Αι Ειδοί του Μαρτίου

Στον «Ιούλιο Καίσαρα» του Σαίξπηρ ο Καίσαρας την ώρα που ανεβαίνει τα σκαλιά του Καπιτωλίου συναντά τον μάντη που του είχε πει να προσέχει τις ειδούς (τα μέσα) του Μαρτίου και τον ειρωνεύεται με τη φράση «ήρθε η 15η Μαρτίου», για να εισπράξει την απάντηση «ναι, αλλά δεν πέρασε ακόμη». Λίγη ώρα αργότερα ο Ιούλιος Καίσαρ έπεφτε νεκρός από τις μαχαιριές των συνωμοτών.

Σήμερα, την επαύριον της ήττας του Ρέντσι στο δημοψήφισμα, το πιο πιθανό σενάριο είναι εκλογές την άνοιξη, κι έτσι προβάλλουν ξανά οι «ειδοί του Μαρτίου» ως μοιραία ημερομηνία όχι πια για τον Καίσαρα αλλά για την επιβίωση της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης.

Εκλογές στην Ιταλία τον Μάρτιο και τον Απρίλιο πυροδοτούν μια απρόβλεπτη στη δυναμική της ευρωπαϊκή καραμπόλα, με τις εκλογές στην Ολλανδία ήδη καθορισμένες για τα μέσα Μαρτίου και στη Γαλλία τον Απρίλιο.

Αν δηλαδή στην Ιταλία επικρατήσει μια πλειοψηφία του Κινήματος Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο, της Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι και της Λέγκας του Βορρά του Σαλβίνι απέναντι στο Δημοκρατικό Κόμμα του Ρέντσι, μια εξέλιξη που θα εκληφθεί ως μετωπική σύγκρουση της Ρώμης με το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες, τότε εκ των πραγμάτων θα πριμοδοτηθεί στην Ολλανδία το Κόμμα της Ελευθερίας του ακροδεξιού Βίλντερς, που ήδη έχει καταγράψει μικρό δημοσκοπικό προβάδισμα έναντι του Φιλελεύθερου Κόμματος του σημερινού πρωθυπουργού Ρούτε.

Μετά την Ιταλία και την Ολλανδία έρχεται η Γαλλία, όπου υπάρχει το σκηνικό μονομαχίας στον δεύτερο γύρο της προεδρικής εκλογής ανάμεσα στην ακροδεξιά ηγέτιδα του Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν και στον σκληρό δεξιό και θατσερικό υποψήφιο του Κόμματος των Ρεπουμπλικάνων, πρώην πρωθυπουργό Φρανσουά Φιγιόν.

Σήμερα οι δημοσκοπήσεις στη Γαλλία δείχνουν ότι τόσο ο Φιγιόν όσο και ο άλλος κεντρώος και φιλελεύθερος υποψήφιος Μακρόν μπορούν στον δεύτερο γύρο να νικήσουν τη Λεπέν, μια καταγραφή προθέσεων που είναι παράδοξη: Αν στην πολιτική σκηνή της χώρας απαξιώθηκαν οι Σαρκοζί και Ζιπέ και ετράπη σε άτακτη φυγή ο Ολάντ, με τον Βαλς να μη φτάνει το 10% στις δημοσκοπήσεις λόγω της συνεχούς δημοσιονομικής λιτότητας, της κατεδάφισης κοινωνικών κεκτημένων και της απορρύθμισης του πλαισίου εργασίας, πώς είναι δυνατόν να έχει ασφαλές δημοσκοπικό προβάδισμα ένας υποψήφιος που στα παραπάνω θέλει να προσθέσει μια θεραπεία-σοκ, με πρώτο μέτρο την απόλυση 500.000 δημοσίων υπαλλήλων;

