Ανατροπή σκηνικού στη Γερμανία - Free Sunday
Ανατροπή σκηνικού στη Γερμανία

Ανατροπή σκηνικού στη Γερμανία

Οι εκλογές στο Βερολίνο, όπου καταγράφηκε ως πέμπτη πολιτική δύναμη, επιβεβαίωσαν την ανοδική της πορεία, δεν μας επιτρέπουν όμως να αξιολογήσουμε τον εκλογικό της θρίαμβο στο Μεκλεμβούργο - Δυτική Πομερανία, όπου αναδείχθηκε σε δεύτερη δύναμη, με τους Χριστιανοδημοκράτες στην τρίτη θέση και το SPD στην πρώτη, αν προαναγγέλλει παρόμοια εντυπωσιακά αποτελέσματα στο σύνολο της χώρας ή αν απλώς επιβεβαιώνει την ιδιαίτερη εκλογική γεωγραφία της πρώην Ανατολικής Γερμανίας.

Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι η Εναλλακτική αλλά και οι επανακάμπτοντες Φιλελεύθεροι διεμβολίζουν από τα δεξιά την εκλογική βάση της Χριστιανοδημοκρατίας και καθιστούν εξαιρετικά πιθανή την πτώση του πανεθνικού της ποσοστού κάτω από το 30%, που ήταν το όριο ασφαλείας που της εξασφάλιζε την πρωτιά.

Οι μετεκλογικές εξελίξεις στο Βερολίνο, όπου θεωρείται εξαιρετικά πιθανή η συνεργασία Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Αριστεράς, θα καταστήσουν πιο αξιόπιστο το σενάριο κυβερνητικής συνεργασίας σε ομοσπονδιακό επίπεδο μεταξύ Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Αριστεράς;

Η αλλαγή σε ποσοστά

Η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση, που δόθηκε στη δημοσιότητα την Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου, δείχνει την Εναλλακτική τρίτη δύναμη στη χώρα με 16%, τους Χριστιανοδημοκράτες πρώτους με 32% και τους Σοσιαλδημοκράτες δεύτερους με 22%, τους Πράσινους με 12%, την Αριστερά με 8% και τους Φιλελεύθερους με 6% να επανακάμπτουν στην Ομοσπονδιακή Βουλή. Με τα σημερινά δεδομένα, μόνο ένας νέος μεγάλος συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών-Σοσιαλδημοκρατών με συνολικό ποσοστό 54% θα μπορούσε να εξασφαλίσει πλειοψηφία στη Βουλή με ή χωρίς τη συνεργασία των Φιλελευθέρων. 

Σε κάθε περίπτωση, έναν χρόνο πριν από τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2017 να περιοριστούμε στη διαπίστωση ότι όλα τα ενδεχόμενα μετεκλογικών εξελίξεων είναι πλέον ανοιχτά.

Η φθορά της Μέρκελ και η εκτόξευση της Εναλλακτικής δεν οφείλονται μόνο στη διαχείριση του προσφυγικού αλλά και στην παρατεταμένη συνεργασία των δύο μεγάλων κομμάτων, που προκαλεί διαρροές προς τα δεξιά της CDU και προς τα αριστερά του SPD. Από τον Νοέμβριο του 2005, με εξαίρεση την περίοδο 2009-2013, οπότε ο ήσσων κυβερνητικός εταίρος ήταν οι Φιλελεύθεροι, με τους Σοσιαλδημοκράτες να ασκούν χλιαρή έως ανύπαρκτη αντιπολίτευση, μέχρι και σήμερα τα δύο μεγάλα κόμματα συγκυβερνούν στη βάση μιας εσωτερικής και ευρωπαϊκής πλατφόρμας που διαμόρφωσε ο Σρέντερ στα τελευταία χρόνια της θητείας του: την ατζέντα διαρθρωτικών αλλαγών, περικοπών και δημοσιονομικής περιστολής «Ατζέντα 2010», την οποία προώθησε μετά το 2002, και την ξεκάθαρη επιλογή περιχαράκωσης στο σημερινό ευρωπαϊκό status quo που πήραν οι Σρέντερ-Φίσερ μετά την απόρριψη της Συνταγματικής Συνθήκης στο δημοψήφισμα στη Γαλλία την άνοιξη του 2005.

Όλα ξεκίνησαν όταν…

Η Εναλλακτική ιδρύθηκε την άνοιξη του 2013 όχι ως ξενόφοβο-ρατσιστικό κίνημα αλλά ως μέτωπο ευρωσκεπτικιστών που πίστευε ότι κακώς, έστω και υπό αυστηρούς όρους, η χώρα ενεπλάκη στη διάσωση και στήριξη των χωρών-μελών της Ευρωζώνης που είχαν χάσει την πρόσβαση στις αγορές, απλώς η πολιτική των ανοιχτών συνόρων της Μέρκελ στο προσφυγικό πριν από έναν χρόνο άνοιξε την προοπτική δημοσκοπικής και στη συνέχεια εκλογικής εκτόξευσής της. Μέχρι τότε το ζητούμενο ήταν να ξεπεράσει το πλαφόν του 5% –το οποίο είχε πλησιάσει το 2013– στις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές.

