Παιδική διατροφή και περιβάλλον

*Παναγιώτης Α. Βαραγιάννης, M.Med.Sc., κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος, υποψήφιος διδάκτωρ Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών

 Η διατροφή στην παιδική ηλικία είναι ιδιαίτερη κρίσιμη και σημαντική για τη φυσιολογική ανάπτυξη και τη διατήρηση της καλής υγείας του παιδιού. Πάγιος στόχος είναι μια σωστή και υγιεινή διατροφή, η οποία καλύπτει τις ιδιαίτερες διατροφικές τους ανάγκες και χαρακτηρίζεται από μέτρο, ισορροπία και ποικιλία. Ακριβώς αυτό εξασφαλίζει η υιοθέτηση και εφαρμογή των αρχών της μεσογειακής διατροφής, οι οποίες είναι:

• Καθημερινά, κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φυτικών ινών από φρούτα, λαχανικά, ψωμί/δημητριακά ολικής άλεσης, πατάτες, όσπρια
• Καθημερινά, ελάχιστη κατανάλωση επεξεργασμένων προϊόντων
• Καθημερινά, κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων (γάλα, τυρί, γιαούρτι) σε μικρές έως μέτριες ποσότητες
• Κατανάλωση ψαριών και πουλερικών, σε μικρές έως μέτριες ποσότητες, εβδομαδιαίως
• Κατανάλωση κόκκινου κρέατος 2-3 φορές τον μήνα
• Καθημερινή κατανάλωση ελαιολάδου ως κύριας πηγής λιπαρών

Στη συνέχεια παραθέτουμε τις βασικές συστάσεις της «οικολογικής διατροφής» και συγκρίνουμε αντίστοιχα:

• Μείωση κατανάλωσης κρέατος και λοιπών ζωικών προϊόντων
• Μείωση κατανάλωσης πολύ επεξεργασμένων τροφίμων που είναι πλούσια σε ζάχαρη, λίπος και αλάτι
• Αυξημένη κατανάλωση τοπικών και εποχικών φρούτων και λαχανικών
• Μικρότερο ποσοστό φαγητού στα απορρίμματα

Οι ομοιότητες είναι εμφανείς σε σχεδόν όλα τα επίπεδα σύγκρισης. Πιο συγκεκριμένα:

• Η παιδική διατροφή, στα πρότυπα της μεσογειακής διατροφής, στηρίζεται κυρίως σε φυτικά προϊόντα χωρίς να αποκλείει τις ζωικές τροφές, γεγονός που συμφωνεί με τα χαρακτηριστικά της οικολογικής διατροφής. Αν μάλιστα τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα λοιπά φυτικά προϊόντα, ακόμη και τα γαλακτοκομικά, παράγονται και καταναλώνονται ανάλογα με την εποχή αλλά και σε τοπικό επίπεδο, η οικολογική επιβάρυνση είναι πραγματικά πολύ μικρή.
• Είναι εμφανές ότι προτείνεται η μειωμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος και των προϊόντων του (ορίζεται σε 2-3 φορές μηνιαίως). Μια εναλλακτική πρόταση είναι η μη κατανάλωση κόκκινου κρέατος ως κυρίως πιάτου αλλά ως συνοδευτικού μερικές φορές την εβδομάδα ή η εναλλαγή του με ψάρια (πληθυσμών όχι υπό εξαφάνιση) ή πουλερικά τοπικής εκτροφής.
• Παρόμοια οφέλη για το περιβάλλον αλλά και την υγεία του παιδιού (αποφυγή της παιδικής παχυσαρκίας) προκύπτουν από τη μειωμένη κατανάλωση ιδιαίτερα επεξεργασμένων τροφίμων που είναι πλούσια σε ζάχαρη, λίπος και αλάτι.
• Συνεχίζοντας, η προτεινόμενη καθημερινή χρήση του ελαιολάδου, ενός φυτικού προϊόντος, ως κύριας πηγής λίπους και η αποφυγή αντίστοιχων ζωικών προϊόντων, π.χ. βούτυρο, προσφέρει κι αυτή με τη σειρά της, εκτός από ευεργετική δράση για την υγεία, σημαντική προστασία για το περιβάλλον.

Δεν θα παραλείψουμε, τέλος, να σημειώσουμε τα τεράστια οφέλη από την προσπάθεια για ελάττωση των τροφίμων που μπορούν να καταναλωθούν από τα παιδιά αλλά καταλήγουν στα απορρίμματα.

Γίνεται σαφές, λοιπόν, ότι η ισορροπημένη παιδική διατροφή χαρίζει καλύτερη γνωστική και κριτική επίδοση, ενώ με λίγη προσπάθεια και επιμονή μπορεί να είναι ταυτόχρονα και «οικοφιλική».