Σωστή διαχείριση τροφίμων

*Γεωργία Γουρναροπούλου, διαιτολόγος-διατροφολόγος, M.Sc. Διατροφή και Δημόσια Υγεία, Τμήμα Διαιτολογίας-Διατροφής ΓΝΝΘΑ «Η Σωτηρία»

 Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα στις μέρες μας είναι αυτό της μη σωστής διαχείρισης της διαθέσιμης τροφής. Το Food Wasting, με αγγλικούς όρους, έχει την έννοια της τροφής η οποία στην ουσία πετιέται στα σκουπίδια, την ίδια στιγμή που 1 στους 9 ανθρώπους στον κόσμο υποσιτίζεται. Μάλιστα, λιγότερο από 25% των τροφίμων που πετιούνται ετησίως σε Ηνωμένες Πολιτείες, Ευρώπη και Ηνωμένο Βασίλειο θα έφτανε για να σιτίζονται επαρκώς οι άνθρωποι αυτοί.

Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι 88.000 τόνοι τροφίμων πετιούνται ετησίως, με υπολογιζόμενο κόστος στα 143 δισ. ευρώ! Αν υπολογίσουμε και την περιβαλλοντική επιβάρυνση για την καλλιέργεια και την επεξεργασία των τροφών αυτών, το κόστος είναι ανυπολόγιστο. Ενδεικτικά, υπολογίζεται ότι απαιτείται έκταση γης περίπου όση η έκταση της Κίνας για να καλλιεργηθεί τροφή η οποία καταλήγει στα σκουπίδια.

Η ευθύνη μας ως πολιτών είναι μεγάλη, καθώς τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι στις αναπτυγμένες χώρες το 50% των πεταμένων τροφίμων προέρχεται από τα νοικοκυριά. Μεγάλη είναι και η απώλεια τροφίμων στα μεγάλα σουπερμάρκετ, ενώ στα καταστήματα λιανεμπορίου φαίνεται ότι γίνεται καλύτερη διαχείριση, καθώς πετιέται μόλις το 2% των τροφίμων. Οι περισσότεροι από εμάς φαίνεται ότι δεν αντιλαμβανόμαστε πόσο φαγητό πετάμε, τόσο ως «αποφάγια» όσο και ως τρόφιμα που απλώς περίσσεψαν στο ψυγείο ή στα ντουλάπια μας. Μια πιο βιώσιμη διαχείριση της τροφής στο σπίτι αλλά και στην κοινότητα συνεπάγεται εξοικονόμηση χρημάτων, επάρκεια τροφής για συμπολίτες μας που βρίσκονται σε ανάγκη και τελικά εξοικονόμηση πόρων για τις επόμενες γενιές.

Ο τρόπος με τον οποίο καθένας από εμάς μπορεί να βάλει το λιθαράκι του στην προσπάθεια είναι μέσω σωστού προγραμματισμού στην προμήθεια, στο μαγείρεμα και στην αποθήκευση των τροφίμων στο σπίτι. Συγκεκριμένα:

