Η ιστορία της 8ης Μαρτίου

Το 1977 ο ΟΗΕ κάλεσε όλες τις χώρες του κόσμου να γιορτάσουν την ημέρα για τα δικαιώματα των γυναικών, παρ’ ότι η συγκεκριμένη μέρα είχε αρχίσει να εορτάζεται άτυπα στις αρχές του 20ού αιώνα σε Ευρώπη και ΗΠΑ από γυναίκες που ζητούσαν ίσα δικαιώματα, δικαίωμα ψήφου, καθώς και καλύτερες συνθήκες εργασίας.

Το πρώτο εργατικό σωματείο γυναικών

Ήταν 8 Μαρτίου του 1857 όταν οι απάνθρωπες συνθήκες εργασίας οδήγησαν 20.000 εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας σε μαζική απεργία στη Νέα Υόρκη. Οι εργάτριες διεκδικούσαν, μεταξύ άλλων, μειωμένο ωράριο εργασίας σε 10 από 16 ώρες, καθώς και ίσες απολαβές με τους άντρες. Οι εργοστασιάρχες απάντησαν με ομαδικές απολύσεις, ενώ η αστυνομία διέλυσε βίαια το πλήθος των γυναικών. Δύο χρόνια αργότερα, οι γυναίκες που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις οργάνωσαν το πρώτο εργατικό σωματείο γυναικών. Τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα οι γυναίκες της εργατικής τάξης κυρίως στις ΗΠΑ, στη Μεγάλη Βρετανία, στη Γερμανία και στη Γαλλία οργανώνονται στα συνδικάτα. Πολλές από αυτές τις ενώσεις προσχωρούν στην Α΄ Διεθνή. Το 1896 το Συνέδριο του Λονδίνου τονίζει την ανάγκη να τεθεί σαφής διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο γυναικείο εργατικό κίνημα και στον φεμινισμό.

Bread and roses

Το 1908 15.000 γυναίκες παρέλασαν στους δρόμους της Νέας Υόρκης ζητώντας λιγότερες ώρες εργασίας, καλύτερους μισθούς και δικαίωμα ψήφου. Υιοθέτησαν το σύνθημα «Ψωμί και τριαντάφυλλα» (Bread and roses), με το ψωμί να συμβολίζει την οικονομική ασφάλεια και τα τριαντάφυλλα μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Μάλιστα, ο Τζέιμς Όπενχαϊμ (James Oppenheim, 1882–1932) έγραψε ένα ποίημα αφιερωμένο στην απεργία των εργατριών. Πάντως, η καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας υιοθετείται το 1910, στη 2η Διεθνή Συνδιάσκεψη των Σοσιαλιστριών Γυναικών στην Κοπεγχάγη, μετά από πρόταση της Γερμανίδας σοσιαλίστριας Κλάρα Τσέτκιν (Clara Zetkin). Η Ημέρα της Γυναίκας εορτάστηκε πρώτη φορά το 1911. Στη Ρωσία, μετά το τέλος της Οκτωβριανής Επανάστασης, η φεμινίστρια Αλεξάνδρα Κολοντάι (Alexandra Kollontai) έπεισε τον Λένιν να καθιερώσει την 8η Μαρτίου ως επίσημη αργία, η οποία στη συνέχεια επεκτάθηκε στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Οι πρώτες γυναικείες απεργίες

Η πρώτη γυναικεία απεργία που έχει καταγραφεί έγινε στην αγγλική πόλη Ουόρτσεστερ το 1804 από τις εργάτριες που κατασκεύαζαν γάντια και το 1831 τις ακολούθησαν οι Γαλλίδες καπελούδες. Στις ΗΠΑ η πρώτη γυναικεία απεργία έγινε το 1820 στις βιοτεχνίες ενδυμάτων στη Νέα Αγγλία, ενώ το 1828 εφημερίδα κάλεσε την κυβέρνηση να ενεργοποιήσει την πολιτοφυλακή κατά τη διάρκεια απεργίας των υφαντριών στο Ντόβερ, προκειμένου να προλάβει την επιβολή γυναικοκρατίας. Το 1834 και το 1836 έγιναν δύο ακόμη μεγάλες απεργίες, από τις εργάτριες της βιομηχανίας Lowell, στη Μασαχουσέτη. Στην Ελλάδα η πρώτη απεργία εργατριών έγινε στις 13 Απριλίου του 1892, στο εργοστάσιο υφαντουργίας των αδελφών Ρετσίνα, στον Πειραιά. Εκείνη τη χρονιά η συγκεκριμένη υφαντουργία αποφάσισε να μειώσει την αμοιβή που κατέβαλλε στις εργάτριες, από 80 σε 65 λεπτά. Η είδηση είχε δημοσιευτεί στην «Εφημερίδα των Κυριών» της Καλλιρρόης Παρρέν, δεύτερη σε κυκλοφορία εκείνη την εποχή, η οποία και είχε υπερασπιστεί τις απεργούς. Σημειώνεται ότι η «Εφημερίδα των Κυριών» είναι η πρώτη γυναικεία εφημερίδα, κυκλοφορεί το 1887 και επικεντρώνει την προπαγάνδα της γύρω από δύο κεντρικές διεκδικήσεις: το δικαίωμα στην εκπαίδευση και το δικαίωμα στην εργασία.

Εκδηλώσεις για την Ημέρα της Γυναίκας

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος θα πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Τη Δευτέρα 6 Μαρτίου η Ένωση Μικρασιατών Μελισσίων οργανώνει αφιέρωμα στις Μικρασιάτισσες γυναίκες. Η εκδήλωση, με τίτλο «Τιμή στη Μικρασιάτισσα γυναίκα», θα πραγματοποιηθεί στο Πολιτιστικό Κέντρο της Δημοτικής Ενότητας Μελισσίων (17ης Νοέμβρη & Αγίου Γεωργίου)και θα αρχίσει στις 8 το βράδυ. Στον φιλολογικό σύλλογο «Παρνασσός» την Τετάρτη 8 Μαρτίου η Νένα Βενετσάνου θα δώσει συναυλία που θα έχει στον πυρήνα της γυναικεία πρόσωπα από την αρχαία τραγωδία, πρόσωπα της ποίησης και τραγούδια αναφοράς στο φεμινιστικό κίνημα. Καλεσμένοι της βραδιάς θα είναι ο Νότης Μαυρουδής και ο Γιώργος Τοσσικιάν. Η Θεατρική Ομάδα του Φάρου Τυφλών της Ελλάδος θα παρουσιάσει στις 8 Μαρτίου, στις 19.00, στην αίθουσα εκδηλώσεων της ομάδας στην οδό Αθηνάς 17 στην Καλλιθέα, μια παράσταση αφιερωμένη σε ιστορίες γυναικών. Πρόκειται για δύο μονόπρακτα του Τένεσι Ουίλιαμς, «Το πορτρέτο μιας Μαντόνας» και «Η Λαίδη Φθειροζόλ».