Το νέο στοιχείο στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας είναι, πρώτον, μια δυναμική πολυδιάσπασης και θρυμματισμού που παραπέμπει στην αστάθεια και στην αβεβαιότητα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης στον Μεσοπόλεμο: Στην επόμενη Βουλή θα μετέχουν Χριστιανοδημοκράτες, Βαυαροί Χριστιανοσοσιαλιστές ως σχεδόν ανεξάρτητο κόμμα, Φιλελεύθεροι, Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι και Αριστερά συν την Εναλλακτική, δηλαδή μια επτακομματική Βουλή!

Αν θέλουν τα δύο μεγάλα κόμματα, η CDU-CSU και το SPD, να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία τους στην πολιτική σκηνή της χώρας, θα πρέπει να διορθώσουν την πορεία τους αντίστοιχα προς τα δεξιά και τα αριστερά και να αναζητήσουν εναλλακτικές του μεγάλου συνασπισμού κυβερνητικές επιλογές.
Για τους Σοσιαλδημοκράτες, η στροφή προς τα αριστερά είναι πλέον μονόδρομος, καθώς το κεντρώο στίγμα που διαμόρφωσε ο Σρέντερ καθιστά δυσδιάκριτη τη διαχωριστική γραμμή με τους Πράσινους, που προβάλλουν πλέον ως το νέο Κέντρο, στη θέση που άφησαν κενή οι Φιλελεύθεροι, που μετακινήθηκαν οριστικά στα δεξιά της Χριστιανοδημοκρατίας.

Το ταμπού της άρνησης συνεργασίας σε ομοσπονδιακό επίπεδο με την Αριστερά έχει εκλείψει, καθώς έχουν περάσει 27 χρόνια από την πτώση του Τείχους και 18 χρόνια από τη ρήξη και αποστασία του Λαφοντέν.

Όλα από την αρχή για την καγκελάριο

Πιο δύσκολα είναι τα πράγματα για τη Μέρκελ, που είναι υποχρεωμένη αφενός να στραφεί προς τα δεξιά για να ανακόψει την άνοδο της Εναλλακτικής και να εκτονώσει την πίεση του ηγέτη των Βαυαρών Χριστιανοσοσιαλιστών Ζεεχόφερ και αφετέρου να οριοθετήσει τη διόρθωση πορείας, για να μην προκαλέσει διαρροή κεντρώων ψηφοφόρων προς τους Πράσινους και τους Σοσιαλδημοκράτες. Επιπλέον, αν δεν υπάρχει προοπτική συνεργασίας με τους Σοσιαλδημοκράτες, η Χριστιανοδημοκρατία δεν διαθέτει εναλλακτική λύση, γιατί, σε αντίθεση με το 2009, τα σημερινά ποσοστά δεν βγάζουν πλειοψηφία της CDU-CSU μαζί με το FDP (Φιλελεύθερους).

Όλα τα παραπάνω αθροιστικά θα επηρεάσουν την πολιτική των Μέρκελ-Σόιμπλε στη διαχείριση της κρίσης της Ευρωζώνης, καθώς αν η Εναλλακτική περιοριστεί στην ξενόφοβη-ρατσιστική ρητορική και δεν έχει πεδίο άσκησης κριτικής για χαλαρή στάση του Βερολίνου απέναντι στους εταίρους του, θα έχει υποστεί σοβαρότατο πλήγμα.

Με άλλα λόγια, από την ακινησία και το πάγωμα των ανοιχτών μετώπων στην Ε.Ε.-Ευρωζώνη που διαμήνυσε ότι επιθυμεί το Βερολίνο μέχρι τις εκλογές του φθινοπώρου του 2017 η καγκελάριος και ο υπουργός Οικονομικών δεν θα αφήσουν σε καμία περίπτωση στην Εναλλακτική και στους Φιλελεύθερους δεύτερο, πέρα από το προσφυγικό, πεδίο αξιοποίησης των φόβων και της ανασφάλειας της κοινής γνώμης.

Αν τον Ιούλιο ο Σόιμπλε για να στηρίξει τον Ραχόι παρενέβη στο παρά πέντε και ματαίωσε την επιβολή κυρώσεων από την Κομισιόν, σήμερα σε παρόμοια περίπτωση οι χώρες του Νότου και η Γαλλία μάλλον θα τον βρουν απέναντί τους να κατηγορεί την Επιτροπή για χαλαρή εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας. Εξυπακούεται ότι τα παραπάνω έχουν ως λογική συνέπεια το πάγωμα κάθε συζήτησης για τη διευθέτηση του χρέους της Αθήνας και τη συνεχή πίεση για κατά γράμμα υλοποίηση των συμφωνηθέντων.

Την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου ο Σόιμπλε στήριξε ανοιχτά τον πρωθυπουργό της Βαυαρίας και ηγέτη των Χριστιανοσοσιαλιστών Ζεεχόφερ στην αντιπαράθεσή του με τη Μέρκελ για το προσφυγικό και έστειλε ένα σαφές μήνυμα ότι στηρίζει τη στροφή της CDU-CSU προς τα δεξιά. Πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή, καθώς μέχρι στιγμής ο υπουργός Οικονομικών με τη σκληρή ρητορική του κυρίως ως προς την Ευρωζώνη ήταν ταυτόχρονα η ασπίδα και η γέφυρα της καγκελαρίου με τη σκληρή δεξιά πτέρυγα της Χριστιανοδημοκρατίας.