Αυλαία για τους Black Sabbath

Στις 4 Φεβρουαρίου του 2017, στην NEC Arena του Μπέρμιγχαμ, της ιδιαίτερης πατρίδας του, το συγκρότημα που θεωρείται ότι δημιούργησε τη μουσική που σήμερα ονομάζεται heavy metal έδωσε την τελευταία του συναυλία μπροστά σε ένα μεγάλο και ενθουσιώδες κοινό, ανακοινώνοντας παράλληλα τη διάλυσή του.

Πάντως, ακόμα και τα ίδια τα μέλη των Black Sabbath, ο κιθαρίστας και βασικός συνθέτης Tony Iommi, ο μπασίστας και στιχουργός Terence «Geezer» Butler, ο τραγουδιστής, ριάλιτι σταρ και, γενικώς, ο «τρελός» του συγκροτήματος John «Ozzy» Osbourne (απουσίαζε ο «ιστορικός» ντράμερ Bill Ward), δεν φαίνονταν να πιστεύουν ότι το συγκρότημα που πρωτοσυστάθηκε το 1968 θα άντεχε για πέντε δεκαετίες. Παρά την επιτυχία τους, η ιστορία των Black Sabbath είναι γεμάτη αντιθέσεις, συγκρούσεις, παρά τρίχα διαλύσεις και καταχρήσεις που κάνουν τις σαπουνόπερες να μοιάζουν… χωρίς φαντασία.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 το συγκρότημα ήταν άλλη μια μπάντα που έπαιζε μπλουζ και κυκλοφορούσε με το όνομα Earth. Ωστόσο, το όνομα μιας ταινίας τρόμου του Mario Bava («Black Sabbath») και ένας εφιάλτης που βασάνιζε τον Butler έφεραν τη μεγάλη αλλαγή: το συγκρότημα μετονομάστηκε σε Black Sabbath και το ομώνυμο τραγούδι τους (ηχογραφημένο μαζί με όλο τον πρώτο τους δίσκο το 1970 μέσα σε δύο μέρες) άλλαξε οριστικά και αμετάκλητα το τοπίο της ποπ μουσικής.

Το τραγούδι εκείνο, με τη σκοτεινή μουσική του (στηρίχτηκε σε ένα μουσικό σχήμα που κατά τον Μεσαίωνα ονομαζόταν το Τρίτονο του Διαβόλου), τις παραμορφωμένες κιθάρες, το αργό υποβλητικό τέμπο και το ουρλιαχτό του Ozzy, έγινε το πρότυπο του heavy metal, πέρα και έξω από οτιδήποτε ως τότε θεωρούνταν «βαριά» μουσική. Σύμφωνα με μουσικούς, κριτικούς και ιστορικούς της μουσικής, ο πρώτος δίσκος του συγκροτήματος, καθώς και ο δεύτερος (αρχικά ονομασμένος «War Pigs», αλλά υπό την ανησυχία της εταιρείας για την αναφορά στον πόλεμο του Βιετνάμ μετονομασμένος σε «Paranoid»), αποτελούν τους πρώτους bona fide δίσκους του heavy metal.

Η δεκαετία του 1970 ήταν ίσως η πιο σημαντική, αλλά και η πιο δύσκολη, στην καριέρα των Black Sabbath. Mε μια εξαιρετική σειρά δίσκων («Master of Reality», «Volume 4», «Sabbath Bloody Sabbath», «Sabotage»), το συγκρότημα τελειοποίησε και επέκτεινε τον ήχο του σε μονοπάτια πρωτοφανή. Ταυτόχρονα πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα αυτών των δίσκων, έδωσε εκατοντάδες συναυλίες σε όλο τον κόσμο και θεωρήθηκε ένα από τα πιο επιτυχημένα συγκροτήματα της δεκαετίας, παρά το γεγονός ότι οι μουσικοκριτικοί έδειχναν απέχθεια για τη μουσική του. Ωστόσο, τα μέλη του συγκροτήματος βυθίστηκαν στις καταχρήσεις του αλκοόλ και των ναρκωτικών, σε σημείο που υπήρξαν στιγμές που τους ήταν αδύνατο να ανταποκριθούν ακόμα και σε βασικές λειτουργίες της μπάντας, όπως να ηχογραφήσουν.

Η κρίση κορυφώθηκε το 1978, όταν ο Ozzy απολύθηκε από το συγκρότημα και τη θέση του πήρε ο Ronnie Dio, ο οποίος βοήθησε τους Black Sabbath να εκσυγχρονιστούν. Ωστόσο, η συνεργασία τους ήταν σύντομη, εντάσεις οδήγησαν τον Dio εκτός συγκροτήματος και από κει και πέρα άρχισε μια καθοδική πορεία, με μέλη να μπαινοβγαίνουν, μέτριους δίσκους και μειωμένο ενδιαφέρον από το κοινό.

Η αναγέννηση του συγκροτήματος ήρθε σταδιακά από το 1997, όταν τα τέσσερα αρχικά μέλη ξαναβρέθηκαν για μερικές συναυλίες. Το πράγμα προχώρησε σχετικά αργά, ωστόσο το 2013, δεκαοκτώ χρόνια μετά τον τελευταίο studio δίσκο τους, οι Black Sabbath κυκλοφόρησαν το ιστορικό πλέον «13», που φαίνεται ότι είναι και ο τελευταίος τους δίσκος.

Η σημασία του συγκροτήματος και της μουσικής του έχει γίνει αντικείμενο ευρείας συζήτησης: κάποιοι τους θεωρούν απλώς κακούς μιμητές των Led Zeppelin. Ωστόσο, για να μπουν τα πράγματα στη θέση τους, αρκεί μια δήλωση του Scott Ian των Anthrax, ο οποίος είπε: «Όταν με ρωτούν ποιοι είναι οι πέντε πιο αγαπημένοι μου heavy metal δίσκοι, κάνω τη ζωή μου εύκολη και λέω “οι πέντε πρώτοι δίσκοι των Black Sabbath”».