Ευρωπαϊκή καχυποψία και αμφιθυμία για τα Δυτικά Βαλκάνια - Free Sunday
Ευρωπαϊκή καχυποψία και αμφιθυμία για τα Δυτικά Βαλκάνια

Ευρωπαϊκή καχυποψία και αμφιθυμία για τα Δυτικά Βαλκάνια

Εμφανής κατέστη μία ακόμη φορά η καχυποψία και η αμφιθυμία που διακρίνει την Ευρωπαϊκή Ένωση έναντι των Βαλκανίων την προηγούμενη Τετάρτη, όταν και συνεδρίαζαν ταυτόχρονα η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων στα Τίρανα και η Σύνοδος των Υπουργών Σένγκεν, η οποία εξέταζε τα αιτήματα της Κροατίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας να ενταχθούν στη ζώνη Σένγκεν.

«Παρατηρούμε πολύ καθαρά ότι ο πόλεμος της Ουκρανίας δεν είναι μόνο ο εγκληματικός πόλεμος της Ρωσίας έναντι της Ουκρανίας, αλλά επίσης θέτει το θέμα κατά πόσο τα αυταρχικά καθεστώτα και ο νόμος του ισχυρότερου θα υπερισχύσουν ή κατά πόσο θα υπερισχύσουν η δημοκρατία και το κράτος δικαίου», είπε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, για να προσθέσει ότι αυτός ο ανταγωνισμός είναι αξιοσημείωτος στα Δυτικά Βαλκάνια», όπου η Ρωσία και η Κίνα προσπαθούν να ασκήσουν επιρροή.

Την αμφιθυμία της ΕΕ έναντι των Δυτικών Βαλκανίων είχε επιβεβαιώσει και ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς, ο οποίος στην ομιλία του είχε πει ότι είναι αρκετά βέβαιος ότι ένα νέο κίνημα έχει αναδειχθεί και ο σκεπτικισμός που σχηματίστηκε από αρκετά κράτη-μέλη έχει αλλάξει σε μια προθυμία να προωθήσουν την ένταξη. 

Αναβιώνει ο Βαλκανικός Διάδρομος 

Απέναντί τους είχαν τους ηγέτες των χωρών-μελών που συμμετείχαν, τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, το καθεστώς σύνδεσης των οποίων με την Ένωση είναι σαφώς διαφορετικό

  • Το Μαυροβούνιο ξεκίνησε τις ενταξιακές συνομιλίες το 2012.
  • Η Σερβία το 2014.
  • Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία πήραν καθεστώς υποψήφιου μέλους το καλοκαίρι του 2022.
  • Στη Βοσνία -Ερζεγοβίνη προτάθηκε τον Οκτώβριο 2022 να δοθεί καθεστώς υποψήφιας χώρας.
  • Το Κόσοβο, το οποίο αντιμετωπίζεται ως ενδεχόμενη υποψήφια προς ένταξη χώρα, έχει πει ότι θα υποβάλει αίτηση ένταξης.

Όμως, παρά την προειδοποίηση της προέδρου της Επιτροπής ότι οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να κατανοήσουν ότι οι χώρες-μέλη της ΕΕ είναι οι πλησιέστεροι φίλοι τους, η Σερβία, ο πρόεδρος της οποίας Αλεξάντρ Βούτσιτς ήταν απέναντί της, δεν δείχνει να συμμερίζεται την άποψη.

Το Βελιγράδι από τη μια αρνείται να εφαρμόσει τις κυρώσεις που έχουν επιβάλει οι Βρυξέλλες στη Ρωσία του Πούτιν και από την άλλη αρνείται να καταργήσει τη χωρίς βίζα είσοδο στο έδαφός του πολιτών από το Μπουρούντι, την Κούβα, την Ινδία και την Τυνησία, οι οποίοι στη συνέχεια περνάνε με τα πόδια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αναζωογονώντας τον αλήστου μνήμης Βαλκανικό Διάδρομο που έφερε πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες στη Δυτική Ευρώπη.

