιστικής αλυσίδας, την ενέργεια και την άμυνα, εξετάζουν σήμερα σε μία έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Χθες οι αντιπρόσωποι των 27 εξέτασαν πρόταση, που προβλέπει την προσωρινή εξαίρεση πετρελαιαγωγού-κλειδιού για την Ουγγαρία από το προοδευτικό εμπάργκο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πετρέλαιο της Ρωσίας, προκειμένου να αρθεί η παρεμπόδιση του 6ου πακέτου κυρώσεων σε βάρος της Μόσχας, την παραμονή της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες.

Η πρόταση προβλέπει εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται διά θαλάσσης ως το τέλος της χρονιάς, με την εξαίρεση «προς το παρόν» αυτού που διαμετακομίζεται μέσω του αγωγού Ντρούζμπα, που τροφοδοτεί κυρίως την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία, έγινε γνωστό από πηγές προσκείμενες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

«Το ζήτημα του Ντρούζμπα θα θιγεί σύντομα εκ νέου», διαβεβαίωσε ευρωπαϊκή πηγή.

Η Ουγγαρία, περίκλειστη χώρα δίχως πρόσβαση στη θάλασσα, που εξαρτάται κατά το 65% για τον εφοδιασμό της από πετρέλαιο που μεταφέρεται από τη Ρωσία μέσω του Ντρούζμπα, εναντιώνεται στο εμπάργκο στον αγωγό αυτό και απέρριψε την πρώτη προσφορά να εξαιρεθεί για δύο χρόνια που της έγινε. Η Βουδαπέστη ζήτησε τουλάχιστον τέσσερα χρόνια και ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις σχεδόν 800 εκατ. ευρώ για να προσαρμοστούν τα διυλιστήριά της.

Όμως, την ώρα που το σχέδιο για την ανάκαμψη από την πανδημία που υπέβαλε η ουγγρική κυβέρνηση παραμένει μπλοκαρισμένο στις Βρυξέλλες εξαιτίας της διένεξης με τη Βουδαπέστη για το κράτος του δικαίου, φαντάζει δύσκολο να συμφωνηθεί να της χορηγηθούν ευρωπαϊκά κεφάλαια.

Η εξαίρεση εγείρει κυρίως πρόβλημα «ισότητας» ανάμεσα στα κράτη μέλη όσον αφορά τις εισαγωγές πετρελαίου, κάτι που έθεσαν κάποιες, σύμφωνα με την ίδια πηγή.

Για την υιοθέτηση του 6ου πακέτου κυρώσεων στη Ρωσία απαιτείται ομοφωνία των 27.

«Βάζοντας στο στόχαστρο το πετρέλαιο που μεταφέρεται διά θαλάσσης, πλήττουμε τουλάχιστον τα δύο τρίτα του ρωσικού πετρελαίου», εκτίμησε ευρωπαίος αξιωματούχος. Οι κυρώσεις της ΕΕ έχουν στόχο να στραγγίξει η χρηματοδότηση του πολέμου της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας.

Για την ΕΕ, η δαπάνη για τις εισαγωγές πετρελαίου (80 δισεκ. δολάρια) το 2021 ήταν τετραπλάσια από αυτή για τις εισαγωγές αερίου.

Εάν επιβληθεί «περιορισμένο εμπάργκο, που θα εξαιρεί τους πετρελαιαγωγούς, θα είναι πολύ λιγότερο οδυνηρό για τη Ρωσία του (προέδρου Βλαντίμιρ) Πούτιν, διότι το να βρεθούν νέοι πελάτες που θα εφοδιάζονται με δεξαμενόπλοια είναι πολύ λιγότερο δύσκολο», επισήμανε ο Τομά Πελερέν-Καρλέν του Ινστιτούτου Ζακ Ντελόρ.

Ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναμένεται να παρέμβει κατά την έναρξη της Συνόδου Κορυφής μέσω βιντεοσύνδεσης, καθώς το Κίεβο εντείνει την πίεση στη Δύση για να «σκοτώσει τις ρωσικές εξαγωγές», τρεις και πλέον μήνες μετά την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Πέραν του εμπάργκο στο πετρέλαιο, το πακέτο κυρώσεων προβλέπει επίσης τον αποκλεισμό της μεγαλύτερης ρωσικής τράπεζας, της Sberbank (37% της αγοράς) και άλλων δύο ρωσικών τραπεζών από το διεθνές διατραπεζικό σύστημα ανταλλαγής δεδομένων SWIFT, καθώς και προσθήκη περίπου εξήντα προσωπικοτήτων στη μαύρη λίστα της ΕΕ.

Οι 27 αναμένεται επίσης να συζητήσουν τη χορήγηση ρευστότητας στο Κίεβο για να συνεχίσει να λειτουργεί η ουκρανική οικονομία -η Επιτροπή πρότεινε βοήθεια 9 δισεκ. ευρώ το 2022-, καθώς και για το ζήτημα της διατροφικής ανασφάλειας, λόγω της αποκλεισμού των εξαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία, που εκφράζονται φόβοι πως θα προκαλέσει κρίση στην Αφρική.

Στην ημερήσια διάταξη θα βρίσκεται επίσης η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, στην οποία η ΕΕ θέλει να διαδραματίσει βασικό ρόλο. Το Κίεβο υπολόγιζε πρόσφατα ότι οι ζημίες που έχει υποστεί εξαιτίας της καταστροφής δρόμων και άλλων υποδομών ανέρχονται σε κάπου 600 δισεκ. δολάρια.

Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναμένεται να επαναλάβει την πρόταση του για τη λήψη μέτρων στην κατεύθυνση του εξορθολογισμού της αγοράς, ώστε να μειωθεί η τελική τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που φθάνει στον καταναλωτή καθώς η Αθήνα έχει θέσει σε εφαρμογή το δικό της εθνικό σχέδιο στήριξης, που προβλέπει αυξημένες επιδοτήσεις για το ρεύμα για τον Μάιο και τον Ιούνιο καθώς και αναδρομική επιστροφή έως και 600 ευρώ στους τραπεζικούς λογαριασμούς των καταναλωτών με εισόδημα μέχρι 45.000 ευρώ για τις αυξήσεις, που δεν επιδοτήθηκαν το διάστημα Δεκεμβρίου 2021-Μαΐου 2022.

Το σχέδιο προβλέπει την έμμεση κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής με τον μηχανισμό που θα τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Ιουλίου και ο οποίος θα μειώσει τις αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα κατά 70-90% αλλά η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να διεκδικεί ευρωπαϊκή λύση καθώς, καθώς θεωρεί ότι πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα που απαιτεί ευρωπαϊκή λύση.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο κ.Μητσοτάκης αναμένεται να υπογραμμίσει ότι η απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα δεν πρέπει να να επισκιάσει τη συζήτηση για την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων προκειμένου να μπει φρένο στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και να ανακουφιστούν οι πολίτες.

Η Ελλάδα μπορεί ακόμη να αντλήσει πρόσθετα κεφάλαια από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ρύπων (ETS), καθώς και από τα αδιάθετα δάνεια του RRF, ωστόσο, αυτές οι προτάσεις διευκρινίζεται ότι δεν λαμβάνουν επαρκώς υπόψιν την ανάγκη στήριξης των καταναλωτών.

Στο μέτωπο των σχέσεων με την Τουρκία, ο κ.Μητσοτάκης αναμένεται να ενημερώσει τους ομολόγους του για την κλιμάκωση από την πλευρά της γειτονικής χώρας καθώς και για τον κίνδυνο κλιμάκωσης της έντασης στην περιοχή, σε μια κρίσιμη συγκυρία που το τελευταίο που χρειάζεται είναι ακόμη μια εστία έντασης σε ένα ήδη φορτισμένο γεωπολιτικά ευρωπαϊκό τοπίο. Αναμένεται, μάλιστα, να τονίσει πως η Ελλάδα είναι πάντα υπέρ του διαλόγου, όμως η παραβίαση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων δεν θα γίνει αποδεκτή.