Οι εξελίξεις στην Ιταλία, αλλά και η δυναμική των εξελίξεων στην Ολλανδία και στη Γαλλία, δείχνουν πόσο εκτός πραγματικότητας ήταν ο στόχος των Μέρκελ-Σόιμπλε μετά τη νίκη του Brexit τον Ιούνιο να επιχειρήσουν να παγώσουν όλα τα ανοιχτά μέτωπα στην υπόλοιπη Ευρωζώνη μέχρι τις γερμανικές εκλογές του φθινοπώρου του 2017: Με δεδομένες τις προκαθορισμένες εκλογικές αναμετρήσεις συν τη βεβαιότητα ότι το δημοψήφισμα στην Ιταλία θα οδηγούσε σε πρόωρες εκλογές, το πάγωμα που ζητούσε το Βερολίνο, αφού δεν μπορούσαν να μετατεθούν οι εκλογικές αναμετρήσεις, στην ουσία ήταν μια «ντιρεκτίβα» που διεμήνυε ότι όποιο και να είναι το αποτέλεσμα των εκλογικών αναμετρήσεων, συνεχίζουμε στην ίδια γραμμή πλεύσης.

Αν η Ιταλία, απρόβλεπτη ως συνήθως, επιταχύνει την αποσταθεροποίηση στην Ε.Ε.-Ευρωζώνη, το κρίσιμο ορόσημο είναι η διπλή εκλογική αναμέτρηση της άνοιξης στη Γαλλία, η προεδρική εκλογή και αμέσως μετά οι βουλευτικές εκλογές:

• Νίκη του Φιγιόν σημαίνει οριστική πρόσδεση της Γαλλίας στη γραμμή πλεύσης του Βερολίνου για την Ε.Ε.-Ευρωζώνη, όποιο και να είναι το κόστος. Με τη διασφάλιση της Γαλλίας, το Βερολίνο έχει διευρυμένη δυνατότητα επιλογών απέναντι στον απείθαρχο και παραβατικό Νότο.
• Σε περίπτωση νίκης της Λεπέν, η Γερμανία είναι χωρίς εναλλακτική επιλογή, καθώς το σενάριο της Μικρής Ευρωζώνης δεν υπάρχει χωρίς τη Γαλλία, την οποία δεν μπορούν να υποκαταστήσουν οι τρεις βαλτικές χώρες συν τη Σλοβακία!

Τα μέσα Μαρτίου, λοιπόν, που υπήρξαν μοιραία για τον Ιούλιο Καίσαρα, θα είναι το σημείο καμπής για την επιβίωση ή όχι της Ε.Ε.-Ευρωζώνης. Την ένταση και την αγωνία γι’ αυτό τον χρονικό ορίζοντα-ορόσημο περιπλέκει μια άλλη χρονική σύμπτωση.

Εντός του Μαρτίου έχει προγραμματιστεί να εορταστεί στη Ρώμη με πανηγυρική σύνοδο κορυφής η 60ή επέτειος από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης το 1957, με την οποία ιδρύθηκε η αρχική ΕΟΚ των Έξι, με τη Δυτική Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και τις τρεις χώρες της Μπενελούξ.

Τι μήνυμα θα στείλουν οι «27»; Όποιο μήνυμα και να στείλουν, το περιεχόμενό του εκ των πραγμάτων θα είναι σε αντίστιξη με την πραγματικότητα. Έτσι, στην καλύτερη περίπτωση θα περάσει απαρατήρητο και στη χειρότερη θα εκληφθεί ως πρόκληση, η οποία θα ενισχύσει το ρεύμα του αντισυστημικού αντιευρωπαϊκού λαϊκισμού.

Και βέβαια το κορυφαίο ερώτημα για τα εξηκοστά γενέθλια της ΕΟΚ των Έξι είναι ποιος θα είναι ο οικοδεσπότης τους από την πλευρά της Ιταλίας: ο μέχρι σήμερα υπουργός Οικονομικών Παντοάν, επικεφαλής μιας μεταβατικής τεχνοκρατικής κυβέρνησης, ο Ρέντσι που θα έχει επανακάμψει όπως ο Φοίνικας αναγεννιέται από την τέφρα του ή ο εκλεκτός του Μπέπε Γκρίλο που θα έχει επιλεγεί για το αξίωμα του πρωθυπουργού;

Ένα είναι βέβαιο, ότι η πανηγυρική σύνοδος κορυφής μιας Ε.Ε., της οποίας η ύπαρξη διακυβεύεται τους επόμενους μήνες, θα έχει στίγμα που θα παραπέμπει στη μεγάλη παράδοση του λυρικού θεάτρου στην Ιταλία, όχι τόσο της όπερας όσο της οπερέτας ή της όπερας μπούφα…