Τρίμηνη ανακωχή με την Ιταλία

Όλα δείχνουν ότι την 29η Ιουλίου, όταν θα δοθούν στη δημοσιότητα τα stress tests των τραπεζών της Ε.Ε. και θα πρέπει να παρθούν αποφάσεις για την ανακεφαλαίωση των ιταλικών τραπεζών, θα επιλεγεί μια λύση διαχειρίσιμη πολιτικά από την κυβέρνηση Ρέντσι, με μεθόδευση, νομιμοποίηση και εξισορροπήσεις που δεν θα αμφισβητούν το πλαίσιο του bail in ως γενικό κανόνα διαχείρισης παρόμοιων κρίσεων.

Ο από μηχανής θεός και αυτόκλητος συνήγορος της Ρώμης ήταν η Deutsche Bank, που μίλησε για την ανάγκη εκταμίευσης ρευστότητας για τη στήριξη του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. Μια τοποθέτηση που προειδοποιεί ότι στην περίπτωση που το Βερολίνο πιέσει για σκληρό bail in τον Ρέντσι, μπορεί να πυροδοτήσει ντόμινο όχι στην περιφέρεια και στον Νότο αλλά εντός της ενάρετης Γερμανίας, όπου είναι γνωστό τι σκελετοί κρύβονται στα ντουλάπια συστημικών αλλά και τοπικών τραπεζών.

Μετά τον από μηχανής θεό της παραπαίουσας γερμανικής τράπεζας ήρθε το δίχτυ ασφαλείας της αναγγελίας, την Τετάρτη 13 Ιουλίου, από τον εκπρόσωπο του Ολάντ της σύγκλησης της δεύτερης σε δύο μήνες τριμερούς συνάντησης κορυφής του Γάλλου Προέδρου με την καγκελάριο Μέρκελ και τον πρωθυπουργό Ρέντσι στα τέλη Αυγούστου.

Ένα ραντεβού που φαίνεται να εγγυάται ότι μέχρι τότε τουλάχιστον δεν θα υπάρξει δημόσια μετωπική σύγκρουση Ρώμης-Βερολίνου, ούτε για τις τράπεζες αλλά ούτε και για τα δημοσιονομικά ελλείμματα. Σε κάθε περίπτωση, τουλάχιστον μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι με την επιβολή κάποιων διαχειρίσιμων κυρώσεων για τα δημοσιονομικά ελλείμματα στην Ισπανία και στην Πορτογαλία η Γερμανία δεν πρόκειται να δώσει τη χαριστική βολή στους ετοιμοθάνατους πολιτικά Ρέντσι και Ολάντ αλλά, αντίθετα, θα προσπαθεί να πιστωθεί με καλή θέληση προς τους ηγέτες των χωρών που είναι η δεύτερη και η τρίτη οικονομία της Ευρωζώνης.

Όμως τα μαύρα σύννεφα που απειλούν με βίαιο πολιτικό θάνατο τον Ρέντσι τον προσεχή Οκτώβριο είχαν συγκεντρωθεί πολύ πριν έρθει στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας το ψυχόδραμα της ανακεφαλαίωσης των ιταλικών τραπεζών.

Στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές στην Ιταλία, αλλά και στις δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν, καταγράφηκε μια κατά γενική διαπίστωση μη αντιστρέψιμη φθορά του Ρέντσι και του Δημοκρατικού Κόμματος, με μεγάλο κερδισμένο το ετερόκλητο αντισυστημικό μόρφωμα του Κινήματος Πέντε Αστέρων του πρώην σατιρικού τηλεπαρουσιαστή Μπέπε Γκρίλο.

Ο εκλογικός νόμος που ευνοεί τον δικομματισμό δίνει στον Γκρίλο ακόμη και δυναμική αυτοδυναμίας, καθώς στον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών είχε την πλειοψηφική στήριξη των ψηφοφόρων που στον πρώτο γύρο επέλεξαν είτε την ακροδεξιά ρατσιστική και ξενόφοβη Λέγκα του Βορρά του Σαλβίνι είτε τη Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι.

Ο Γκρίλο έχει δεσμευτεί ήδη για δημοψήφισμα για έξοδο από την Ευρωζώνη, ενώ κατά καιρούς οι Σαλβίνι-Μπερλουσκόνι μιλούν σε παρόμοιο μήκος κύματος σε μια χώρα όπου στον εργοδοτικό σύνδεσμο Confindustria μια μειοψηφική μεν ακόμη, αλλά βαρύνουσα συνιστώσα ζητά επιστροφή στη λιρέτα.

