Αβεβαιότητα σε Παρίσι-Βερολίνο

Βερολίνο και Παρίσι συγκλίνουν ως προς την ταυτόχρονη αποδόμηση βεβαιοτήτων που μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες είχαν καταγραφεί ως σταθερές, με ορίζοντα την προεδρική εκλογή και τις βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία τον Απρίλιο και τον Μάιο και τις βουλευτικές εκλογές τον Σεπτέμβριο στη Γερμανία.

Η απόσυρση του Γκάμπριελ και η υποψηφιότητα Σουλτς ανέτρεψε δημοσκοπικές βεβαιότητες και πολιτικές εκτιμήσεις: το πρόβλημα της Μέρκελ δεν εντοπίζεται πλέον στην πίεση της Εναλλακτικής για τη Γερμανία από τα δεξιά, με αιχμή του δόρατος το προσφυγικό, αλλά στην κόπωση μεγάλου τμήματος του εκλογικού σώματος από τις κυβερνήσεις του μεγάλου συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών-Σοσιαλδημοκρατών.

Έτσι, μόλις δόθηκε το μήνυμα ότι ο σχετικά άγνωστος στην πολιτική σκηνή της χώρας Σουλτς συμβολίζει όχι μόνο αλλαγή προσώπου αλλά και αλλαγή πολιτικής, τουλάχιστον ως προς την κυβερνητική συνεργασία, οι δημοσκοπήσεις ήρθαν να επιβεβαιώσουν την ορθότητα των αποφάσεων της ηγεσίας του SPD.

Η προοπτική μιας κυβερνητικής αλλαγής στο Βερολίνο μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου με τη συγκρότηση συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών-Πρασίνων-Αριστεράς θα μπορούσε να είναι η τελευταία ευκαιρία για την Ε.Ε.-Ευρωζώνη, στον βαθμό που δεν θα έχουν προηγηθεί αποσταθεροποιητικές εξελίξεις στη Γαλλία και στην Ιταλία, στην περίπτωση που προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές με ορίζοντα τον Ιούνιο.

Το ερώτημα που εύλογα τίθεται αυτή τη στιγμή είναι αν η προοπτική κυβερνητικής αλλαγής στο Βερολίνο τον Σεπτέμβριο μπορεί να αναχαιτίσει τη διόγκωση του αντισυστημικού λαϊκισμού στις εκλογικές αναμετρήσεις των επόμενων μηνών.

Σε ό,τι αφορά την Ολλανδία, όπου η άνοδος της ακροδεξιάς του Κόμματος της Ελευθερίας του Βίλντερς δεν σχετίζεται με επιβεβλημένη από το Βερολίνο δημοσιονομική λιτότητα αλλά με κρίση ταυτότητας της χώρας με αναφορές στο μεταναστευτικό-προσφυγικό, δεν φαίνεται να υπάρχει άμεση συσχέτιση με τη δυναμική των εξελίξεων στη Γερμανία. Αντίθετα, η προσπάθεια του πρωθυπουργού Ρούτε και του κυβερνώντος κόμματος των Φιλελευθέρων να πλειοδοτήσουν στην κατασταλτική και ξενοφοβική ρητορική της ακροδεξιάς διευκολύνει τον ηγέτη της τελευταίας Βίλντερς.

Στην Ιταλία, ενώ επικρατούσε η βεβαιότητα ότι οι πρόωρες εκλογές μέχρι τον Ιούνιο είναι αναπόφευκτες, με τη μορφή μονομαχίας Ρέντσι-Γκρίλο με μετεκλογικό διαιτητή τον Μπερλουσκόνι, δύο νέα δεδομένα θεμελιώνουν την υπόθεση ότι θα μπορούσαν να γίνουν σε έναν χρόνο από σήμερα, όταν λήγει η θητεία της Βουλής: πρώτον, η εξέγερση της παλαιάς φρουράς του Δημοκρατικού Κόμματος υπό τους Ντ’ Αλέμα και Μπερσάνι κατά του Ρέντσι και, δεύτερον, η αύξηση του κόστους δανεισμού της χώρας, που είναι προειδοποίηση ότι η πολιτική αβεβαιότητα από μόνη της συνιστά παράγοντα επιδείνωσης μιας ήδη οριακής ισορροπίας.