• Σωστός προγραμματισμός στα ψώνια του σουπερμάρκετ: Αποφασίστε τι θα μαγειρέψετε ανά ημέρα για την εβδομάδα που έρχεται και φτιάξτε μια λίστα με τα τρόφιμα και τα υλικά που χρειάζεστε, ώστε να αγοράσετε μόνο αυτά.
• Υπολογίστε σωστά την ποσότητα των υλικών που θα χρειαστείτε για τις συνταγές σας, π.χ. ποσότητα κρέατος, λαχανικά για τις σαλάτες, φρούτα. Έτσι, θα τρώτε πιο φρέσκα τρόφιμα, καθώς δεν θα περισσεύουν για μέρες μετά, και βέβαια δεν θα πετιούνται.
• Πριν πάτε για ψώνια, ελέγξτε την κατάψυξη και τα ντουλάπια σας, για να μην αγοράσετε τρόφιμα που ήδη διαθέτετε.
• Σωστή αποθήκευση τροφίμων: Ενημερωθείτε για τον σωστό τρόπο αποθήκευσης των νωπών τροφίμων, ώστε να διατηρούν τη φρεσκάδα τους και βέβαια τη γεύση τους αναλλοίωτη. Για παράδειγμα, τα φρούτα δεν πρέπει να πλένονται πριν αποθηκευτούν στο ψυγείο, καθώς λόγω της υγρασίας που συγκρατούν με το πλύσιμο χαλάνε πιο γρήγορα.
• Για εποχικά φρούτα και λαχανικά που διαθέτετε σε μεγάλες ποσότητες προτιμήστε την κατάψυξή τους ή την κομποστοποίηση.
• Αποθηκεύστε ξεχωριστά φρούτα και λαχανικά, καθώς κάποια φρούτα εκπέμπουν πτητικά σωματίδια όταν ωριμάζουν, τα οποία κάνουν τα υπόλοιπα να χαλάνε γρηγορότερα. Συγκεκριμένα, οι μπανάνες, τα μήλα και οι ντομάτες θα πρέπει να αποθηκεύονται ξεχωριστά από άλλα φρούτα και λαχανικά.
• Όσον αφορά τα τυριά, διατηρούνται καλύτερα αν τα φυλάσσετε σε αεροστεγή δοχεία (π.χ. φέτα ή κρεμώδη τυριά), ενώ τα κίτρινα μπορείτε να τα τυλίγετε με διαφανή μεμβράνη. Ειδικά για τη φέτα, μπορείτε να τη διατηρήσετε σε άλμη μέσα στο ψυγείο για ακόμη μεγαλύτερο διάστημα.
• Αποθηκεύστε στην κατάψυξη τρόφιμα που κρίνετε ότι δεν θα καταναλώσετε άμεσα, ώστε να μην πεταχτούν. Αυτό μπορεί να γίνει με ψωμί κομμένο σε φέτες, τριμμένο τυρί, φρούτα τεμαχισμένα, κρέας.
• Αν έχει περισσέψει μαγειρεμένο φαγητό, χωρίστε το σε μερίδες και βάλτε το στην κατάψυξη, ώστε να το καταναλώσετε στο μέλλον.
• Χρησιμοποιήστε το φαγητό που περίσσεψε για να ετοιμάσετε κολατσιό για τη δουλειά ή γρήγορα γεύματα για βραδινό. Για παράδειγμα, αν έχει περισσέψει κοτόπουλο ή κρέας από το κυρίως φαγητό σας, ψιλοκόψτε το και προσθέστε το σε αραβική πίτα ή σάντουιτς για τη δουλειά σας ή σε μια σαλάτα μαρούλι για το βραδινό σας. Τα φασολάκια που περίσσεψαν μπορείτε να τα φάτε την επόμενη μέρα ως σαλάτα ή συνοδευτικό με το κρέας σας. Εκτός από το ότι δεν θα πεταχτούν τα τρόφιμα αυτά, εξοικονομείτε χρήματα και βέβαια τρώτε κάτι πιο υγιεινό σε σχέση με το γρήγορο φαγητό που θα αγοράζατε απ’ έξω.
• Όταν βγαίνετε για φαγητό, σκεφτείτε πιο προσεκτικά τι πραγματικά επιθυμείτε να φάτε και μην παρασύρεστε από την ποικιλία του μενού. Πολύ συχνά παραγγέλνουμε περισσότερο από αυτό που χρειάζεται και η περίσσεια αυτή είτε μας επιβαρύνει με υπερβολική πρόσληψη φαγητού είτε καταλήγει στα σκουπίδια.

Με αυτούς τους τρόπους μπορούμε να κάνουμε μια πιο συνετή διαχείριση της τροφής και να μειώσουμε αυτήν που τελικά θα πεταχτεί. Πέρα από το ηθικό σκέλος της εξοικονόμησης τροφής, ας σκεφτούμε και το όφελος για την υγεία μας αλλά και το πορτοφόλι μας.