«Σκοτώνουν» τις γυναίκες όταν γεράσουν
Η τηλεοπτική σειρά του FX «Feud: Bette and Joan» φαίνεται να καταγράφει τη θρυλική αντιζηλία μεταξύ της Μπέτι Ντέιβις και της Τζόαν Κρόφορντ. Στην πραγματικότητα, «καταγγέλλει» το Χόλιγουντ για την «τιμωρητική» του στάση απέναντι στις γυναίκες σταρ που μεγαλώνουν.
Έλαμψαν την εποχή του ασπρόμαυρου κινηματογράφου, ξεχωρίζοντας για τις ανεπανάληπτες ερμηνείες τους και για εκείνη τη μοναδική γοητεία που κουβαλούσαν οι ντίβες της δεκαετίας του ’40. Για τα μεγάλα στούντιο παραγωγής, ειδικά τον Τζακ Γουόρνερ, ήταν μια κερδοφόρα ταμειακή μηχανή. Έκοβαν εισιτήρια και κυριαρχούσαν στο box office. Και οι δύο, προσπαθώντας να διαφυλάξουν την τέχνη τους, πάλεψαν ενάντια στην εμπορευματοποίησή τους, διεκδικώντας καλύτερους ρόλους και καλύτερα συμβόλαια μια εποχή που η γυναικεία χειραφέτηση ακόμα μπουσουλούσε. Η μία (Ντέιβις) κέρδισε δύο Όσκαρ, η άλλη (Κρόφορντ) ένα. Οι παθιασμένοι έρωτές τους και οι αποτυχημένοι γάμοι τους απασχόλησαν τα ταμπλόιντ, ενώ η μεταξύ τους κόντρα περιείχε ομηρικούς καβγάδες, φαρμακερές ατάκες –έως κλοτσιές– και κράτησε δεκαετίες.
Ακριβώς αυτή η μυθική αντιζηλία μεταξύ της Μπέτι Ντέιβις και της Τζόαν Κρόφορντ, που κορυφώθηκε στα γυρίσματα της ταινίας «Τι απέγινε η Μπέιμπι Τζέιν;» στην οποία πρωταγωνιστούσαν μαζί, είναι το στόρι της μίνι τηλεοπτικής σειράς του FX και του Ράιαν Μέρφι (δημιουργού του «American Horror Story») «Feud: Bette and Joan».
Η σωστή αναπαράσταση της εποχής δεν είναι κάτι που εκπλήσσει πλέον στην αμερικανική τηλεόραση και φυσικά στο «Feud» αναπαράγεται με ακρίβεια το ύφος δύο δεκαετιών. Οι Σούζαν Σάραντον (Ντέιβις) και Τζέσικα Λανγκ (Κρόφορντ) χαρίζουν μοναδικές ερμηνείες, δίνοντας βάση όχι στη μίμηση αλλά στην ψυχοσύνθεση των ηρωίδων, που πάντα είναι αποδοτικότερη ερμηνευτική μέθοδος. Και το σενάριο, ενώ θα μπορούσε να θυμίζει Wikipedia, είναι στην πραγματικότητα μια ευφυής συρραφή γεγονότων, σταθμών και στιγμών που ξεπερνάει τη βιογραφία: είναι ένα καυστικό σχόλιο στην κινηματογραφική βιομηχανία, που, όταν τα χρόνια περνούν, πετά τις γυναίκες στα αζήτητα.
Χωρίς φεμινιστικούς λαρυγγισμούς, το «Feud» στην ουσία μας θυμίζει πως από τη δεκαετία του ’50 και του ’60 ελάχιστα έχουν αλλάξει όσον αφορά τους κανόνες της showbiz για τις γυναίκες, πως η αψεγάδιαστη ομορφιά μετράει περισσότερο από το ταλέντο, ότι τα μεγάλα στούντιο δεν θέλουν τις γυναίκες σταρ τους να γερνάνε επί της οθόνης.
Είναι μια ρητορική που συχνά ανακινείται, κατ’ αρχάς από τις ίδιες τις ηθοποιούς, αλλά εξίσου συχνά διαψεύδεται με μια επιχειρηματολογία που περιλαμβάνει τα ονόματα της Μέριλ Στριπ, της Έλεν Μίρεν, της Ανέτ Μπένινγκ, δηλαδή ηθοποιούς που ακόμα παίρνουν ρόλους και ξεχωρίζουν με τις ερμηνείες τους στα κινηματογραφικά φεστιβάλ.
Ωστόσο, κανείς δεν μας λέει τι έχουν απογίνει η Τζέιμι Λι Κέρτις, η Άντι Μακντάουελ, η Άσλεϊ Τζαντ, η Σάρον Στόουν, ακόμα και η Κιμ Μπέισιντζερ. Η απάντηση είναι πως –κατά τη λογική του Χόλιγουντ– κανείς δεν θέλει να τις βλέπει γερασμένες, σπασμένες, αδυνατισμένες ή με περιττά κιλά.
Οι μάχες που έχουν δώσει οι «καλοδιατηρημένες» πενηντάρες, όπως η Μισέλ Φάιφερ, η Σάντρα Μπούλοκ, η Τζούλιαν Μουρ, η Ρόμπιν Ράιτ, η Λόρα Λίνεϊ, και κυρίως αδέσμευτοι κινηματογραφιστές, που επιθυμούν να κάνουν ταινίες για πραγματικούς ανθρώπους, φαίνεται να έχουν φέρει κάποιες «νίκες» στην πρόωρη συνταξιοδότηση ικανών και δημοφιλών πρωταγωνιστριών.
Η κρίσιμη ηλικία για τις γυναίκες ηθοποιούς φαίνεται να είναι εκείνη των 40. Όπως λέει η Λιβ Τάιλερ, «δεν ξέρουν τι να μας κάνουν. Το φρέσκο πρόσωπο των 20 έχει εξαφανιστεί, η σέξι αύρα των 30 έχει εξανεμιστεί για όσες έχουμε γίνει μητέρες». Αυτό που δεν λέει είναι πως την ίδια ώρα φτάνουν ορδές νέων, ταλαντούχων και όμορφων κοριτσιών που καταλήγουν να γίνουν οι παρτενέρ του 54χρονου Τομ Κρουζ, του 56χρονου Τζορτζ Κλούνεϊ, του 53χρονου Μπραντ Πιτ ή του 62χρονου Λίαμ Νίσον.
Είναι μια σκληρή πραγματικότητα, αλλά ποιος θα κλάψει για καλοπληρωμένες ηθοποιούς που ζουν σε επαύλεις στο Μπέβερλι Χιλς και δεν χρειάζεται, ίσως, να δουλέψουν ποτέ ξανά στη ζωή τους;
Πιθανόν, όλες οι γυναίκες εργαζόμενες που φαίνεται πως, καθώς τα χρόνια περνάνε, δεν διαθέτουν το κατάλληλο πρόσωπο να είναι ούτε πωλήτριες. Οι ηλικιακές διακρίσεις είναι ο συχνότερος λόγος απόρριψης ενός βιογραφικού και στη χώρα μας τα χρόνια της κρίσης. Το μαρτυρούν άλλωστε τα νούμερα – η ανεργία στην Ελλάδα στις γυναίκες 45-64 ετών σήμερα βρίσκεται στο 20,4%. Και δεν είναι μόνο η κρίση που τις αποκλείει από τον εργασιακό στίβο.