Η Σερβία συνορεύει με τέσσερις χώρες-μέλη της ΕΕ, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Κροατία και την Ουγγαρία. Από αυτές τις χώρες, ο Βαλκανικός Διάδρομος έφτανε μέχρι την Ουγγαρία, η οποία ύψωσε τον φράχτη, δίνοντας έναυσμα για τις καταγγελίες περί της Ευρώπης-φρούριο.

Το θέμα όμως με τον Βαλκανικό Διάδρομο επανερχόταν την ίδια ώρα στη συνεδρίαση των υπουργών του Σένγκεν.

Η αίτηση της Κροατίας για ένταξη στο τμήμα όπου η κίνηση στον ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο γίνεται χωρίς ελέγχους γινόταν ομόφωνα δεκτή με εφαρμογή από τον Ιανουάριο του 2023, η αντίστοιχη της Βουλγαρίας απορριπτόταν με μεγάλη πλειοψηφία και η αίτηση της Ρουμανίας προσέκρουε στις ενστάσεις κυρίως της Ολλανδίας και της Αυστρίας, η οποία συνορεύει με την Κροατία αλλά όχι με τη Ρουμανία.

Κι όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι η αρμόδια επίτροπος Ίλβα Γιόχανσον ήταν πλήρως θετική στην ένταξη των δύο βαλκανικών χωρών.

«Η Βουλγαρία και η Ρουμανία πληρούν όλες τις προϋποθέσεις και οι πολίτες τους αξίζουν να είναι πλήρως μέλη της περιοχής Σένγκεν», είπε μετά τη συνάντηση η κα Γιόχανσον, κάνοντας λόγο για «απογοήτευση», καθώς Γαλλία και Γερμανία ήταν σύμφωνες, ενώ Φινλανδία, Δανία, Σουηδία και Βέλγιο είχαν μαλακώσει τις αντιδράσεις.

Το Βουκουρέστι αντέτεινε ότι η Ρουμανία δεν αποτελούσε ποτέ μέρος του Βαλκανικού Διαδρόμου, όμως η αντίθεση της Αυστρίας αν και αιφνιδίασε πολλούς στις Βρυξέλλες, καθώς αναδύθηκε τους τελευταίους μήνες, στηρίζεται σε στοιχεία μιας νέας ροής αιτούντων άσυλο μέσω του Διαδρόμου των Δυτικών Βαλκανίων, που θεωρείται η δεύτερη πιο χρησιμοποιούμενη μεταναστευτική δίοδος προς τη Δυτική Ευρώπη.



Η Frontex

Τη θέση ότι και η Βουλγαρία και η Ρουμανία αποτελούν μέρος αυτού του Διαδρόμου υιοθετεί και η Frontex, η υπηρεσία ελέγχου των συνόρων της ΕΕ, όπως δήλωσε εκπρόσωπός της στο Euronews.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, τους δέκα μήνες από την αρχή του 2022, στον Διάδρομο καταγράφηκαν 128.000 περιστατικά διέλευσης των συνόρων, αύξηση 168% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021.

Συνολικά, το 2021 σημειώθηκαν 61.735, υπερδιπλάσιες από τις 26.969 του 2020 ενώ το 2019 ήταν 15152, αριθμός τριπλάσιος από το 2018, που σημειώθηκε ο μικρότερος αριθμός διελεύσεων μετά την έκρηξη του 2016, όταν και είχαν ξεπεράσει τις 764.000.

Η Frontex εκτιμά ότι πρόκειται για ανθρώπους που μετά το 2015 εγκαταστάθηκαν σε Ελλάδα και Βουλγαρία και στη συνέχεια αποπειρώνται σιγά σιγά να υλοποιήσουν τα αρχικά τους σχέδια.