Η μεγαλύτερη όμως αβεβαιότητα είναι η Γαλλία. Αβεβαιότητα ως προς το αν οι εσωτερικές εξελίξεις στη χώρα μπορούν να επηρεαστούν από τη δυναμική αλλαγών-ανατροπών στη Γερμανία αλλά και το αντίστροφο, πώς τα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων της άνοιξης –προεδρική και βουλευτικές εκλογές– θα επηρεάσουν ή όχι το αποτέλεσμα των εκλογών στη Γερμανία.

Ποιος θα αντιμετωπίσει και θα νικήσει τη Λεπέν στον δεύτερο γύρο της προεδρικής εκλογής; Στην αρχή ήταν βέβαιο ότι θα επανακάμψει ο Σαρκοζί, μετά τη σκυτάλη πήρε ο Ζιπέ, με τελικό αποδέκτη τον Φιγιόν.

Ο τελευταίος κάηκε πολιτικά με τις ακραίες θέσεις του ως προς τη συρρίκνωση του αριθμού των δημοσίων υπάλληλων, αλλά και με σκληρές δεξιές, για τα μέτρα της Γαλλίας, αναφορές στη θρησκεία. Την αποδόμηση της εικόνας του επιτάχυνε το σκάνδαλο της αργομισθίας της συζύγου του, με αποτέλεσμα ο ανεξάρτητος υποψήφιος Μακρόν να είναι πλέον το φαβορί για τον δεύτερο γύρο απέναντι στη Λεπέν, χωρίς, απ’ ό,τι φαίνεται, οι φήμες για εξωσυζυγική ομοφυλοφιλική σχέση να έχουν φθείρει τη δημόσια εικόνα του.

Το πρόβλημα είναι αλλού, καθώς με την ήττα της Λεπέν στον δεύτερο γύρο να θεωρείται η πιο πιθανή εξέλιξη, η αβεβαιότητα παραμένει:

• Με τι ποσοστό θα ηττηθεί η Λεπέν στον δεύτερο γύρο; Ποσοστό άνω του 40 είναι από μόνο του αποσταθεροποιητικό, καθώς εμφανίζει την ακροδεξιά με τη δυναμική μιας κυβέρνησης σε αναμονή.

• Αν στον δεύτερο γύρο είναι ο Μακρόν, τότε υπάρχει αβεβαιότητα για τις βουλευτικές εκλογές που ακολουθούν και οι οποίες συνήθως είναι τρίτος γύρος της προεδρικής, με το κόμμα του νικητή να έχει κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.

Έτσι, με δεδομένο ότι ο Μακρόν δεν έχει δικό του κόμμα, τίθεται το ερώτημα αν θα διαμορφώσει λίστα υποψηφίων σε όλες τις περιφέρειες και, αν ναι, αν θα αποσπάσει σημαντική εκπροσώπηση, καθώς η αυτοδυναμία είναι πολύ δύσκολή στην περίπτωση αυτή. Από τα παραπάνω προκύπτει λογικά η δυνατότητα μαζικής εκπροσώπησης του Εθνικού Μετώπου της Λεπέν στην επόμενη Βουλή.

Οι εξελίξεις στη Γαλλία αλλά και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες εκ των πραγμάτων θα είναι ένα από τα κύρια θέματα της προεκλογικής σύγκρουσης Μέρκελ-Σουλτς. Πόση αξιοπιστία θα έχουν οι ακόμη συνέταιροι της Μέρκελ στη διακυβέρνηση Σοσιαλδημοκράτες να χρεώσουν στον Σόιμπλε την άνοδο του αντισυστημικού λαϊκισμού στην Ε.Ε.-Ευρωζώνη; Τι θα κυριαρχήσει και θα διαμορφώσει τους συσχετισμούς, η μάχη του Σόιμπλε κατά του Ντράγκι στο όνομα των μικροαποταμιευτών που υποφέρουν από τα χαμηλά επιτόκια της ΕΚΤ ή ο φόβος κατάρρευσης της ευρωπαϊκής σταθερότητας με γερμανική υπαιτιότητα;