Βάλ’ του ρίγανη…

Αν κάνεις μια βόλτα στα ελληνικά βουνά τώρα τον Μάιο, η μυρωδιά του «ορίγανου» που ανθίζει θα έχει πλημμυρίσει τον τόπο. Γνωστή από την αρχαιότητα για τις πολλαπλές της χρήσεις, η ρίγανη αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα μυρωδικά βότανα της ελληνικής κουζίνας.

Η ονομασία της, κατά πάσα πιθανότητα, οφείλεται στις λέξεις «όρος» και «γάνος», που σημαίνει ότι αποδίδει λαμπρότητα στα βουνά. Η ρίγανη χρησιμοποιείται ως αρωματικό στο μαγείρεμα σε ολόκληρο τον πλανήτη και είναι γνωστά περίπου 60 διαφορετικά είδη της. Στην Ευρώπη η συνηθισμένη χρήση της είναι ο αρωματισμός ψητών κρεάτων, σαλτσών και σαλατών, με τρανό παράδειγμα τη φημισμένη και πεντανόστιμη ελληνική χωριάτικη σαλάτα.

Το έλαιο ρίγανης, καθώς και τα φύλλα της, χρησιμοποιούνται επίσης στην παρασκευή φαγητών, αρωμάτων, αλκοολούχων ποτών και καλλυντικών. Οι ποικιλίες ρίγανης που βρίσκονται στη χώρα μας είναι η Origanum vulgare σε όλη τη χερσαία και νησιωτική χώρα και η Origanum dictamnus που βρίσκεται μόνο στην Κρήτη. Η διατροφική αξία της ρίγανης είναι μεγάλη, αν και δεν γίνεται κάποιος να την καταναλώνει σε ποσότητες ικανές να παρέχουν επαρκώς τα συστατικά αυτά.

Η ρίγανη περιέχει πολύ υψηλό ποσοστό φυτικών ινών, περίπου 42 γρ στα 100 γρ., καθώς και υψηλό ποσοστό σημαντικών για τη διατροφή βιταμινών και μετάλλων. Στα φρέσκα φύλλα της ρίγανης βρίσκουμε αρκετή ποσότητα βιταμίνης Ε, Β6, ριβοφλαβίνης, νιασίνης, φολικού οξέος, παντοθενικού οξέος και βιοτίνης. Υψηλές τιμές (εκφρασμένες σε mg / 100 g φρέσκων φύλλων) έχουν επίσης αναφερθεί για τη βιταμίνη C, τη θειαμίνη και τα καροτένια. Η ρίγανη είναι επίσης πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία, όπως το κάλιο, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο φώσφορος, ο ψευδάργυρος, το μαγγάνιο, ο σίδηρος, ο χαλκός, τα θειώδη, το χλώριο, το ιώδιο και το σελήνιο, ενώ η περιεκτικότητά της σε νάτριο είναι χαμηλή.

Η ρίγανη διευκολύνει την πέψη και βοηθάει τις τροφές τις οποίες συνοδεύει να αποδώσουν τα θρεπτικά τους συστατικά, με εξαίρεση τον σίδηρο, που έχει φανεί ερευνητικά ότι μπορεί να δυσκολέψει την αφομοίωσή του από το σώμα μας.

Το ιδιαίτερο διατροφικό ενδιαφέρον της ρίγανης αφορά την περιεκτικότητά της σε μια ομάδα ουσιών που λέγονται πολυφαινόλες και παρουσιάζουν ιδιαίτερα ευεργετικές δράσεις για την υγεία.

Τα αντιοξειδωτικά της ρίγανης, με κύριο εκπρόσωπο την ουσία καρβακρόλη, χρησιμοποιούνται επιτυχώς από τη βιομηχανία τροφίμων για να ενισχύσουν την αντιοξειδωτική ικανότητα σε βιομηχανοποιημένες σάλτσες, όπως η μαγιονέζα.

Η προσθήκη ρίγανης ή ριγανόλαδου σε κρεατοσκευάσματα μπορεί να λειτουργήσει σαν ένα υγιεινό αντιμικροβιακό και αντιοξειδωτικό πρόσθετο.

Στη λαϊκή παράδοση η ρίγανη έχει χρησιμοποιηθεί σαν υποστηρικτικό αφέψημα έναντι του βήχα, των πονοκεφάλων, του πονόδοντου και της ακανόνιστης εμμήνου ρύσεως, χωρίς βέβαια να μπορεί να τεκμηριωθεί επιστημονικά καμία από τις παραπάνω δράσεις.

Στην τουρκική επαρχία οι χωρικοί χρησιμοποιούν το νερό Kekik, που είναι εμπλουτισμένο με ρίγανη από την οποία έχει εξαχθεί το ριγανόλαδο, και του αποδίδουν διάφορες θεραπευτικές δράσεις. Η ρίγανη σε γενικές γραμμές είναι ένα ασφαλές και πολύτιμο γευστικά βότανο. Επειδή ευνοεί τη σύνθεση της βιταμίνης Κ από τον οργανισμό, καλό είναι να μη χρησιμοποιείται συχνά από άτομα που παίρνουν βαρφαρίνη, ούτε όταν γίνεται θεραπεία με σκευάσματα σιδήρου, του οποίου την αφομοίωση εμποδίζει.

Στο τραπέζι σας χρησιμοποιήστε την ωμή στα ψημένα κρέατα και στις σαλάτες, ενώ όταν ψήνετε κρέας ή ψάρι στα κάρβουνα, ρίξτε μια μικρή ποσότητα στη φωτιά, για δώσει την υπέροχη μυρωδιά της στο φαγητό.