Κουρκουμάς: Φάρμακο ή μπαχαρικό;

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει στις δυτικές κοινωνίες μια ισχυρή τάση αναζήτησης τροφών που να έχουν θεραπευτικές επιδράσεις καθώς και προληπτικές ιδιότητες απέναντι στα χρόνια νοσήματα.

Εκτός από την κλασική φαρμακολογία, με την αδιαμφισβήτητη και ανυπολόγιστη αξία της, νέοι τρόποι θεώρησης αναπτύσσονται για τη μελέτη και την αντιμετώπιση των χρόνιων νοσημάτων, μέσω ουσιών που βρίσκονται στα τρόφιμα και διαθέτουν κάποια υποστηρικτική δράση απέναντι στην υγεία μας. Αυτά είναι τα λεγόμενα λειτουργικά τρόφιμα, τροφιμοφάρμακα (nutratheuticals), στα οποία κατά καιρούς αποδίδονται, δικαίως ή αδίκως, θεραπευτικές ιδιότητες. Η επιστημονική έρευνα κατά καιρούς αναδεικνύει ουσίες που περιέχονται σε τρόφιμα και διαθέτουν θεραπευτική δράση σε συγκεκριμένη δοσολογία και έναν ορισμένο τρόπο χορήγησης. Το ωραίο της υπόθεσης είναι ότι τις περισσότερες φορές, ακόμα κι αν δεν είμαστε τελείως βέβαιοι ότι το βότανο ή το τρόφιμο έχει κάποια δράση στο σώμα μας, το καταναλώνουμε χωρίς πρόβλημα, γιατί μπορεί να είναι γευστικό και αβλαβές.

Ένα τρόφιμο με ισχυρή φήμη και αρκετή έρευνα γύρω του είναι ο γνωστός μας κουρκουμάς, ένα μπαχαρικό που χρησιμοποιείται πολύ στην ινδική κουζίνα, καθώς αποτελεί συστατικό του κάρι. Η δραστική ουσία του είναι η κουρκουμίνη, μία φυτική χρωστική με χαρακτηριστικό χρυσοκίτρινο χρώμα και αρκετές αντιοξειδωτικές δράσεις. Ο κουρκουμάς χρησιμοποιείται στην ασιατική παραδοσιακή θεραπευτική εδώ και χιλιάδες χρόνια και του αποδίδονται αρκετές ιαματικές ιδιότητες. Τα τελευταία 30 χρόνια μελετώνται επισταμένα και από τη δυτική ιατρική οι δραστικές ουσίες που περιέχονται στον κουρκουμά, για να διαπιστωθεί η πραγματική τους φαρμακολογική δράση και να απομονωθούν τα στοιχεία εκείνα που μπορούν να φανούν χρήσιμα στη θεραπεία και στην πρόληψη αρκετών ασθενειών.

Αν κοιτάξουμε την επιστημονική έρευνα γύρω από την κουρκουμίνη, πραγματικά θα εκπλαγούμε. Υπάρχουν βιβλιογραφικά δεδομένα που δείχνουν ότι ο κουρκουμάς έχει αντιφλεγμονώδη δράση σε δεκάδες νόσους, δρα προστατευτικά έναντι πολλών μορφών καρκίνου και των μεταστάσεών τους, δρα θεραπευτικά στο άσθμα, συνεισφέρει στη θεραπευτική αντιμετώπιση του διαβήτη, βοηθά στις αρθρίτιδες, μειώνει τις LDL λιποπρωτεΐνες και τα τριγλυκερίδια, μειώνει την αγγειακή φλεγμονή, έχει αντιμικροβιακή και αντιική δράση, δρα προστατευτικά έναντι της νόσου του Alzheimer (AD), του Πάρκινσον (PD), του Huntington (HD), του Crohn, της διαβητικής νεφροπάθειας, του λύκου, της ψωρίασης, του γαστρικού έλκους, του ευερέθιστου εντέρου και αρκετών ακόμα ασθενειών που βρίσκονται υπό έρευνα μέχρι σήμερα.

Είναι, λοιπόν, σαν να ανακαλύψαμε την «πανάκεια», την τροφή εκείνη που θεραπεύει σχεδόν τα πάντα και δεν βλάπτει πουθενά, εφόσον είναι ένα απλό μπαχαρικό. Πραγματικά ο κουρκουμάς δεν έδειξε να βλάπτει κάπου. Αντενδείκνυται μόνο στην εγκυμοσύνη και στα άτομα που παίρνουν βαρφαρίνη. Σε υγιή άτομα έχουν δοθεί ποσότητες μέχρι 8 g ημερησίως χωρίς καμία επιβάρυνση στην υγεία τους.

Το πρόβλημα είναι όμως ένα και πολύ μεγάλο. Η βιοδιαθεσιμότητα της κουρκουμίνης. Δηλαδή μπορεί να τρώμε μια πολύ μεγάλη ποσότητα του μπαχαρικού και να καταλήγει μια απειροελάχιστη ποσότητα κουρκουμίνης στον οργανισμό μας, γιατί το μεγαλύτερο ποσοστό αυτής της υδροφοβικής πολυφαινόλης καταστρέφεται από τα γαστρικά υγρά στο στομάχι μας, με συνέπεια η κατανάλωση της ουσίας ως τροφίμου να μην μπορεί να αποδώσει επαρκώς την ευεργετική της δράση στον οργανισμό. Η φαρμακευτική έρευνα προσανατολίζεται στο να δημιουργήσει συμπλέγματα ουσιών που να περιέχουν την κουρκουμίνη και να μπορούν να αποδώσουν τα θεραπευτικά της ευεργετήματα στον οργανισμό.

Για την ώρα, λοιπόν, η πανάκεια του κουρκουμά είναι ένας ευσεβής πόθος, αλλά θα ήταν πολύ χρήσιμο από μέρους μας να τον εντάξουμε στην καθημερινή μας διατροφή σαν ένα πολύ νόστιμο μπαχαρικό που σίγουρα μας ωφελεί.