Η Βουλγαρία από τη μεριά της, η οποία έχει υπηρεσιακή κυβέρνηση τους τελευταίους 4 μήνες, καθώς μετά τις εκλογές δεν έγινε εφικτός ο σχηματισμός κυβέρνησης, απέδωσε τις αντιδράσεις σε άλλους λόγους άσχετους με τις προϋποθέσεις του Σένγκεν.

Μάλιστα, ο υπηρεσιακός υπουργός Εσωτερικών Ιβάν Ντεμερτζίεφ δηλώνει την προθυμία της χώρας του να ανταποκριθεί σε όποια αιτήματα άλλων χωρών-μελών για ενίσχυση της εφαρμογής των προϋποθέσεων της ένταξης στο Σένγκεν, αλλά αποδίδει τις αντιδράσεις της Αυστρίας σε εσωτερικό πρόβλημα της Βιέννης.

 

Η σύνοδος βλέπει αύξηση της μετανάστευσης

Το θέμα εθίγη και στο γενικό ανακοινωθέν μετά τη Σύνοδο Κορυφής των Τιράνων, όπου τονίστηκε η αύξηση των ροών του 2022. 

«Η διαχείριση της μετανάστευσης παραμένει κοινή πρόκληση και 

ευθύνη την οποία η Ε.Ε. και τα Δυτικά Βαλκάνια θα αντιμετωπίσουν από κοινού, σε στενή συνεργασία», αναφέρεται και υπενθυμίζεται ότι «για τον σκοπό αυτόν, η Ε.Ε. αύξησε σημαντικά τη χρηματοδοτική της στήριξη προς την περιοχή με διμερή και περιφερειακή βοήθεια ύψους άνω των 170 εκατ. ευρώ, η οποία έχει ήδη παρασχεθεί στο πλαίσιο του ΜΠΒ ΙΙΙ».

Όμως η Σύνοδος ζήτησε «συνεχείς και διευρυμένες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της αντικανονικής μετανάστευσης στη μεταναστευτική οδό των Δυτικών Βαλκανίων, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων». 

 

Παράλληλα προανάγγειλε σημαντική χρηματοδότηση έτσι ώστε να δώσει στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων τη δυνατότητα να ενισχύσουν τα συστήματα ασύλου και υποδοχής και την προστασία των συνόρων, να καταπολεμήσουν τα δίκτυα παράνομης διακίνησης και τις 

ομάδες οργανωμένου εγκλήματος και να επιταχύνουν τις επιστροφές από τα Δυτικά Βαλκάνια στις χώρες καταγωγής. 

Στο πλαίσιο αυτό:

  • Θεσπίστηκε πρόγραμμα 40 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση της διαχείρισης των συνόρων. 
  • Προετοιμάζεται πρόγραμμα 30 εκατ. ευρώ για την αύξηση της ικανότητας καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, με έμφαση στις έρευνες και τις διώξεις.

 

Η σύνοδος, με τη σύμφωνη γνώμη των έξι χώρων της περιοχής, ζήτησε την ταχεία ευθυγράμμιση των εταίρων με την πολιτική θεωρήσεων της Ε.Ε. για τη διαχείριση της μετανάστευσης και τη συνολική εύρυθμη λειτουργία και βιωσιμότητα των καθεστώτων απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης μεταξύ των Δυτικών Βαλκανίων και της Ε.Ε. 

Παράλληλα, τους κάλεσε να συνάψουν συμφωνίες επανεισδοχής με βασικές χώρες καταγωγής και να εντείνουν τη συνεργασία με τις εμπλεκόμενες αεροπορικές εταιρείες. 

Η Ε.Ε. διαβεβαίωσε ότι είναι έτοιμη να στηρίξει τα Δυτικά Βαλκάνια, ώστε να αυξήσουν τις οικειοθελείς και μη οικειοθελείς επιστροφές, απευθείας από την περιοχή στις χώρες καταγωγής, και τις κάλεσε να εντείνουν τη συνεργασία τους με τον Frontex, τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο, και την Europol.