Πολύ πριν από το σοκ των δημοτικών εκλογών ο Ρέντσι, που δεν έχει τη νομιμοποίηση της λαϊκής κυριαρχίας, καθώς έγινε πρωθυπουργός στις αρχές του 2014, αφού ανέτρεψε σε εσωκομματικό πραξικόπημα τον προκάτοχό του Λέτα, είχε σκεφτεί μια χαμηλού τότε κόστους αναβάπτιση στην εμπιστοσύνη των πολιτών: Προκήρυξε δημοψήφισμα για τη μείωση των αρμοδιοτήτων της Γερουσίας και την περικοπή του αριθμού των μελών της για τον Οκτώβριο και δεσμεύτηκε να παραιτηθεί σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος.

Σήμερα η πλειοψηφία των αναλυτών και των δημοσκοπήσεων δείχνει να έχει κλειδώσει ή ήττα Ρέντσι στις κάλπες του Οκτωβρίου.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν θα έχουμε απλώς αλλαγή πρωθυπουργού ή η Ιταλία θα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές –η θητεία της σημερινής Βουλής λήγει στις αρχές του 2018–, με πιο πιθανό, αν όχι ήδη κλειδωμένο, αποτέλεσμα είτε μια αυτοδύναμη κυβέρνηση του Κινήματος Πέντε Αστέρων του Γκρίλο είτε έναν συνασπισμό του μορφώματος αυτού με τη Λέγκα του Σαλβίνι και τη Φόρτσα Ιτάλια του Καβαλιέρε ή του όποιου διαδόχου του.

Πριν από πέντε χρόνια, το καλοκαίρι του 2011, η Μέρκελ και ο Σαρκοζί είχαν δρομολογήσει πιέσεις και κάθε είδους μεθοδεύσεις για να εκθρονίσουν τον Μπερλουσκόνι, με την πεποίθηση ή έστω με την επικοινωνιακή αισιοδοξία ότι ήταν το κύριο εμπόδιο προσαρμογής της Ρώμης στην αυστηροποίηση της λιτότητας που προωθούσε το Βερολίνο και συνυπέγραφε το Παρίσι.

Τα χρόνια πέρασαν, το ζεύγος Μερκοζί αποτελεί παρελθόν, ο σοβαρός τεχνοκράτης Μόντι δεν μπόρεσε να βρει μια ισορροπία μεταξύ μεταρρυθμίσεων και κοινωνικής συνοχής και το ίδιο ακριβώς πρόβλημα είχαν ο Λέτα και ο Ρέντσι.

Σήμερα, ο νέος φιλόδοξος δυναμικός σαραντάρης Ρέντσι, που εκτοξεύτηκε στις αρχές του 2014 από τη δημαρχία της Φλωρεντίας στο πρωθυπουργικό μέγαρο Παλάτσο Γκίζι στη Ρώμη, έχει χάσει την εμπιστοσύνη του Βερολίνου και των Βρυξελλών, καθώς δηλώνει αδυναμία περαιτέρω συμπίεσης των συμπολιτών του στο όνομα της τήρησης του Συμφώνου Σταθερότητας και ταυτόχρονα βλέπει να καταρρέει με γεωμετρική πρόοδο η δημοτικότητά του.

Διαδικαστικά τερτίπια, όπως η τριμερής του Αυγούστου με τη Μέρκελ και τον Ολάντ ή έστω η δραστηριοποίηση του ιδρυτικού πυρήνα των έξι της ΕΟΚ που υπέγραψαν τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957, δεν μπορούν να αλλάξουν τη σκληρή πραγματικότητα: Η Ιταλία δεν χωρά στη σκληρή μόνιμη πειθαρχία της Ευρωζώνης των Σόιμπλε-Ντάισελμπλουμ, στον ίδιο, αν όχι μεγαλύτερο, βαθμό που δεν χωρούν η Ισπανία, η Πορτογαλία και, κυρίως και πριν και πάνω απ’ όλους, η Γαλλία.

Σε κάθε περίπτωση, η Ρώμη έχει το προβάδισμα, καθώς σε σύγκριση με τη Μαδρίτη και τη Λισαβόνα, αλλά και το Παρίσι, είναι ο πιο αδύνατος κρίκος στην Ευρωζώνη των «19».